NECATİ CUMALİ (1921-2001)
Türk yazar ve şair Necati Cumali, 13 Ocak 1921'de Yunanistan'ın Florina kentinde dünyaya geldi. Yunanistan'dan
gelip İzmir'in Urla ilçesine yerleşen bir ailenin çocuğudur. Ortaöğrenimini İzmir Atatürk Lisesinde
okudu. Daha sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi. 1938'de kazandığı fakülteyi 1941'de tamamladı.
Necati Cumali, yazın
çalışmalarına şiirle başladı. İlk şiiri 1939 yılında Urla Halkevi dergisi olan "Ocak"ta
yayımlandı. Edebi özellik taşıyan ilk şiiri ise "Varlık" dergisinde "Netice"
ismiyle yayımlandı. Sanatında o dönem tanıştığı Orhan Veli Kanık, Cahit Sıtkı
Tarancı ve Nurullah Ataç'ın etkisi oldu.
Necati Cumali, Ankara
Toprak Mahsulleri Ofisi'nde çalıştıktan sonra askere gitti. Askerlik görevinden
sonra ilk kitabı olan "Kızılçullu Yolu" kitabını 1943'te yayımladı. Askerlikte
yazdığı şiirleri "Harbe Gidenin Şarkıları" ismiyle kitaplaştırdı. 1945'ten itibaren
"Ulus", "Varlık", "Ülkü", "Ankara" gibi dergilerde sürekli olarak şiirleri
yayımlandı. "Aysız Geceler" yayımlanan ilk öyküsü oldu.
1945-1948 yılları arasında
Ankara'da Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Müdürlüğü'nde çalıştı. 1949'da
Ankara'dan İzmir'e giden Necati Cumali, burada memurluk ve avukatlık yaptı.
İzmir'de olduğu esnada "Güzel Aydınlık", "İmbatla Gelen", "Güneşin Çizgisi"
şiir kitapları ile "Yalnız Kadın" öykü kitabını yayımladı. 1956'da İzmir'de tiyatro
çalışmalarında bulundu.
Necati Cumali, 1957'de avukatlık mesleğinden ayrılarak kendi olanaklarıyla Paris'e gitti. Fransa'da Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği'nde çalıştı. 1959'da Türkiye'ye dönüp İstanbul'a yerleşti. Döndükten hemen sonra dört yıl süreyle İstanbul Radyosu'nda çalıştı. İlk romanı olan "Tütün Zamanı" 1959'da tefrika edildi. 1960'da "Susuz Yaz" öyküsünü kaleme aldı. 1963'ten sonra yazın yaşamını roman ve oyun yazarlığı ile sürdürdü. 1963-1965 yılları arasında İsrail ve Paris'te yaşadı. Ayrıca yurt dışında birçok ülkeyi gezdi.
Necati Cumali, 1957'de avukatlık mesleğinden ayrılarak kendi olanaklarıyla Paris'e gitti. Fransa'da Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği'nde çalıştı. 1959'da Türkiye'ye dönüp İstanbul'a yerleşti. Döndükten hemen sonra dört yıl süreyle İstanbul Radyosu'nda çalıştı. İlk romanı olan "Tütün Zamanı" 1959'da tefrika edildi. 1960'da "Susuz Yaz" öyküsünü kaleme aldı. 1963'ten sonra yazın yaşamını roman ve oyun yazarlığı ile sürdürdü. 1963-1965 yılları arasında İsrail ve Paris'te yaşadı. Ayrıca yurt dışında birçok ülkeyi gezdi.
Necati Cumali, 10 Ocak 2001'de
kanserden İstanbul'da hayata veda etti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'na
defnedildi.
Edebi Kişiliği
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda yazar ve şair
olarak ön plana çıkar.
- Edebiyatın her türünde eserleri olan, çok yönlü
bir sanatçıdır.
- Yazın hayatına şiirle başlar.
- Roman ve hikâye türlerinde konularının kaynağını
yerli unsurlar oluşturur.
- "Yaşama sevinci" daha ilk şiirlerinden itibaren
fark edilir.
- Küçük hikâye türünde önemli başarılar elde eder.
Kendi yaşantısına girenler onun bütün dünyasının sınırlarını çizer.
- Eserlerinde günlük izlenimleri, Ege köylüsüyle
Anadolu insanın çaresizliklerini, Ege'deki tütün üreticileriyle işçilerin
sorunlarını işler.
- Aşina olduğu çiftçileri, köylüleri hem
hikâyelerinde hem de şiirlerinde dile getirir.
- Eserlerinde açık, sade, anlaşılır, süsten uzak, çağrışımsız
ve mecazsız bir dil kullanır.
- Lirik tarzda şiirler yazmayı tercih eden Necati Cumali,
eserlerinde iç ve dış gözleme büyük önem verir.
- Birçok eseri sinema filmi veya televizyon dizisi
olarak çekilir.
- Eserlerinde konuşma dilinin doğallığından
faydalanma yoluna gider.
- Oyunlarını "Yaşadıklarının altını çizmek" için
kaleme aldığını söyler.
- "Tütün Zamanı (Zeliş)" romanında Ege köylüsünün
geleneklerini, değerlerini ve tarıma dayalı yaşamını gözler önüne serer.
Yazarın çocukluk yıllarının geçtiği yerleri anlattığı için eser,
otobiyografik özellikler taşır. Eser, filme de çekilir. "Zeliha" ve
"Cemal" eserin ana kahramanları olarak ön plana çıkarlar.
- "Susuz Yaz", Necati Cumali'nin öykü
türünde kaleme aldığı eseridir. Eserde Urla dolaylarında komşuların su nedeniyle çıkan çatışmasını ve bu yolda işlenen cinayeti
anlatır.
- "Değişik Gözle" öyküsüyle 1957 Sait Faik
Abasıyanık Hikâye Armağanı'nı; "Yağmurla Deniz" kitabıyla 1969 Türk Dil
Kurumu Şiir Ödülü'nü; "Bütün Şiirleri" ile 1984 Yeditepe Şiir Ödülü'nü;
"Viran Dağlar" romanıyla 1995 Yunus Nadi Ödülü ile Orhan Kemal Ödülü'nü;
2000'de Tiyatro Yazarlar Derneği Onur Ödülü'nü ve 2001 PEN Yazarlar
Derneği Şiir Ödülü'nü kazandı.
Eserleri
Şiir
Harbe Gidenin Şarkıları
Kızılçullu Yolu
Güzel Aydınlık
Başaklar Gebe
İmbatla Gelen
Ceylan Ağıdı
Bozkırda Bir Atlı
Öykü
Değişik Gözle
Yalnız Kadın
Susuz Yaz
Dila Hanım
Makedonya 1900
Ay Büyürken Uyuyamam
Roman
Tütün Zamanı (Zeliş)
Aşk da Gezer
Yağmur ve Topraklar
Acı Tütün
Oyun
Nalınlar
Vur Emri
Mine
Derya Gülü
Boş Beşik
Ezik Otlar
Ezik Otlar
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Necati Cumali (1921-2001)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder