AYT Edebiyat Branş Denemesi 1

 1. Bir duyumuza ait bir kavramın başka bir duyu ile kullanılmasına duyudan başka bir duyuya aktarma denir. Duyular arası geçiş olarak da adlandırılır. 

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde duyular arasında bir geçiş yapılmamıştır?

A) Herkesin içinde bir anda tatlı bir çığlık atmaya başladı. 

B) İçerdeki keskin koku karşısında herkes rahatsız olmuştu.

C) Güzel sesiyle herkesin dikkatini çekmeyi başardı.     

D) Annesi telefonu aniden kapatınca acıklı bir sesle ağlamaya başladı. 

E) Etrafına sert bir bakış atarak oradan hemencecik uzaklaştı.

 

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan deyimin açıklaması yoktur?

A) Dikte ederek, zorla bir şeyi birilerine kabul ettirmeye çalışmak çağdaş yönetim anlayışı ile bağdaşmaz.

B) Duydukları karşısında dili tutuldu, konuşamaz bir hal aldı.

C) Mustafa dokuz yorgan eskitmiş, ortalamanın çok üzerinde yaşamıştı.

D) Dumanı üstünde çok yeni olan elbisesini ilk kez onun düğününde giymişti.

E) Düzlüğe çıkmak için İstanbul'un yolunu tuttu.

 

 

3. Sürekliliği olan büyük işler kuvvet ve güç gerektirir. Çevreden yapılan geçici yardımlarla bu işler yürümez.

Yukarıdaki ifadeyi en iyi açıklayan söz hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Göğe direk, denize kapak olmaz.

B) Bir koyundan iki post çıkmaz.

C) Abanın kadri yağmurda bilinir.

D) Taşıma su ile değirmen dönmez.

E) Bir kanatla kuş uçmaz.

 

 

4. Bir tohumda; gövdesi, dalları, yaprakları ve meyvesiyle bütün bir ağaç gizlidir.

Yukarıdaki ifadeyi en iyi açıklayan söz hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Meyve veren ağaç her zaman taşlanır.

B) Bir ağaç çok şeye gebe olduğu için bazen dalları ve yaprakları kurur.

C) Ağacın dal budak salması zamanla ortaya çıkar.

D) Her şeyin bir ana kaynağı vardır. Bu kaynak, içinde birçok şeyi barındırır.

E) Hiçbir ağaç yapraksız ve meyvesiz düşünülemez.

 

 

5. Derinden derine ırmaklar ağlar,   

    Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,   

    Ey suyun sesinden anlıyan bağlar,   

    Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi.  

 

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

 

A) Lirik şiir          

B) Pastoral şiir          

C) Epik şiir          

D  Dramatik şiir     

E) Didaktik şiir

 

 

6. Nice güzellere bağlandım kaldım
    Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum
    Her türlü isteğim topraktan aldım
    Benim sadık yârim kara topraktır

 

Yukarıdaki dizelerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

 

A) Şiirin dizelerinde geçen "-m" ekleri şahıs ekleri olduğu için rediftir.

B) Dizelerin en son sözcüklerdeki "-l" sesleri yarım kafiyedir.

C) Uyak örgüsü sarma uyak şeklindedir.

D) Hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla (6+5) yazılmıştır.

E) "-dı, -du" ekleri görülen geçmiş zaman ekleri oldukları için rediftir.

 

 

7.  Benden selam olsun Bolu Beyi'ne 
     Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır 
     Ok gıcırtısından kalkan sesinden 
     Dağlar seda verip seslenmelidir

 

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?


A) Hecenin 11'li kalıbıyla yazılmıştır.

B) 6+5 şeklinde iki duraktan oluşmuştur.

C) Nazım birimi dörtlüktür.

D) Şiirin son dörtlüğüdür.

E) "Yiğitlik" konusu şiirde ön plana çıkmıştır.

 

 

8. Karlı dağların başında

    Salkım salkım duran bulut

    Saçın çözüp benim için

    Yaşın yaşın ağlar mısın?

 

Yukarıda dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangileri öne çıkmaktadır?

 

A) Açık istiare, kişileştirme

B) Kapalı istiare, kinaye

C) Benzetme, tevriye

D) Kapalı istiare, kişileştirme

E) Kapalı istiare, intak

 

 

9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "hüsn-i ta'lil (güzel nedene bağlama)" sanatına örnek yoktur? 

 

A) Bir deva bulmak için bağrındaki yaraya 

     Toplanmıştı garipler şimdi kervansaraya

 

B) Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına

     Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına

 

C) Toprak bir bakışınla kızıl renge büründü

     Yıldızlar ülfet için gündüz göründü

 

D) Hâk-i pâyine yetem der ömrlerdir muttasıl

     Başını taştan taşa urup gezer âvâre su

 

E) Sen gittin yaslara büründü cihan 

    Soluyor dallarda gül dertli dertli

 

 

10. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'nın "Sözlü Edebiyat" dönemi şiiri için verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

 

A) Nazım birimi dörtlüktür.

B) Sanatçılar, şiirlerini "kopuz" denen saz eşliğinde söylemişlerdir. 

C) Şiirlerde ölçü olarak hece ölçüsü kullanılmıştır.

D) Bol bol rediflere rastlanılan bu edebiyatta uyak düzeni: "abab/cccb..." dizilişi şeklindedir. 

E) Daha çok zengin kafiye tercih edilmiştir.

 

11. Aşağıdakilerden hangisi "Âşık Edebiyatı"nın nazım şekillerinden değildir?


A) 
Koşma               

B) Semai               

C) Türkü                

D) Varsağı              

E) Destan 

 

12. Yer yer Arapça ve Farsça sözcükleri de kullanan Karacaoğlan, şiirlerinde yöresel sözcükleri çok fazla kullanır. (I) Sevgili olanların isimleri ilk kez Karacaoğlan'ın şiirlerinde dile getirilir: Zeynep, Elif, Esma, Hatice, Hürü, Döndü…  (II) Günümüzde de şiirleri çalınıp söylenmektedir. (III)  Şiirlerinde gerçeklik ön plandadır. (IV) Şiirlerinde işlenen aşk soyut aşktır. (V)


Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

 

A) I            B) II            C) III          D) IV          E) V

 

 

13. Övgü ve yergi şairi olarak bilinir. Kaside türünde "üstat" kabul edilir. Hatta Türk edebiyatında tüm zamanların en büyük kaside yazarı olarak tanınır. Kasidelerin daha çok fahriye bölümlerinde başarılı olur. Gazel türünde de başarılı olan sanatçı gazellerinde geniş tasvir ve hayallere yer verir. Ölçüsüz bir kişi olarak bilinen şair, övgü ve yergide ölçü tanımamış bu anlamda babasını bile eleştirmekten geri durmamıştır. Övdüklerini göklere çıkaran, yerdiklerini ise yerin dibine sokan bir üsluba sahiptir. Bu hicivlerinde yer yer küfre bile düşmüştür.

 

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Nef'i                

B) Baki           

C) Taşlıcalı Yahya    

D) Nabi                

E) Zati

 

 

14. Divan Edebiyatı nazım türlerinden olan "tuyuğ" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

 

A) Tuyuğlarda işlenen ana temalar "aşk" ve "güzellik"tir.

B) Sadece bir dörtlükten oluşur.

C) Tuyuğlarda mahlas bulunmaz.

D) İran Edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir.

E) Aruz vezninin yalnızca "fâilâtün / fâilâtün / fâilün" kalıbıyla yazılır.

 

 

15. 15. yüzyılda Fatih döneminin özellikle kaside alanında en büyük şairi sayılır. Gazel türünde de oldukça başarılı olmuştur. İran şiirindeki ahengi Divan şiirinde yakalamasıyla "Sultanü'ş Şuara" unvanını almıştır. Şiirlerinde aşkı, günlük olay ve durumları işlemiş, beşeri aşk ve din dışı konular şiirlerinde önemli bir yer tutmuş, şiirlerini Divan adlı eserinde bir araya getirmiştir. Aruzu Türkçeye başarı ile uygulamıştır. Zarif, nüktedan, hazırcevap kişiliğiyle bilinir. Bütün tezkirecilerin bahsettiği sanatçı, şöhretiyle Türkistan'a, İran'a kadar nam salar.  "Divan", "Ab", "Benefşe" başlıca eserleridir.

 

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Ahmet Paşa     

B) Baki       

C) Taşlıcalı Yahya            

D) Ahmedi           

E) Zati

 


16. Aşağıdaki Divan Edebiyatı nazım türlerinden hangisi farklı türde kaleme alınmıştır?

A) Mantıkut-Tayr (Gülşehri)

B) Hüsrev ü Şirin (Şeyhi)

C) Mecalisü'n-Nefâis (Ali Şir Nevayî)

D) Leyla vü Mecnun (Fuzuli)

E) Hayrabat (Nabi)

 

 

17. Anadolu'da yazılan ilk şairler tezkiresidir. Sehi Bey'e büyük ün kazandıran eser iki yüzden fazla şair hakkında bilgiler içerir. Sehi Bey, bu eserinde 14. yüzyıldan bu yana yetişmiş iki yüzden fazla Divan şairinin hayat ve yapıtları hakkında kısa bilgiler verir. Sekiz bölüme ayrılan eserde sade bir dil kullanılır. Eserde yer alan şairler, mesleklerine ve görevlerine göre tertip edilmiştir. Şairlerin sıralanmasında ise herhangi bir tertip gözetilmemiştir. 


"Sehi Bey"in yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Mecalisü'n-Nefâis   

B) Heşt Behist   

C) Gülşen-i Şuara  

D) Kınalızade Tezkiresi

E) Meşa'irü'ş-Şuara

 

 

18. "Tanzimat Edebiyatı II. Dönem şiiri" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

 

A) Ölüm, yokluk, hiçlik, hayat, ruh, fizik ötesi ve kişisel temalar gibi soyut konular işlenir.

B) Tanzimat I. Dönem şiirinde benimsenen "bütün güzelliği" bu dönemde yerini "parça güzelliği"ne bırakır.

C) Divan şiiri biçimlerinin yanı sıra Batı edebiyatından gelme yeni biçimler de kullanılır.

D) Servetifünun şiirinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.

E) Abdülhak Hamit Tarhan ve Recaizade Mahmut Ekrem yer yer hece ölçüsünü kullanmışlarsa da bu dönem şiirinde aruz ölçüsü kullanılmıştır.

 

 

19. Ziya Paşa, (I) "Harabat"ın (II) ön sözü olan "Mukaddime-i Harabat"ta (III) Divan Edebiyatı'nın dünyanın en büyük edebiyatı olduğunu söyleyince Namık Kemal (IV) ile araları açılır. Namık Kemal onu "Takip" (V) adlı yapıtında sert bir dille eleştirir.

 

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

 

A) I          B) II        C) III         D) IV       E) V

 

 

20. Halit Ziya Uşaklıgil, edebiyata Fransızca ve İngilizceden küçük birtakım hikâyeler çevirerek başlar. (I) Çeşitli konularda yazı ve makaleler kaleme alır. (II) Daha sonra düzyazı şeklinde şiirler yazıp bunlara "mensur şiir" adını verir. (III) Bütün bu ön hazırlıklardan sonra ilk roman denemelerine başlar. (IV) Romanlarında epik unsurlar ağır basar. (V)

 

"Halit Ziya Uşaklıgil" ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?


A) I          B) II        C) III          D) IV         E) V

 

 

21. Romanda aydın-köylü ilişkisi anlatılır. (I) Eser, tezli roman özelliği gösterir. (II) Yazarın en başarılı romanı sayılsa da romanda Türk köylüsünü cahil ve düşmanla işbirliği yapan kişiler olarak göstermesi birçok çevreden tepki almasına neden olur. (III) Romandaki tez, roman kahramanı Faik Bey'in şahsında işlenir. (IV) Romanda dolaylı olarak Kurtuluş Savaş'ından da bahsedilir. (V)

Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" romanı ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I          B) II            C) III           D) IV         E) V

 

22. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nın özelliklerinden biri değildir?

 

A) Roman, öykü, tiyatro ve düşünce yazıları ön plana çıkan türlerdir.

B) Dilde sadeleşme çabaları olumlu netice verir. "İstanbul Türkçesi"  esas alınır. Yazı ve konuşma dili arasındaki fark ortadan kalkar.

C) Türk şiirinde biçim ve içerik yönünden büyük değişiklikler olur. Aruz ölçüsünün yerini hece ölçüsü ve serbest ölçü alır. Serbest ölçü özellikle ön plana çıkar.

D) Şiirlerde günlük konuşma dilinden faydalanılır.

E) "Deneme" türünde diğer düzyazı türlerine nazaran bir gerileme olur.

 


23. I. "Server Bedii" takma adıyla bilinir ve yazar kimliğiyle ön plana çıkar.

      II. Felsefe, edebiyat, tıp, resim, hukuk, tarih, sosyoloji, musiki psikoloji konularında geniş bilgiye sahip olan sanatçı öğretmenlik de yapar.

    III. Ayrıntıları ressam gibi yansıtır. Anlatımı sanatlı, cümleleri ise oldukça uzundur.

    IV. "Canan", "Bir Tereddüdün Romanı", "Biz İnsanlar" önemli eserleri arasında yer alır.

 

Yukarıda sözü edilen Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Orhan Kemal      

B Adalet Ağaoğlu     

C) Yaşar Kemal    

D) Peyami Safa       

E) Kemal Tahir

 

 

24. Çukurova âşıklık geleneği içerisinde önemli bir yere sahiptir. "Çoban Osman" tabşırmasıyla şiir söyler. Şiirlerinde işlediği temalar arasında orman ve tabiat önemli yer tutar. Şiirlerinde yer yer tasavvufi deyişlere de yer verir. Karacaoğlan'ın etkisiyle türkülü halk hikâyeleri söyler. Karacaoğlan geleneğinde yetiştiği için Karacaoğlan'ı manevi ustası olarak görür.  Taşlamalarıyla da ön plana çıkar. Şiirlerinin birçoğunu "Ahu Gözlüm" adlı kitapta toplar. Halk şiirinin sevilen türlerinden güzelleme, koçaklama, nasihat, taşlama, destan ve devriye tarzında yüzlerce şiir söyler. "Alvarlı Reyhani", "Barışmam", "Elveda", "Böyle Bağlar" önemli eserleri arasında yer alır.

 

Yukarıda sözü edilen Cumhuriyet Dönemi sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?


A) Âşık Şeref Taşlıova

B) Âşık Mahzuni Şerif

C) Âşık Murat Çobanoğlu

D) Âşık Feymani

E) Abdürrahim Karakoç

 

 

CEVAP ANAHTARI

 

1-C 2-E 3-D 4-D 5-B 6-C 7-D 8-D 9-A 10-E 11-C 12-E 13-A 14-D 15-A 16-C 17-B 18-B 19-E 20-E 21-D 22-E 23-D 24-D



Ayrıca bakınız


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder