Edebiyat Okulu: AYT Edebiyat Branş Denemesi 5

1. Birden fazla kelimenin oluşturduğu öbeği anlamlandırmaya söz yorumu denir.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde altı çizili sözün anlamı yanlış verilmiştir?

A) Eserlerinde sözcükleri kılı kırk yararak seçer. (titizlikle)

B) Arkadaşım her zamanki gibi başına buyruk

davrandı. (kimseye danışmadan)

C) Onların işe bir gün olsun bile güle oynaya geldiklerini hatırlamıyorum. (neşeli, şen, şakrak)

D) Bugünlerde sanki ağzını kiraya vermiş Mustafa. (gereksiz konuşmak)

E) Üstünkörü bir çalışma yapıp hemen buradan ayrıldı. (detaya girmeden)

2. Aşağıdakilerden hangisinde yargı gerekçesiyle birlikte verilmemiştir?

A) Bir gün yüzü görmedi zavallı elindeki nasırdan.

B) Seni hayallerine ulaştıracak en önemli şey cesaretindir.

C) Aşkın gelişi, aklın gidişidir.

D) Felaket, dost sayısını sıfıra indirir.

E) Hiç okumayanlardır kaybedenler.

3. Cehalet, her zaman kendisine hayran olmaya hazırdır.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki cümlede anlatılmak istenene anlamca en yakındır?

A) Kendisine hayran olmamızı isteyen cahiller de az değildir.

B) Hiçbir cahil, cehaletini kabul etmez.

C) Cehalet, kişiye büyük bir yüktür.

D) Cahil kişileri övmek onlara çok şey katar.

E) Cahil kişiler, övünmeye her an hazır kişilerdir.

4. Mutluluk başarıya, başarı ise zamanı değerlendirmeye bağlıdır.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki cümlede anlatılmak istenene anlamca en yakındır?

A) Zamanını iyi değerlendiremeyenler er veya geç kaybederler.

B) Mutlu olmak için birçok neden varken mutsuz olmak için hiçbir neden yoktur.

C) Zamanını iyi değerlendiren kişiler başarılı oldukları için mutlu olan kişilerdir.

D) Zamanını iyi değerlendiren kişiler hayatta bir adım önde olurlar.

E) İnsanın boş vakti yoktur boşa giden vakit vardır.

5. "Hece ölçüsü" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hece ölçüsünün temelini uzun ve kısa heceler oluşturur.

B) İslamiyet'ten Önceki Türk Edebiyatı'nda ve Halk Edebiyatı'nda çok fazla kullanılan bir ölçüdür.

C) Türk şiirinin milli ölçüsüdür.

D) İslamiyet'in Kabulünden Sonraki Edebiyatımızda şiirlerin çok azı hece ölçüsüyle yazılmıştır.

E) 1940'lı yıllara kadar hece ölçüsü başarıyla kullanılmışken sonraki tarihlerde hece ölçüsünün tahtını serbest ölçü devralmıştır.

6. Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akşam seninle
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Alır beni
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum elimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Satirik şiir

B) Pastoral şiir

C) Epik şiir

D Lirik şiir

E) Didaktik şiir

7. Aşağıdakilerin hangisinde "tunç uyak" yoktur?

A) Derinden ağlarsa bir anam ağlar

Ciğerden koparsa yüreği dağlar

B) Bir eşek var idi zâif u nizâr

Yük elinden katı şikeste vü zâr

C) Kiminin bahtı açık kiminin bahtı kara

Kiminin arkasında görünüyor Ankara

D) Dalgın duyuyor rüzgârın ahengini dal dal,

Baktım süzülüp geçti açıktan iki sandal.

E) Her nefeste işledim ben bir günah

Bir günah için demedim ben bir gün ah

8. Gönlünü Şirin'in aşkı sarınca

Yol almış hayatın ufuklarınca

O hızla dağları Ferhat yarınca

Başlamış akmaya çoban çeşmesi

Yukarıdaki dörtlükteki en belirgin söz sanatı hangi seçenekte verilmiştir?

A) Hüsnütalil (Güzel Nedene Bağlama)

B) Tedric (Dereceleme)

C) Telmih (Anımsatma)

D) Hüsnütalil (Güzel Nedene Bağlama)

E) Tecahül-i Arif

9. Sen gülünce güller açar Gülpembe

Bülbüller seni söyler biz dinlerdik Gülpembe

Sen gelince bahar gelir Gülpembe

Dereler seni çağlar sevinirdik Gülpembe

Yukarıdaki dizelerdeki en belirgin söz sanatı hangi seçenekte verilmiştir?

A) Tedric (Dereceleme)

B) Tevriye

C) Tekrir (Yenileme)

D) Telmih (hatırlatma)

E) Hüsn-i talil (güzel bir nedene bağlama)

10. "Göktürk Yazıtları (Orhun Abideleri)" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Göktürk Yazıtları, (Orhun Abideleri) Doğu Göktürklerin tarihine ışık tutar.

B) Göktürk Yazıtları, günümüzde Kazakistan sınırları içerisinde yer alır.

C) Yazıtlar, öz eleştiri niteliğindedir.

D) Göktürk Yazıtları, Türk isminin geçtiği ilk Türkçe metin olma özelliğini taşır.

E) Söylev, anı ve tarih türlerinin edebiyatımızdaki ilk örnekleri olmaları bakımından büyük önem taşırlar.

11. "Koşma" türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Koşmalarda dil sade, açık, anlaşılır ve içtendir.

B) On birli hece ölçüsü ile yazılır. (6+5 veya 4+4+3 duraklıdır)

C) Dörtlüklerden oluşur. Dörtlük sayısı üç ile altı arasında değişir.

D) Uyak düzeni "aaab/cccb/dddb" şeklindedir.

E) Son dörtlükte ozanın adı (mahlası) yer alır. Buna "tapşırma" denir.

12. Hem divan hem de âşık tarzı şiirleriyle tanınır. Arapça ve Farsça şiirler bile kaleme almıştır. Aruz ölçüsüyle daha çok şiir kaleme almasına karşın asıl ününü âşık tarzında ve hece ölçüsüyle yazdığı şiirleriyle kazanır. Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde sevgili, gurbet ve aşkı işler. Hece ölçüsüyle kaleme aldığı koşma ve destanlarında oldukça sade ve anlaşılır bir dil kullanan sanatçının aruz ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde ise dil oldukça ağırdır. Şairliğinin yanında düzyazı türünde de eserler kaleme alır. 1828'de doğduğu şehrin Ruslar tarafından işgalinden sonra gördüğü büyük zararı anlatan koşma tarzındaki ağıdı büyük ses getirir. "Vardım ki yurdundan ayak götürmüş / Yavru gitmiş ıssız otağı kalmış" şeklinde başlayan ünlü koşması sonraki zamanlarda bestelenir.

Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bayburtlu Zihni

B) Dertli

C) Karacaoğlan

D) Seyrani

E) Sümmani

13. Aşk acısından asla şikâyet etmemiş aşkı, hep hüzün, keder ve acı yönüyle işlemiştir. Acı çekmekten hoşlandığı için kavuşmayı istemez. Ona göre acılar insanı olgunlaştırır. Bundan ötürü o bir aşk ve ıstırap şairi olarak bilinir. Şiirin bir ilim olduğunu ilimden yoksun bir şiiri Türkçe divanının ön sözünde; "İlimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar yıkılıp gider." sözleriyle özetlemiştir. Türkçe, Farsça ve Arapça üç divanı vardır. Yaşadığı dönemde sanat ve bilim dili Arapça ve Farsça olmasına karşın Türkçe ile çok güzel şiirler yazılabileceğini öne sürmüş, bunu eserleriyle kanıtlamıştır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fuzuli

B) Âşık Paşa

C) Baki

D) Nedim

E) Şeyh Galip

14. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin türlerinden biri değildir?

A) Münacaat

B) Tevhit

C) Naat

D) Cülusiye

E) Dua

15. I. Doğma büyüme İstanbulludur. İstanbul, onun şiirlerinde vazgeçilmezdir.

II. Haliç, Göksu, Kâğıthane gibi eğlence yerlerini anlatan şiirlerinden ötürü "İstanbul Şairi" olarak da anılır.

III. Nüktedan bir şairdir. Onun asıl başarısı dili kullanmadaki ustalığıdır. Şiirlerinde İstanbul şivesini tercih etmiştir.

IV. "Gibi" redifli kasidesinde sanatının gücünü ortaya koymuş, İranlı şairlere meydan okumuştur.

V. "Şuhane gazel" tarzının en güzel örneklerini vermiştir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Enderunlu Fazıl

B) Nabi

C) Nedim

D) Şeyh Galip

E) Enderunlu Vasıf

16. yüzyıl Divan Edebiyatı'nın Azeri sahasının ve aynı zamanda bütün Divan Edebiyatı'nın en büyük şairi kabul edilir. Asıl adı Mehmet'tir. Irak'ta Kerbela'da doğduğu tahmin edilen sanatçı, bütün ömrünü Hille-Kerbela-Necef-Bağdat arasında geçirmiştir. Hayatı çok büyük sıkıntılar içerisinde geçmiş, yoksulluk, talihsizlik ve ilgisizlikten bir türlü kurtulamamış, bu durum onu derinden etkilemiş ve onun sanatının ilham kaynağını oluşturmuştur.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ali Şir Nevai

B) Baki

C) Fuzuli

D) Bağdatlı Ruhi

E) Nef'i

17. I. "Eş'ar-ı Ziya", Hürriyet gazetesinde yayımlanan makale türünde bir eserdir. Makalede Ziya Paşa, Divan şiirini yermiş; halk şiirini ise gerçek Türk şiiri görüp övmüştür.

II. "Rüya", Türk edebiyatında ilk röportaj örneği sayılabilecek şekilde yazılmıştır. Eser, siyasi eleştiri içermektedir.

III. "Defter-i Amal", Rousseau'nun "İtiraflar" adlı eserinden ilham alınarak kaleme alınmıştır.

IV. "Terkib-i Bent", Ziya Paşa'nın Bağdatlı Ruhi'nin aynı isimdeki eserine nazire olarak yazılmış toplumsal çarpıklıkları eleştiren şiir şeklinde kaleme alınan eseridir.

V. "Terci-i Bent", Ziya Paşa'nın şiir şeklinde kaleme aldığı felsefi ve dini konuları içeren eseridir. Eser; insanın faniliği ve gerçek varlığın Allah olduğu tezi üzerinde inşa edilmiştir.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Ziya Paşa"nın eserleriyle ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

18. "Tanzimat Edebiyatı I. Dönem hikâye ve romanı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kişiler çoğunlukla tek boyutludur. İyiler daima iyi; kötüler ise daima kötüdürler.

B) Yazarlar, eserlerinin sonunda ibretlik dersler vermekten çekinmişlerdir.

C) Tasvirler, çoğunlukla süs için yapılmıştır.

D) Sanatçılar topluma ahlak dersi vermeyi görev bilmişlerdir.

E) Yazar kişiliğini gizlememiş, romanın çeşitli yerlerinde yazar, olay veya kişilere doğrudan karışmıştır.

19. Ahmet Haşim, sembolizmin öncülerinden olan Türk şairidir. (I) Fransız edebiyatı özellikle de Fransız sembolistlerinin etkisinde kalır. (II) Eserlerinde realizmin etkileri ön plana çıkar. (III) "Sanat için sanat" anlayışına bağlı olan Ahmet Haşim, Türk edebiyatında "renk" ve "akşam şairi" olarak tanınır. (IV) Şiirlerinde çocukluk anıları, aşk, tabiat, hüzün, yalnızlık, ölüm gibi bireysel konuları işler. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Ahmet Haşim" ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

20. Refik Halit Karay, (I) Suriye ve Filistin'de bulunduğu sürede I. Dünya savaşı ile ilgili hatıralarını 1918'de yayımladığı "Ateş ve Güneş" (II) kitabında topladı. İzmir'in Yunanlılardan kurtarılmasından sonra Mustafa Kemal'in dostluk ve güvenini kazanıp bu dönemle ilgili anılarını "Atatürk'ün Bana Anlattıkları",(III) "Çankaya" (IV) adlı kitaplarında yayımlar. Osmanlı saltanatının son günlerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk günlerine kadarki zaman dilimini de "Zeytindağı" (V) eserinde işler.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

21. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi "parnasizm (şiirde gerçeklik)" akımının temsilcileri arasında sayılmaz?

A) Gauthier

B) Banville

C) Prudhomme

D) François Coppee

E) Stephane Mallarme

22. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı'yla birlikte; Yedi Meşaleciler, (I) Garipçiler, (II) Maviciler, (III) Hisarcılar, (IV) Yeni Lisancılar (V) gibi yeni akım ve topluluklar ortaya çıkar.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

23. Modernizmi esas alan sanatçılardandır. Hayatından ve gözlemlerinden yola çıkarak farklı dil ve anlatım biçimlerini kullanır. "O" ismindeki romanı Erden Kıral tarafından "Hakkari'de Bir Mevsim" adıyla filme çekildi. Edebiyatla ilgili araştırma kitapları ve makaleleriyle de büyük başarılara imza attı. Abidin Dino, Bedri Rahmi Eyüboğlu, gibi ünlü sanatçıların hayatlarıyla ilgili araştırma kitapları yayımladı. "Bir Gemide" öyküsüyle 1979 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı; "Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı" romanıyla da 1988 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

Yukarıda sözü edilen Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Oktay Akbal

B) Ferit Edgü

C) Buket Uzuner

B) Nezihe Meriç

E) İnci Aral

24. Aşağıdaki eserlerden hangisi "Kemal Tahir"e ait değildir?

A) Yılanların Öcü

B) Rahmet Yolları Kesti

C) Kurt Kanunu

D) Esir Şehrin İnsanları

E) Yorgun Savaşçı