Edip Cansever (1928-1986)

edip cansever

Şair kimliğiyle öne çıkan Edip Cansever, 8 Ağustos 1928'de İstanbul'da dünyaya geldi. Kumkapı Ortaokulunu bitirdi. Liseyi İstanbul Erkek Lisesinde okudu. Bir süre Yüksek Ticaret Okuluna devam etti fakat burayı bitirmeden ticarete atılmaya karar verdi. Edip Cansever, Kapalıçarşı'da turistik eşya ve halı ticareti yaparak ticarete başladı.

Yazın hayatına şiirle başlayan Edip Cansever, ilk şiirlerini "İstanbul" dergisinde yayımlar. İlk şiirlerinde Garipçiler'in etkisinde kalarak yaşama sevincini işler. Daha sonraki şiirlerinde anlam kapalılığı ön plana çıkar. "Yücel", "Edebiyat Dünyası", "Fikirler", "Kaynak", "Yenilik", "Dost", "Yeditepe" ve "Türk Dili" dergilerinde şiirlerini yayımlar. Bu şiirlerini "İkindi Üstü" kitabında toplar. 1951'de arkadaşlarıyla "Nokta" dergisini çıkarır. Kurucusu olduğu bu dergide şiirleri çıkar.

Edip Cansever, "Yerçekimli Karanfil" adlı şiir kitabıyla büyük beğeni toplar ve 1958 Yeditepe Şiir Armağanı'nı kazanır. "İkinci Yeni" şiirinin karakteristik özellikleri bu şiirinde görülür. 1976'da "Ben Ruhi Bey Nasılım" adlı kitabını yayımlar. Bu kitapla 1977'de Türk Dil Kurumu şiir ödülünü kazanır. Sonra bütün şiirlerini "Yeniden" ismiyle bir araya getirir. Bu şiir kitabıyla da "Sedat Simavi Edebiyat Ödülü"nü kazanır.

1976 yılına kadar Kapalı Çarşı'da ticaret yapar. Bu tarihten sonra tamamen şiire yönelir. Tatil için gittiği Bodrum'da geçirdiği beyin kanaması sonucu İstanbul'a tedaviye getirilir. 28 Mayıs 1986'da İstanbul'da hayata veda eden şairin cenazesi Rumelihisarı'na defnedilir.

 

Edebi Kişiliği

 
  • İkinci Yeni'nin önde gelen şairlerinden olan Edip Cansever, bu akım içinde en çok ve en uzun süre şiir yazan sanatçıdır.
  • Varoluşçuluk (Egzistansiyalizm) akımından etkilenir. Düşünce tarafı ağırlıklı şiire yönelir.
  • Düzenin çürümüşlüğünü, kokuşmuşluğunu toplumcu gerçekçi bir anlayışla dile getirir.
  • Değişik bir söyleyiş ve imge düzeninin hâkim olduğu şiirlerinde Çağdaş insanın yabancılaşmasını düşünsel yönü ağır basan bir anlayışla işler.
  • İlk şiirlerini "İkindi Üstü" isimli yapıtında toplar. Bu şiirlerinde büyük bir şehirde varlıklı bir delikanlının yaşama sevincini işler.
  • Serbest şiirler kaleme alır. "Dize işlevini yitirdi." diyerek çeşitli tartışmalara sebep olur.
  • Şiirin dizeleriyle oynayarak şiiri düzyazıya yaklaştırır. Soyutlamaya başvurur. 
  • Dize alışkanlığını tamamen kırmış olması Edip Cansever'i İkinci Yeni topluluğu sanatçılarından ayıran en önemli fark olur.
  • Soluklu uzun şiire meyleder.
  • İnsanlar ve nesneler arasında büyük bir bağ olduğunu düşünüp ona göre şiirler kaleme alır.
  • Şiirlerinde tiyatro önemli bir yer tutar. Şiirde tiyatrodan esinlenen diyaloglar kullanır. Klasik Yunan üslubu ve tiyatro diyaloglarına şiirlerinde sık sık rastlanır. "Nerde Antigone", "Tragedyalar", "Çağrılmayan Yakup" eserlerinde bu özelliklere rastlanır.
  • Şiirlerinde "otel" metaforunu çokça kullandığı için "Oteller Şairi" olarak anılır.
  • Diyalog ve iç monologlara başvurur. Dizenin işlevsizleştiğini düşünür.
  • Düzyazının imkânlarından faydalanma yoluna gider. Öykülemeye de yer verir.
  • İlk bakışta hiçbir şey anlatmaz görünür. "Anlamsız" olarak nitelenen yapıtlar verir.
  • Divan şiirinden de etkilenen Edip Cansever, anlatımda resmin anlatma olanaklarından yararlanır.
  • "Yerçekimli Karanfil" en önemli şiir kitabı olarak öne çıkar.
  • "Masa da Masaymış Ha" şiirinde Edip Cansever, bir masa ve bu masaya bırakılan nesneler üzerinden birçok dünya görüşünü, yaşayış tarzını, fikrini büyük bir ustalıkla işler.
  • Edip Cansever, edebi yaşamına birçok ödül sığdırır. 1958'de "Yerçekimi Karanfil" eseriyle Yeditepe Şiir Armağanı'nı; 1977'de "Ben Ruhi Bey Nasılım" şiir kitabıyla Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü'nü; 1982'de de "Yeniden" şiir kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü kazanır.


Eserleri
 

Şiirleri

İkindi Üstü

Dirlik Düzenlik

Yerçekimli Karanfil

Kirli Ağustos

Umutsuzlar Parkı

Petrol

Şairin Şiir Defteri

Yeniden

Oteller Kenti

Bezik Oynayan Kadınlar

Sevda ile Sevgi

Ben Ruhi Bey Nasılım

Sonrası Kalır

Tragedyalar

Nerede Antigone

Deneme

Gül Dönüyor Avucumda

Şiiri Şiirle Ölçmek

Edip Cansever'in Şiirlerinden Örnekler

YERÇEKİMİ KARANFİL

Biliyor musun az az yaşıyorsun içimde 

Oysaki seninle güzel olmak var 
Örneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi 
Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda 
Midemdi aklımdı şu kadarcık kalıyor. 
 
Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte 
Sen de bir başkasına  veriyorsun daha güzel 
O başkası yok mu bir yanındakine veriyor 
Derken karanfil elden ele. 
 
Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle 
Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil 
Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk 
Birleşiyoruz sessizce. 
 
Edip Cansever

Ayrıca bakınız



Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir


Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir


Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)


Birinci Yeni (Garipçiler)


Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler


Maviciler


Hisarcılar


İkinci Yeni Şiiri


1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir


1980 Sonrası Türk Şiiri


Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler


Ayrıca bakınız


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder