Cevat Fehmi Başkut (1905-1971)


cevat fehmi baskut

Oyun yazarı kimliğiyle öne çıkan Cevat Fehmi Başkut, 1905'te Edirne'de doğdu. Annesinin ismi Cemile babasının ismi ise Ömer Fehmi'dir. Eyüp Rüştiyesi ve İstanbul Erkek Lisesinde öğrenim gördü. Kurtuluş Savaşı yıllarını Ankara'da geçirdi. TBMM Basımevi'nde düzeltmenlik görevinde bulundu. Mecliste zabıt kâtibi olarak çalıştı. 1928-1963 yılları arasında "Son Saat", "Vakit", "Son Posta" ve "Cumhuriyet" gazetelerinde muhabirlik, yazarlık ve yazı işleri müdürlüğü yaptı. Bu görevdeyken emekliye ayrıldı. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Başkanlığı görevini yürüttü.

Cevat Fehmi Başkut, öğretim görevlisi olarak İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsünde çalıştı. Birkaç roman denemesinin yanında "Geceleri Bizi Kimler Bekliyor" isminde bir röportaj kitabı da çıkardı. Oyun türüyle tanınan Cevat Fehmi Başkut ilk oyununu 1942-1943 sezonunda İstanbul Şehir Tiyatroları'nda sahneledi. Muhsin Ertuğrul'un yönlendirmeleri ve oyunlarının yoğun ilgi görmesiyle bu alana yöneldi. Cumhuriyet'ten sonra ortaya çıkan değişimleri, mizahi unsurları kullanarak anlattı.

Dış ülkelerde oyunu sahnelenen ilk Türk yazarı olan Cevat Fehmi Başkut'un "Buzlar Çözülmeden" eseri iki kez sinemaya uyarlandı.

Evli ve iki çocuk sahibi olan Cevat Fehmi Başkut, 15 Mart 1971'de İstanbul'da geçirdiği kalp krizi sonucu öldü. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

 
Edebi Kişiliği
 
  • Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda göstermeye bağlı metinlerde (tiyatro) ön plana çıkan kişilerdendir.
  • Oyunlarının ortak özelliği aile ilişkileri içinde zamanla değişen düşünce ve ortak zıtlaşmalardır.
  • Konularını günlük hayattan, olaylar ve kişiler arasındaki çatışmalardan alır. Bu çatışmalar köylü-şehirli, batılı-doğulu, memur-amir, eski nesil-yeni nesil şeklinde cereyan eder.
  • Oyunlarıyla Türk aile yapısındaki bozulmaya dikkat çeker.
  • Biçim denemelerine giriştiği oyunlarında toplumun her katmanından kişilere yer verir.
  • "Paydos" oyunu yurt dışında sahnelenen ilk Türk oyunu olur. Cevat Fehmi Başkut, bunun dışında ayrıca yirminin üzerinde oyun kaleme alır.
  • "Küçük Şehir Oyunu" eseriyle 1948 İnönü Tiyatro Armağanı'nı kazanır.
  • "Paydos" oyununda Murteza Bey'in oğul mutluluğu hatırına ve eşinin düzenleriyle bakkalığa yönlendirilmesiyle ilkokul öğretmenliğine özlem duyuşu tezatı işlenir. Oyun, üç perde şeklinde 1948'de sahnelenir.
  • "Küçük Şehir" üç perdeden oluşan başka bir oyunu olarak ön plana çıkar. Cevat Fehmi Başkut oyunda büyük kent insanlarının her birinin küçük kentin saflık, yalınlık, doğruluk ve ahlak sağlamlığına uymayan yanlışlıklarına dikkat çeker.

 

Eserleri

Oyun

Büyük Şehir

Küçük Şehir

Koca Şehir

Göç

Paydos

Hacıyatmaz

Makine

Buzlar Çözülmeden

Sana Rey Veriyorum

Kadıköy İskelesi'nde

Hepimiz Birimiz İçin

Harput'ta Bir Amerikalı

Ayarsızlar

Ölen Hangisi

Tablodaki Adam

Emekli

Ayna

 
Filmografisi (eser)

Paydos

Deli Deli Küpeli

Buzlar Çözülmeden

Soygun

 
Ayrıca bakınız


Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir


Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir


Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)


Birinci Yeni (Garipçiler)


Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler


Maviciler


Hisarcılar


İkinci Yeni Şiiri


1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir


1980 Sonrası Türk Şiiri


Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler


Ayrıca bakınız


Gönderen zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)