Mobbing, çalışma hayatında çok sık rastlanan bir durum ve gittikçe de yaygınlaşan bir uygulamadır. Genellikle yönetici konumunda olan kişilerin çalışanlarına bilinçli bir şekilde uyguladıkları psikolojik baskı olarak bilinse de çok farklı olan bazı özellikler içerir. Bir ''ofis hastalığı'' veya ''zorbalık'' olarak da nitelendirilen mobbing, son yıllarda üzerinde çok fazla durulan ve önemli sonuçlar doğuran oldukça olumsuz olan uygulamalardır.
Mobbing uygulayan kişiler, daha çok aşırı derecede denetleyici, baskıcı, çağdaş yönetim tekniklerini bilmeyen, örgüt iklimi ve motivasyonunun önemini kavramayan ve konumlarını kaybetmek istemeyen despot özelliklere sahip kişilerdir.
Adalet, aidiyet ve motivasyon bir kurum kültüründe mutlaka olması gereken üç temel özelliktir. Adalet duygusundan yoksun, kişinin kendisinin çalıştığı iş yerinin bir parçası olarak görme durumu olan aidiyet duygusundan farklı; adalet ve aidiyet duygusunun bir sonucu olarak ortaya çıkan motivasyondan uzak kişilerin sebep olduğu uygulamalardır.
Bu yazımızda mobbing nedir, başlıca mobbing türleri nelerdir, mobbing uygulamalarında nereye başvurulur? sorularına cevap vermeye çalışacağız.
Mobbing Nedir?
İş yerlerinde kişilere yönelik sistematik ve bilinçli bir şekilde yapılan yıldırma, kişileri işten soğutma, dışlama, izolasyona tabi tutma, pasifize etme ve kişileri işten uzaklaştırmayı amaçlayan birtakım girişimlerdir. Kişilerin kişilik değerlerine, sosyal ilişkilerine, mesleki ve sağlık durumlarına zarar veren her türlü kasıtlı olan olumsuz tutum ve davranışların tümüdür.
Mobbing, bir kişi tarafından uygulandığı gibi birden fazla kişi tarafından da uygulanabilir. Mobbing, genel anlamda üst makamdakiler tarafından uygulanan bir durum olsa da astlar tarafından da aynı uygulamalar bazen söz konusu olabilir. Mobbing uygulamaları; açık veya gizli, dolaylı ve doğrudan olacak şekilde yapılabilmektedir.
Mobbinge maruz kalan kişilerin morali ve iş performansı uygulamalardan oldukça olumsuz bir şekilde etkilenir. Yönetici konumunda olan kişiler mobbing uygulanan kişiler ile ilgili bir tedbir almazsa durum gittikçe olumsuzlaşır. Bu durum, motivasyon eksikliği, işe odaklanamama, sürekli stresli olma, hayatta kaygı duyma başta olmak üzere birçok olumsuzluğu doğurur.
Mobbing uygulamalarının önüne geçilmediği takdirde ilgili iş yerinde ciddi anlamda bir iş gücü kırılması yaşanabilir. Bu da işletmeleri ciddi anlamda etkiler. İş yeri iklimi bu durumdan da olumsuz etkilenir. Örgütsel çalışma ortamı zayıflar, verim de azalır.
Mobbing uygulamaları, kurumsal nitelikli çalışmada esas olan aidiyet duygusunun zayıflamasına yol açar ki bu da kişinin iş yerini ve iş yeri yöneticilerini hasım olarak görme sonucunu doğurur.
Üstün asta uyguladığı mobbing dışında tam tersi uygulamalar şeklinde yapılan mobbingler de vardır. Astlar, genellikle verilen işleri bilinçli bir şekilde geciktirir, eksik olarak yapar yani verilen talimatın gereğini bilinçli bir şekilde tam olarak yapmazlar. Üst konumundaki kişileri topluluk önünde oldukça zor bir durumda bırakmaya çalışırlar. Üstün asta yaptığı tüm mobbing uygulamalarının nerede ise aynısını yaparlar.
Not: Birçok farklı mobbing türü vardır. Mobbingde önemli olan durumun sistematik olarak tekrarlanması, davranışın bilinçli olarak yapılması ve uzun bir süre devam etmesidir.
Mobbing Türleri (Uygulamaları) Nelerdir?
- Çalışanın özgüven ve özsaygısını kaybetmesine neden olan birtakım uygulamalarda bulunmak,
- Çalışanı yok saymak, önemsememek, onları görmezden gelmek,
- Çalışanı oldukça bilinçli bir şekilde işten küstürmek,
- Çalışan hakkında asılsız olan bir iddia ortaya atıp onu yaymaya çalışmak,
- Kişinin çalışma ortamını ve şartlarını bilerek oldukça zorlaştırmak,
- Kişiyi bilinçli bir şekilde tecride mahkûm etmek, yalnızlaştırmak,
- Kişiye sürekli olarak suçlamalarda bulunmak ve onları sürekli eleştirmek,
- Çalışanın statüsünü küçümsemek, onun ile dalga geçmek,
- Çalışana uygunsuz olan bazı lakaplar takmak,
- Çalışanın iş motivasyonunu önemli oranda kırmak,
- Çalışanı tehdit etmek,
- Çalışanı cinsel tacize uğramasını sağlamak,
- Çalışan ile ilgili rencide edici, kaba ve kötü sözler sarf etmek,
- Çalışana bilinçli bir şekilde görev alanı dışında iş vermek,
- Çalışanın arkasından çeşitli söylentiler çıkarmak ve bunların oldukça yayılmasını sağlamak,
- Kişiye mesleki yeterliliğinin çok altında ya da dışında işler vermek,
- Çalışanın yazlı ve sözlü taleplerini görmezlikten gelmek, bu talepler yokmuş gibi davranmak,
- Kişinin fiziksel özellikleri, giyim kuşam tarzı ve üslubu ile alay etmek,
Mobbing Uygulamasında Nereye Başvurulur
Alo 170 (7 gün 24 saat başvuru yapılabilir)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,
TBMM,
Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER),
Kamu Görevlileri Etik Kurulu,
Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurabilir.
Uyarı: Mobbing uygulamalarında mutlaka başvuru basamaklarını takip ederek ve yeterli delil elde ederek sonuç almak mümkündür. Yalnızca birilerini zor durumda bırakmak için asılsız, delilsiz ve mesnetsiz iddialar ile yapılan başvurular başvuran kişinin aleyhine olumsuz birtakım sonuçlar doğurabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder