ÂŞIK MURAT ÇOBANOĞLU (1940-2005)
Türk halk ozanı Âşık Murat Çobanoğlu, 1940
yılında Kars'ın Arpaçay ilçesinin Koçköyü beldesinde çiftçi bir ailenin çocuğu
olarak dünyaya geldi. Babası Âşık Şenlik'in çıraklarından Âşık Gülistan, annesi
Lala Hanım'dır. Eşinin erken ölmesi nedeniyle oğlunu büyüten Âşık Gülistan, oğluyla 1970'li yıllarda İzmir'e yerleşip burada yaşamaya başlar. İlkokul öğrenimi gören Âşık Murat Çobanoğlu, ilk bağlama derslerini Çıldırlı Şenlik'in çırağı olan
babası ve yörenin tanınmışlarından olan Gülistan Çobanlardan aldı.
Âşık Murat Çobanoğlu, saz çalmaya ve şiir
söylemeye 1951'de bir rüyada bade içtikten sonra başlar. 14 yaşında
türkü söylemeye başlayan Çobanoğlu, 1966'dan itibaren bir gelenek halini alan
Konya Âşıklar Bayramı'na katılır. Konya, Artvin, Erzurum ve Mut'ta yapılan
yarışmalarda derece aldı. Âşık Murat
Çobanoğlu, farklı radyo ve televizyonlarda farklı konulardaki atışmalarıyla ön plana çıktı. Âşıklık
geleneği ve Halk Edebiyatı üzerine Türkiye ve
dünyanın birçok ülkesinde seminerler verdi.
1971'de Kars'ta açtığı ve âşıklık geleneğinin
sürdürülmesinde bir okul özelliği taşıyan "Çobanoğlu Halk Ozanları Kahvesi" ile
de ön plana çıktı. Şiirlerinde ilkin "Devrani", sonra "Yanani" en sonda da
"Çobanoğlu" takma adını kullandı. Âşık Murat Çobanoğlu, ayrıca "Kiziroğlu" türküsünü tüm Türkiye'ye
tanıttı. Hayatı ve sanatıyla ilgili Ali Kafkasyalı tarafından hazırlanan "Âşık
Murat Çobanoğlu, Hayatı, Sanatı, Eserleri" isminde bir de kitabı bulunur. Onlarca plak ve kaset dolduran sanatçının iki adet de altın
plağı mevcuttur.
Âşık Murat Çobanoğlu, 26 Mart 2005'te
Ankara'da öldü. Cenazesi, memleketi Kars'ta toprağa verildi. Anısına Kars
Belediyesi tarafından her yıl 6-7 mayıs tarihlerinde "Murat Çobanoğlu Aşıklar
Bayramı" günü düzenlenmektedir.
Edebi Kişiliği
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nın âşıklık
geleneğini sürdüren sanatçılarındandır.
- On bir yaşındayken gördüğü bir rüya üzerine saz
çalmaya ve şiir söylemeye başlar.
- Saza olan hakimiyeti, milli duyguların güçlülüğü
ve kendine özgü sesiyle ilgiyi üzerine çeker.
- 1966'dan vefatına kadar "Konya Âşıklar Bayramı"na
düzenli olarak iştirak eder.
- Kars'ta açtığı Çobanoğlu Halk Ozanları Kahvehanesinde
özellikle usta-çırak ilişkisinden her alanda âşıklık geleneğinin
sürmesinde katkısı olur.
- Kendi türkülerini ve diğer bazı güzel türküleri
genç kuşaklara aktarır.
- Türkülü hikâyeler anlatmada oldukça
başarılıdır.
- Sesindeki güzellik ve etkileyicilikle dikkat çeker.
- Şiirlerinde öğüt vermeyi amaçladığından
şiirlerinde didaktik özellikler ağır basar.
- "Kiziroğlu" türküsünü bütün Türkiye'ye tanıtır.
- Son yıllarında Karakalpak ağzıyla da türküler söyler.
Âşık Murat
Çobanoğlu'nun Şiirlerinden Örnekler
Örnek 1
NEYİNE GÜVENEM YALAN DÜNYANIN
Neyine güvenem yalan dünyanın
Kerem'i yandırıp kül etmedi mi
On bir ay bülbülü ettirdi feryat
Gül için bülbülü lal etmedi mi
Bülbül aşık idi gonca güllere
Arzusun söylerdi esen yellere
Mecnun Leyla için düştü çöllere
Ferhat'a dağları yol etmedi mi
Çobanoğlu yaram döndü çıbana
Kurduğum bağlarım oldu virane
Kardeşi Yusuf'u attı zindana
Kaderi Mısır'da kul etmedi mi
Âşık Murat Çobanoğlu
Örnek 2
İSTER BENDEN
Sevdiğim yar bana göndermiş name
Rüzgâr dokunmamış dal ister benden
Bir lezzet olmasın onun tadında
Hiç arı görmemiş bal ister benden
Ne bir çiçeğim var ne de bir bağım
Ne bir sedirim var ne de konağım
Ne bir yuvam vardır ne de otağım
Al kuşam içinde şal ister benden
Ben bu gidiş ilen nereye varam
Derman bulabilmem yaramı saram
Ne bir çölüm vardır ne bir sahram
Yine yüce dağdan yol ister benden
Bu fani dünyada çoktur zararım
Ne bir kazancım var ne de bir karım
Ne bir ağacım var ne de yaprağım
Yazın kışın solmaz gül ister benden
Çobanoğlu'yum ben iz bulabilmem
Kışın çok ararım yaz bulabilmem
İnsanlarda doğru söz bulabilmem
Yalan söylemeyen dil ister benden
Âşık Murat Çobanoğlu
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Âşık Murat Çobanoğlu (1940-2005)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder