Yaşar ve sendikacı Fakir Baykurt, 15 Haziran 1929'da Burdur’un Yeşilova ilçesine bağlı Akçaköy'de az topraklı köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. İlköğrenimine 1936'da Akçaköy İlkokulunda başlar. Babasını çok erken yaşlarda kaybedince dayısı tarafından Balıkesir'in Burhaniye ilçesine götürülür. Burada dokumacılık yapar. II. Dünya Savaşı'nın başlaması ve dayısının bu savaşa katılmak için askere alınması Fakir Baykurt'un tekrar doğduğu yere dönmesine neden olur. Köyüne dönen yazar ilkokula kaldığı yerden devam eder. İlkokulu bitirdikten sonra Isparta Gönen Köy Enstitüsüne yazılır. Sonrasında Köy Enstitüleri her açıdan onun beslenme kaynağı olur.
Fakir Baykurt, Köy Enstitüsünü bitirdikten sonra 5 yıl köy öğretmenliği yaptı. Sonra Ankara'da Gazi Eğitim Enstitüsünü bitirdi. Sivas, Hafik ve Şavşat ilçelerinde öğretmenlik yaptı. İlköğretim müfettişliği görevinde bulundu. 1962'de eğitim görmek amacıyla ABD'ye gitti.
Yazın hayatına şiirle başlayan Fakir Baykurt, ilkin Orhan Veli çizgisinde şiirler yazar. 1950'den sonra hikâye ve roman türüne yönelir. Özellikle 1950-1970 yılları arasındaki dönemde "Köy Edebiyatı Hareketi"nin önde gelen temsilcisi olur. Köy enstitüsü yıllarında şiire olan ilgisi artar ve kendini tamamen okumaya verir. İlk şiiri "Fesleğen Kolum" bu dönemde "Türk'e Doğru" dergisinde çıkar. Türkçeye çevrilen klasikleri başucu yapar. Ayrıca Nazım Hikmet'in şiirine gizli gizli hayranlık duyar. 1958'de ilk romanı olan "Yılanların Öcü" ile Yunus Nadi Roman Ödülü'nde birinci olur. Bu eseri 1961-1962 yıllarında tiyatroya ve filme uyarlanır. Fakir Baykurt daha sonra Cumhuriyet gazetesinde yazmaya başlar. "Efendilik Savaşı" kitabını da bu yıllarda yayımlar.
Fakir Baykurt, 1965'te Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın kuruluşunda görev yapar. TÖMFED genel başkanı olur. "Kaplumbağalar" ve "Amerikan Sargısı" romanlarını da bu dönemde yayımlar. 1969'da açığa alınan Fakir Baykurt 1971'de istifa eder. 12 Mart 1971'de sıkıyönetim mahkemesi tarafından tutuklanır. Uzun bir müddet yargılandıktan sonra beraat eder. Aynı yıl "Tırpan" eseriyle Türk Dil Kurumu Ödülü'nü kazanır.
Serbest kaldıktan sonra
Almanya'ya giden ve orada Duisburg kentinde uzun süre yaşayan Fakir Baykurt, 11
Kasım 1999'da Almanya Essen'de kansere yenik düşerek hayata veda eder.
- Toplumsal gerçekçi anlayışı sürdüren
sanatçılardandır.
- Köy enstitüleri kökenli öğretmen yazarlar
arasında yer alır.
- Sanat hayatına şiirle başlar sonra hikâye ve
romana yönelir.
- "Yılanların Öcü" romanından sonra roman
yazmaya başlar.
- Romanlarında Türkiye'deki köylü yaşamını halkçı
ve devrimci bir bakış açısıyla ele alır. Sosyal sorunlara değinir.
- Kendisinin doğup büyüdüğü köyünü ve köyün
sorunlarını anılarından yola çıkarak toplumcu-gerçekçi bir anlayışla
işler. Köylünün bilincini, tepki ve çelişkilerini yansıtır.
- Öykünün yazıldığı dönemin tarihsel, toplumsal
renklerini ve özelliklerini içermesi gerektiğini savunur.
- Olayları, kişilerin tutum ve davranışlarıyla
birlikte verir.
- Eseri, yaşanılan dönemin bir yansıması olarak
görür. Yapıt; bir ayna, bir belge gibi olmalıdır, görüşünü savunur.
- Köylünün bilinçaltını, köy hayatını eserlerinde
işler.
- Köy edebiyatı hareketinin en önde gelen sanatçısı
sayılır.
- Çocuklar için kitaplar kaleme alır.
- Açık, basit, kolay anlaşılabilecek tasvirlerle
Türk insanını anlatır.
- Anlatımda yer yer mübalağa sanatına başvurur.
- "Yılanların Öcü" romanında yıllar önce
bir köyde geçmiş bir toprak kavgasını işler. Köyün kahramanı olan
"Bayram"ın haklı mücadelesini eserde ön plana çıkarır.
- "Kamlumbağalar" romanında Ankara'ya
yakın Tozak köyünde Eğitmen Rıza, Muhtar Battal ve Kır Abbas'ın şahsında
kurak topraklarla boğuşan Türk köylüsünün mücadelesini anlatır.
- Fakir Baykurt, "Yılanların Öcü"
romanıyla 1958 Yunus Nadi Roman Ödülü'nü; "Tırpan" romanıyla
1970 TRT Sanat Ödülü'nü, 1971 TDK Roman Ödülü'nü; 1980 Avni Dilligil
Tiyatro Ödülü'nü; "Barış Çöreği" eseriyle 1984 Berlin Senatosu
Çocuk Yazını Ödülü'nü; "Gece Vardiyası" öyküsüyle 1985 Alman
Endüstri Birliği Yazın Ödülü'nü; "Yarım Ekmek" romanıyla 1997
Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü kazandı. Bunlar başta olmak üzere yazın
hayatında aldığı onlarca ödülle hatırlanır.
Yılanların
Öcü
Onuncu
Köy
Keklik
Tırpan
Köygöçüren
Amerikan
Sargısı
Irazcanın
Dirliği
Kara
Ahmet Destanı
Yarım
Ekmek
Kamlumbağalar
Dikenli
Tel
Çilli
Efendilik
Savaşı
Karın
Ağrısı
Anadolu
Garajı
Can Parası
Gece Vardiyası
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder