Sabahattin Eyüboğlu (1908-1973)

sabahattin eyuboglu

Yazar ve çevirmen kimlikleriyle öne çıkan Sabahattin Eyüboğlu, 1908'de Trabzon'un Akçaabat ilçesinde dünyaya geldi.  Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun ağabeyidir. İlköğrenimini Trabzon'da tamamladı. Sonra Trabzon'da liseyi bitirdi. Açılan sınavı kazanarak Fransa'ya gitti. Dijon ve Lyon Üniversitesine devam ettikten sonra Sorbonne Üniversitesinde dersleri izledi. Sonraki yıl İngiltere'de İngiliz Dili ve Edebiyatı üzerine incelemeler yaptı.

İlk yazısı 1930'da Ankara'da bulunan "Hâkimiyet-i Milliye" gazetesinde yayımlandı. Daha sonra "Varlık", "Tan", "Ağaç", "Kültür Haftası" gibi dergilerde eleştiri, inceleme ve deneme türleriyle dikkat çekti. 1940'tan sonra yazarlıkta asıl verimli dönemini geçirdi. "Yaprak", "Tanin", "Cumhuriyet" gibi dergi ve gazetelerde yazılar yayımladı.

Sabahattin Eyüboğlu, 1933'te İngiltere'den Türkiye'ye dönünce İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünde doçent oldu. Daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı müfettişliği, Talim ve Terbiye Kurulu üyeliği, Tercüme bürosu başkan yardımcılığında bulundu. Hasanoğlu Köy Enstitüsü'nde sekiz yıl ders verdi. 1946'da çok partili sistemle birlikte resmi görevlerinden uzaklaştırıldı.

Sabahattin Eyüboğlu, 1947 yılında Paris'e gitti. Türkiye'ye döndüğü zaman Maraş, Adana, Gaziantep, Hatay'da tekrar Milli Eğitim Bakanlığı müfettişi olarak görev yaptı. İTÜ ve İstanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu'nda sanat dersleri verdi. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra üniversiteden uzaklaştırıldı. Yazılarından dolayı yargılanan ve tutuklanan Sabahattin Eyüboğlu, 13 Ocak 1973'te İstanbul'da hayata veda etti.


Edebi Kişiliği
 
  • Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nın öğretici metin türlerinde ön plana çıkan yazarlarındandır.
  • Araştırma-inceleme, çeviri, eleştiri ve denemeleriyle edebiyatımıza önemli yapıtlar kazandırır. 
  • Bilim adamı, yazar ve sinemacı olan Eyüboğlu, özellikle çevirileriyle ön plana çıkar.
  • Derin ve köklü bir kültürün temsilciliğini yapar. 
  • Anadolu âşığı gönül adamı kimliğiyle de bilinir.
  • Yapıtlarında köye ve halka yönelmeyi asıl gaye edinip Batı ile Doğu arasında bir köprü oluşturmaya çalışır.
  • Anadolu, Anadolu halkı, halkın dili, Atatürk onda bir tutku halini alır. Bu tutkuyu halk dilini esas alarak eserlerinde işler.
  • Halkı bilinçlendirmeyi amaçlayıp demokrasi ve halk eğitimine eserlerinde ayrı bir önem verir.
  • Çağdaşı öne çıkarır.
  • Eserleriyle dilimizin gelişmesine katkı sunduğu gibi edebiyatımızın ulusal ve evrensel bir kimliğe bürünmesine önemli katkıları olur.
  • Türk kültürünü "Anadolu hümanizmi" söylemiyle izah etmeye çalışarak Türk kültürüne yeni bir yorum getirir. Anadolu'yu daha önceki kültürlerin devamı olarak görür.
  • Eski ve yeni edebiyat incelemeleri yapar.
  • Eski Anadolu'yu esas alan 11 adet belgesel sinema filmine imza atar.
  • Dünya klasiklerinden birçoğunu dilimize çevirir. Platon'un "Devlet" isimli eserini dilimize çevirir ve bu çeviriyle 1959 Türk Dil Kurumu çeviri ödülünü kazanır. 
  • Deneme türüyle de ön plana çıkan Sabahattin Eyüboğlu, "Mavi ve Kara" denemesiyle 1960 Ataç Armağanı'nı kazanır. "Hitit Güneşi" ile de Berlin Film Şenliği'nde ikincilik ödülünü alır.

 

Eserleri

Deneme

Mavi ve Kara

İnceleme

Yunus Emre

Pir Sultan Abdal

Ayrıca bakınız



Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir


Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir


Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)


Birinci Yeni (Garipçiler)


Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler


Maviciler


Hisarcılar


İkinci Yeni Şiiri


1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir


1980 Sonrası Türk Şiiri


Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler


Ayrıca bakınız




Hiç yorum yok:

Yorum Gönder