AZİZ NESİN (1915-1995)
Asıl ismi Mehmet Nusret Nesin olan ve Türk mizah yazarı olarak ön plana
çıkan Aziz Nesin, 20 Aralık 1915'te İstanbul'da dünyaya geldi. İki yıl boyunca
Darüşşafaka Lisesinde öğrenim gördü. Sırasıyla Kuleli Askeri Lisesi, Kara
Harp Okulu ve Askeri Fen Lisesinden mezun oldu. Bu dönemde aynı zamanda Güzel
Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü'ne devam etti.
Aziz Nesin, üsteğmen olarak orduda görev yaparken görev ve yetkisini
kötüye kullanmak suçlamasıyla yargılanıp ordudan uzaklaştırıldı. Bir süre
serbest çalıştı. Sonra gazeteciliğe başladı. "Yedigün", "Karagöz" ve "Tan"
gazetesinde çalıştı. "Cumhuriyet" isminde bir mizah dergisiyle Sabahattin
Eyüboğlu ile "Marko Paşa" dergisini çıkardı. Ayrıca "Malum Paşa", "Merhum Paşa" ve "Akbaba" mizah
dergilerini çıkardı. 1954'ten itibaren "Akbaba" mizah dergisinde takma
isimlerle mizah öyküleri kaleme aldı. Yazın çalışmalarında iki yüzden fazla
takma ad kullandı.
Kemal Tahir ile Düşün Yayınevi'ni kurdu. "Yeni Gazete", "Akşam", "Tanin", "Günaydın", "Aydınlık" gibi gazete ve dergilerde yazılar kaleme aldı.
Buradaki gülmece öyküleri, röportaj ve fıkralarıyla edebiyatımızın tanınmış
şahsiyetleri arasına girdi. 1962'de "Zübük" ismindeki mizah dergisini; 1976-1980
yılları arasında da her dalda edebiyat ödülleri veren Nesrin Vakfı Edebiyat
Yıllığı'nı çıkardı. Düşünceleri nedeniyle siyasi iktidarlardan sürekli baskı
gördü.
Sanatsal çalışmalarında 100'ün üzerinde takma ad kullanan Aziz Nesin, "Akşam"
ve "Tanin"de köşe yazıları yazdı. Yazın yaşamını "Öncü", "Yeni Tanin", "Ustura"
ve "Günaydın" gazetesinde sürdürdü. 1962'de "Zübük" isminde mizah dergisini
çıkardı. 1972'de Çatalca'da kimsesiz çocukların eğitimini gerçekleştirmeyi
amaçlayan "Nesrin Vakfı"nı kurdu. Kitaplarından elde ettiği bütün geliri bu
vakfa bağışladı. 1979'da seçildiği Türkiye Yazarlar Sendikası görevini yıllarca
sürdürdü.
Aziz Nesin, fikirleri ve yazıları nedeniyle siyasi iktidarlardan sürekli
baskı gördü. Yargılanıp tutuklandı. Sürgün cezası aldı. 2 Temmuz 1993'te Pir
Sultan Etkinlikleri'ne katılmak üzere Sivas'a gitti. 37 kişinin hayatını
kaybettiği Madımak Oteli olayında sağ kurtulanlar arasında yer aldı.
Aziz Nesin, 6 Temmuz 1995'te geçirdiği kalp krizi
neticesinde İzmir'de hayata veda etti. Vasiyeti gereği Çatalca'da Nesrin
Vakfı'nın bahçesine gömüldü.
Edebi Kişiliği
- Toplumsal
gerçekçilik akımına bağlı eser veren
sanatçılardandır.
- Askerlikten
ayrıldıktan sonra Karagöz gazetesi ile Yedigün dergisinde redaktörlük ve
yazarlık yapar.
- İlkin
"Vedia Nesin" adıyla şiirler yayımlar. Daha sonra mizahi tarafı ağır basan
öykülere yönelir.
- Eserlerinde
toplumun aksayan yanlarını, zıpçıktı tiplerini mizahi bir anlatımla
anlatır.
- Mizahi
öykü, roman ve oyunlarıyla tanınır.
- Sıradan bir olaydan dahi bir öykü konusu çıkarabilecek kadar yetenekli biri olan Aziz Nesin, çağımızın Nasreddin Hocası olarak kabul edilir.
- Toplumsal
olayları, komik çelişkileri, yaşamsal sorunları, emekçiler, politik baskı
ortamlarını abartılı bir şekilde fakat sade bir dille anlatır.
- Gülmecede
Türk edebiyatının en usta kalemi kabul edilir.
- Eserleri nedeniyle birkaç kez hapse mahkûm olur. Halkı kışkırtmaya yönelik
yazılarından dolayı tepkileri üzerine çeker.
- Anlatımında
halk edebiyatının ana öğelerinden yararlanır.
- Oyunlarında
yer yer masal motiflerine rastlanır.
- Marko Paşa
dergisini Sabahattin Ali ile çıkarır. Dergide dönemin politikacılarını ve
tiplemelerini sözünü esirgemeden eleştirir.
- Yapıtları
edebiyatımızda baskı rekoru kırar.
- Yabancı
dillere en çok eseri çevrilen dördüncü yazarımız olarak bilinir.
- "Gol Kralı", "Zübük", "Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz" eserleriyle ön plana çıkar.
- "Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz" eserinde ülkemizde bürokrasinin aksayan yönlerinden bahseder. "Yaşar"ın şahsında olayları anlatır.
- Anı, öykü,
mektup, tiyatro, masal, fıkra ve şiirleriyle de Türk edebiyatının en
sağlam kalemlerinden biri olarak anılır.
- Birçok yarışmada ödül kazanır. 1956'da Uluslararası
Gülmece Yarışması'nda "Kazan Töreni" adlı öyküsüyle Altın Palmiye ödülünü
alır. 1968'de Milliyet gazetesinin açtığı Karagöz oyunu yarışmasında "Üç
Karagöz" oyunuyla birincilik alır. 1970'te Türk Dil Kurumu'nun oyun
ödülünü "Çiçu" adlı oyunuyla alır. 1985'te TUYAP tarafından "Halkın
Seçtiği Yılın Yazarı" seçilir. 1989'da da Tolstoy Altın Madalyası'nı kazanır.
Eserleri
Öykü
Fil Hamdi
Yedek Parça
Koltuk
Damda Deli Var
Deliler Boşandı
Mahmut ile Nigar
Bir Koltuk Nasıl Devrilir
Ah Biz Eşekler
Biz Adam Olmayız
Vatan Sağolsun
Yaşasın Memleket
Toros Canavarı
Roman
Erkek Sabahat
Zübük
Gol Kralı Sait Hopsait
Tatlı Betüş
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
Şimdiki Çocuklar Harika
Oyun
Toros Canavarı
Hadi Öldürsene Canikom
Fıkra
Az Gittik Uz Gittik
Masal
Aziz Dededen Masallar
Hoptirinam
Gezi
Dünya Kazan Ben Kepçe
Duyduk Duymadık Demeyin
Taşlama
Azizname
Otobiyografi
Böyle Gelmiş Böyle Gitmez
Böyle Gelmiş Böyle Gitmez
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Aziz Nesin (1915-1995)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme