Son yirmi yıldır manyetik dalgaların insan sağlığına olan zararlı etkilerinin olup olmadığı tartışılmaktadır. Cep telefonunun zararları ile ilgili birçok önemli bilimsel araştırma yapıldı. Bütün sonuçların ortak noktası cep telefonunun vücut için oldukça ciddi riskler taşıdığıdır. Cep telefonlarının ürettiği ve aldığı radyo dalgalarının zararlı olup olmadığı tartışma konusu olmaktan çıkmış zararlarını önleme amaçlı önemli bazı çalışmalar yapılmaktadır.
Yapılan çalmamaların bazılarında kanser riskinin de manyetik alan maruziyeti sonrasında arttığı da bildirilmektedir. Cep telefonu kullanımının hızla yaygınlaşmasından dolayı cep telefonları ve onların baz istasyonlarından yayılan radyo frekans dalgaları giderek artan ölçüde geniş olan kitleleri ilgilendirmektedir. Cep telefonlarının yaydığı radyasyonun oksidatif stres aracılığı ile zararlı etkilere neden olabileceği düşünülmektedir. (dergipark.org.tr)
Dünyada cep telefonunun zararları ile ilgili birçok önemli bilimsel araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar ışığında cep telefonlarının yol açtığı sağlık sorunlarına hep birlikte bakalım.
Cep telefonunun başlıca önemli zararları şunlardır:
Yüksek ses ile yapılan uzun süren cep telefonu konuşmaları işitme kaybına, kulak çınlaması ve uğultu gibi sorunlara sebep olabilmektedir. Çok uzun süre telefon ile konuşmak, yüksek sesle telefondan müzik dinlemek işitme için almaç görevi gören, ses sinyallerinin sinirlerde aksiyon potansiyeline dönüştürülmesini sağlayan ve çeşitli epitel hücrelerden oluşan şerit şeklindeki corti organının önemli oranda zarar görmesine neden olabilir. Bu durum uzun vadede duyma kaybının derinleşmesini de beraberinde getirebilir.
Yapılan bilimsel araştırmalar çok bir uzun süre cep telefonuna bakan her dört kişiden birisi göz yorgunluğu sorunu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bulanık görme ve göz kuruluğu da uzun süre cep telefonu ile meşgul olmanın yol açtığı önemli olan sorunlar arasında yer alır. Mobil cihazların küçük olan ekranları çocukların da göz sağlığını çok olumsuz bir şekilde etkilemektedir.
Cep telefonu ile uzun süre konuşmanın yol açtığı termal etki, gözün korneası üzerinde çok olumsuz etkiler oluşturur. Gözün ön kısmındaki şeffaf örtü vazifesi gören korneanın kan temini yetersiz olduğundan, burada oluşan ısı atılamaz ve bu termal etki prematüre katarakt oluşumuna sebep olabilir.
Cep telefonlardaki küçük yazılar ve çok parlak ekran yüzeyleri gözlerin zorlanmasına ve göz fonksiyonlarında tepkisizliğe ve görme anlamında ciddi birtakım sorunlara yol açabilir. Göz kızarıklığı, göz kuruluğu, gözlerde kanlanma, bulanık görme ve görmenin azalması gibi önemli sonuçlar doğurur.
Gözün kırpılması göz sağlığı açısından da oldukça önemlidir. Göz kırpmanın, göz sağlığı için oldukça çok önemli iki işlevi vardır. İlkin göz kapağının kapanması sırasında gözyaşı bezlerinden emilen su, göz küresinin tamamının nemlenmesini sağlar ve böylece gözün kurumasını önemli oranda engeller. İkincisi ise göz kırpması gözü tahriş edici olan maddelerden korur. Telefona uzun süre bakıldığı zaman göz, bu işlevi daha geç yerine getirdiği için görme anlamında ciddi sorunlara neden olabilir. Cep telefonu ile meşgul olurken 20 dakikada bir 20 saniye gözleri kırpmak veya kapatmak göz yorgunluğu için oldukça önemlidir.
Uzun süre cep telefonu ile bir şeylere bakmanın gözler üzerindeki etkisini azaltmanın bir yolu da telefonun ekran parlaklığını azaltmak, ekranı düzenli olarak temizlemek, ekranı gözlerden uzak tutmaktır.
Araba sürmek, çok dikkat isteyen bir uğraştır. Dikkat eksikliği, bir nesnenin üzerindeki zihinsel güçlerin yoğunluğunun önemli oranda azalmasıdır. Zihinsel güçlerdeki yoğunluk azalması konsantrasyon eksikliğine bu da sürücülerin daha fazla hata yapmalarına, bazı tehlikeli durumları oldukça geç fark etmelerine neden olur.
Araba kullanırken cep telefonu ile konuşmanın en büyük zararı ve tehlikesi dikkat dağınıklığıdır. Araba kullanırken beyin aynı anda birden fazla işlevi yerine getirir. Bunlara bir de telefon ile konuşma eklendiğinde sürücülerde görsel, bilişsel, işitsel dikkat dağınıklıkları ortaya çıkar. Bu da ciddi bir strese, algılama düşüklüğüne ve konsantrasyon eksikliğine sebep olur.
Görsel ve zihinsel anlamda oluşan dikkat eksikliği aracın yoldan çıkmasına, karşı şeride geçmesine ve önündeki araç ile mesafe oluşturmayarak ciddi maddi, yaralanmalı ve ölümcül kazalara neden olabilmektedir.
Allianz'ın yaptığı araştırma sonuçları, cep telefonunun sürücülerin dikkatini dağıttığı ve ölümlere neden olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Her iki araç sürücüsünden biri bir şekilde trafikte cep telefonu kullanma yasağını ihlal etmektedir. Cep telefonlarının neden olduğu dikkatsizlik, alkolden daha büyük bir tehlike olarak da kendini göstermektedir. (www.allianz.com.tr)
Allianz Teknoloji Merkezi (AZT) tarafından Almanya, Avusturya ve İsviçre'de yapılan ''Yol Güvenliği Araştırması'' ile ilk kez, giderek sayısı artan trafik kazaları ile ile araçlarda kullanılan bilgi, iletişim ve eğlence araçları arasındaki ilişki incelendi. 1600 şoförle görüşülerek yapılan çalışma, sürücülerin trafikteyken teknik cihazlara odaklanmaları nedeni ile kaza riskinin önemli ölçüde arttığını ortaya koymuştur. Son üç yılda kaza yapan sürücülerin yüzde 60'ının, araç kullanırken cep telefonlarını elle kullandığı da tespit edilmiştir. (www.allianz.com.tr)
Allianz tarafından yapılan çalışmaya göre, sürücülerin yüzde 46'sı cep telefonu kullanmama kuralını bir şekilde ihlal ediyor. Sürücülerin yüzde 15'i trafikteyken SMS yazıyor ve yüzde 24'ü akıllı telefonlarını kullanarak mesajlarını okuyor. Araştırma, sürücülerin yüzde 52'sinin dikkatinin yolcuların yaptığı telefon konuşmaları nedeni ile dağıldığını da ortaya koyuyor. (kaynak: www.allianz.com.tr)
Mikroplar (mikroorganizmalar), çıplak göz ile görülemeyecek kadar küçük canlı organizmalardır. mikroorganizmalardan, mikroskop ile görülebilen boyutta olanlarına da bakteri denir. Bakteriler; dizanteri, tifo, bronşit, zatürree, idrar yolu iltihabı başta olmak üzere birçok hastalığa sebep olur.
Cep telefonu ile konuşmak, oynamak veya farklı fonksiyonlar için cep telefonundan faydalanmak için mutlaka ellerimiz rol alır. El yıkama alışkanlığı çok gelişmemiş bir toplum olduğumuz için bu temas sonrasında ellerde önemli bakteriler oluşur. Cep telefonları bir zaman sonra bakteri yuvasına dönüşür. Öyle ki cep telefonunda klozetten çok bakteri olduğunu ileri süren bilim insanları bile vardır.
Cep telefonlardaki bakteri ve mikroplar kişilerin elleri vasıtasıyla ya doğrudan ya da gıda teması ile vücuda alınır. Vücutta biriken bu mikroorganizmalar çok önemli birtakım sağlık sorunlarına yol açar.
Elleri sık sık sabun ile ve bol sıcak su ile yıkamak, cep telefonlarını alkol bazlı mendiller ile belli aralıkla temizlemek hayat kurtarır. Özellikle sağlık sektöründe hassas birimlerde görev alanlar ve gıda sektöründe çalışanlar için bu durum daha fazla önem kazanmaktadır.
Cep telefonu üreten firmaların uymak zorunda olduğu önemli bazı yasal düzenlemeler neticesinde ciddi seviyelerde radyasyon yayan telefonları üretmeleri yasaktır. Kansere yol açabilecek ciddi radyasyon söz konusu olmazsa dahi radyasyon oranının az olması tehlikenin olmadığı anlamına gelmez asla.
Mikrodalga aralığına yakın radyasyon yayan cep telefonları uzun süreli kullanıldığı zaman çok ciddi bazı sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Radyasyon etkisi, çocuklarda yetişkinlerden daha fazla olduğu için cep telefonlarını çocuklardan oldukça uzak tutmak gerekir.
Cep telefonu teknolojisi, elektromanyetik olan radyasyonu gigahertz aralığında kullanır. Cep telefonları, 2,5 Ghz mikrodalga aralığında elektromanyetik radyasyon da yaymaktadır. Bu radyasyon mikrodalga aralığına yakın olup benzer bazı özellikleri gösterir. İnsan bedeni tarafından emilen bu radyasyon miktarı SAR (Özgül Soğrulma Oranı) ile ölçülür. SAR, ne kadar yüksek ise vücudun emdiği enerji o kadar fazla olur ve ısı yükselir. Bazı cep telefonları, diğerlerinden daha düşük özel emilim oranına sahip olduğu için akıllı cep telefonu alırken iyice bir araştırma yapıp tercihi bunlardan yana kullanmak gerekir.
Telefonda konuştuğumuz zaman, verici analog ses verisini kodlayarak dijital olan bir sinüs dalgasına dönüştürür. Sinüs dalgaları antenden yayılarak ilerler, hatta uzay boşluğuna dahi yayılır. Kodlanmış sinyal elektromanyetik radyasyon şeklinde de yayılır. Alıcı antende alınan sinyal sürekli olarak işlenerek takipçilere sunulur. Bu da cep telefonunun vücut için yol açtığı zararları ortaya koyar. (karel.com.tr)
Yapılan bilimsel araştırmalar (1) çocukların teknolojik cihazları uygun olmayan süre, sıklık ve farklı duruş pozisyonlarında kullanmalarının gelişimsel problemler, kas-iskelet sistemi problemleri, fiziksel inaktivite yani hareketsizlik, obezite ve uyku kalitesinde yetersizlik gibi sağlık riskleri doğurduğu da görülmektedir.
Akıllı telefon kullanımının artmasının en fazla pasif, agresif, özgüvensiz, sosyal açıdan uyumsuz olma, bağımlı ya da anti-sosyal özellikler taşıma, sık moral bozukluğu yaşayan çocukların sayısının artmasına sebep olmuştur. Akıllı cep telefonu ile çok fazla zaman geçiren öğrencilerin arkadaşları ile ve aileleriyle zayıf ilişkilere ve düşük akademik performansa sahip oldukları belirtilmiştir.
Dijital teknoloji kullanımının uykuyu olumsuz yönde etkilediğini gösteren kanıtlar giderek artmaktadır. Erken çocukluk döneminde yatak odasında cep telefonu bulundurma alışkanlığının artması ile uyku süresinin azaldığı da bildirilmiştir. Çocukların teknolojik cihaz kullanımı sırasında şiddet içeren video ve oyunlar sonrasında uykuya dalamaması ve ekrandan yayılan mavi ışıkların melatonin salınımını engellemesi, çocuklarda az uyumanın diğer bazı olası nedenlerindendir.
Kötü olan veya yetersiz uyku alışkanlığı, çocukların ruhsal durumunu, davranışlarını, akademik başarılarını, büyüme ve gelişme hızlarını olumsuz etkilediğinden, çocuklarda uyku kalitesine özen gösterilmesi özellikle önemlidir.
Kaynakça:
Mustafaoğlu, Zirek, Yasacı, Razak Özdinçler, Dijital Teknoloji Kullanımının Çocukların Gelişimi ve Sağlığı Üzerine Olumsuz Etkileri, Haziran, 2018, İstanbul (1)
Birey, değerler sisteminin çok önemli bir parçasıdır. Misafirperverlik, hasta ve yaşlı ziyaretleri, akraba hukuku, komşuluk ilişkileri, ramazan ve bayram adabı, aile ve evlilik olgusu bir toplumun çok önemli değerlerini oluşturur. Kendi öz değerlerine, milli ve manevi kültür öğelerine yabancılaşan bir neslin ortaya çıkmasında maalesef cep telefonları önemli bir şekilde öncülük etmektedir.
Cep telefonu bağımlılığı, insanı çevresinden soyutlayarak asosyal özelliklere sahip biri olma haline getirmeye denir. Yapılan bilimsel araştırmalar, çok fazla cep telefonu ile meşgul olanların misafir ağırlamak istemedikleri, gelen misafirlerle ilgilenmedikleri, hasta ve yaşlı ziyaretlerine gitmedikleri, akraba hukuku anlamındaki görevlerini tam olarak yerine getirmedikleri, komşuları ile komşuluk hukuku çerçevesinde davranışlar geliştiremedikleri, ramazan ve bayramlarda gerekenleri yapmadıkları, ailesine vakit ayırmadıkları sonucunu ortaya çıkarmıştır.
- Cep telefonlarını aşırı kullanmak gençlerin ve yetişkinlerin ruh sağlığı üzerinde çok olumsuz etkiler oluşturmaktadır.
- Cep telefonları, çocuklarda ve yetişkinlerde uyku kalitesizliğine sebep olmaktadır.
- Cep telefonunu kullanırken baş sürekli öne doğru eğildiği için cep telefonu kullanımı, kronik bazı ağrıların yanı sıra baş, boyun, omuz ve sırt ağrısına neden olmaktadır.
- Yanlış pozisyon seçimi nedeni ile kambur olmaya yol açmaktadır.
- Ellerde ve kollarda uyuşukluk ve karıncalanmaya sebep olmaktadır.
- Cep telefonunun yaydığı radyasyon hamilelik döneminde anne ve bebek sağlığını çok olumsuz etkilemektedir. Hamilelerde düşük yapma riskine dahi yol açmaktadır.
- Cep telefonunun zararlarından biri de uzun süreli kullanımda cep telefonu, bilek ve parmak eklemlerinin yorulmasına önemli oranda sebep olmaktadır.
- Cep telefonlarına gelen dalgaların yol açtığı radyasyon erkek üreme hücreleri üzerinde olumsuz bazı etkilere neden olabilir.
- Cep telefonu bağımlılık yaparak kişilerin uyku-uyanıklık arası bir durum olan hipnotize olmalarına da yol açmaktadır.
- Cep telefonu vücut sıcaklığının artmasına neden olarak ciddi bazı sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
- Uzun süreli konuşmalar işitme sorunlarına da olumsuz anlamda etki etmektedir. Kulak çınlaması ve kulak uğultusuna ortam hazırlamaktadır.
- Beyin dokuları başta olmak vücudun doku yapısını olumsuz bir şekilde etkilemektedir.
- Cep telefonu ile uzun süre konuşmak beyni yorduğu için strese sebep olmaktadır.
- Cep telefonu ile gereğinden çok konuşmak pozisyon gereği boyun fıtığının oluşmasına ortam hazırlamaktadır.
- Cep telefonu kullanıldığı zaman sürekli ileriye bakmaktan dolayı oldukça yaygın görülen cep boyun hastalığına dahi neden olmaktadır.
- Cep telefonunuz ile olabildiği kadar konuşmaları kısa tutun.
- Cep telefonunuzu bir oyun oynama aracı haline asla getirmeyin. Özellikle çocukların bu alışkanlığı kazanmalarının bir şekilde önüne geçin.
- Cep telefonları en fazla radyasyonu ilk arama yapma esnasında yaymaktadır. Bunun için hem ararken hem de telefona cevap verirken bu esnada telefonu mümkün olduğu kadar kulaktan uzak bir şekilde tutun.
- Cep telefonu ile uzun süreli konuşmalarda telefonu sürekli aynı kulakta tutmayın. Arada bir bunu değiştirin.
- Arkadaş ortamlarında telefonunuz ile aranıza mesafe koyun.
- Uyurken uyku fizyolojinizin bozulmaması için cep telefonunuzu yataktan oldukça uzak tutun. Hatta yatak odasından dahi çıkarın.
- Cep telefonlarını belinizde ya da cebinizde değil, çantanızda taşıyın. Vücudunuzdan oldukça uzak bir mesafede tutun.
- Sağlıkları ve sosyal gelişimlerine olumsuz etkileri nedeni ile çocuklarınızın cep telefonuyla zaman geçirmesinin önüne geçin.
- Trafikte cep telefonunuz ile ilgilenmeyin. Araç kullanırken ya da karşıdan karşıya geçerken telefonunuza asla bakmayın.
- Cep telefonunuzu kulaklık ile en kötü ihtimal ile uygun ortamlarda hoparlör açarak kullanın.
- Atmosferdeki benzin buharının cep telefonundan gelen radyasyondan etkilenmesi sonucu yanma ve patlamaların olmaması için cep telefonunu benzin istasyonunda ve LPG dolum alanı yakınında asla kullanmayın.
- Uzun süreli telefon kullanımında gözlerinizin sağlığı için her 20 dakikada bir 20 saniye gözlerinizi mutlaka dinlendirin.
- Vücut duruşunuzun bozulmaması için boyun ve sırt egzersizlerinizi asla ihmal etmeyin.
- Cep telefonu kullanırken ellerinizin temiz olmasına özellikle dikkat edin. Cep telefonun bakteri yuvasına dönebileceğini de unutmayın.
- Cep telefonunuzu alkol bazlı mendiller ile belli aralıkla temizleyin.
- Ailenizi ve yakın çevrenizi cep telefonunun sebep olduğu zararlar konusunda bilinçlendirin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder