Edebiyat Okulu: Ahmet Muhip Dıranas

AHMET MUHİP DIRANAS (1908-1980)

Şair, yazar ve tiyatrocu Ahmet Muhip Dıranas, Galip Efendi ve Seniha Hanım'ın ilk çocuğu olarak 1909'da İstanbul'da doğdu. İlkokulu, Sinop'ta okudu. Çocukluk yıllarını çobanlık yaparak geçiren Ahmet Muhip Dıranas, ilkokul öğretmeninin etkisiyle şiire ilgi duydu. Liseyi, Ankara Erkek Lisesinde tamamladı. Lisedeyken Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar'dan ders aldı. Daha sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünü okudu.

Ahmet Muhip Dıranas, öğreniminden sonra Resim ve Heykel Müzesi'nde, Halkevleri'nde ve Çocuk Esirgeme Kurumu'nda çeşitli görevler üstlendi. Anadolu Ajansı, Devlet Tiyatrosu ve İş Bankası'nda üst düzey görevlerde bulundu. Politikaya atandı. Birkaç kez DP'den milletvekili adayı oldu.

Yazın çalışmalarına şiirle başlayan Ahmet Muhip Dıranas, ilk şiiri olan "Bir Kadına" şiirini 1926'da "Muhip Atalay" imzasıyla Milli Mecmua'da yayımladı. Lise yıllarında "Derviş", "Varlık", "Çığır", "Servet-i Fünun", "Ataç", "Yücel", "Oluş", "Şadırvan", "Yeni lisan" ve "Hisar" dergilerinde yayımlanan şiirleriyle Cumhuriyet Dönemi'nin önemli şairleri arasında yer aldı. Halit Fahri Ozansoy ile tanıştıktan sonra onun yönettiği bir dergide "Muhip Atalay" imzalı şiirler yazdı.

Ahmet Muhip Dıranas, 21 Haziran 1980'de Ankara'da hayata veda etti. Cenazesi, Sinop'a götürülüp orada defnedildi.

Edebi Kişiliği

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda öz şiir anlayışı ile eserlerini oluşturan sanatçılar arasında yer alır.
Şair ve oyun yazarı olarak ön plana çıkar.
Fransız sembolist şair Baudelaire'in etkisinde kalır. Verlaine ve Rimbaud'un etkisi de şiirlerinde görülür. Şiirlerinde yeni bir yapıyla ruhun dalgalanışını dile getirir.
Şiirlerindeki konuları Anadolu, doğa ve tarih sevgisi, memleket manzaraları, aşk, ölüm ve hatıralar oluşturur.
Şiirlerde toplumsal sorunlar yerine duyguların sonsuzluğunu ön plana çıkarır.
Destansı şiirler yazar.
Dış dünyadan algıladığı görüntüleri, hüzünlü ve mutsuz duygular ile yorumlayarak şiirlerine yansıtır. Şiiri, adeta plastik bir söz bütünü haline getirene kadar yoğurur. "Kar", "Olvido" ve "Fahriye Abla" bu oluşumun önemli örnekleri olarak bilinir.
Kendine özgü anlatımı, ses ve ahengi, imgelerin zenginliği ile şiirler yazar. Sahip olduğu izlenimci şiir anlayışını doğaya duyduğu sevgi ile birleştirerek sunar. Yaprak, akasya, nergis, gül, çiğ, yasemin, zambak ve bulutla ilgili kelimeler şiirlerinde göze çarpan önemli hususlar olarak ön plana çıkar.
Biçime önem verir. Hatta biçim onda vazgeçilmez olur. Hece ölçüsünü kullanır. Durakları kaldırır. Durakları kaldırması en önemli özelliği olarak bilinir. Şiirlerinde uyağı önemser. Kendi döneminde yaşayanlar serbest şiire yöneldikleri için bu konuda onlardan ayrılır. Bu, Ahmet Muhip Dıranas'ın gelenekçiliğini de gösterir.
Bireysel duyguları işler.
Neyi söylediğine değil nasıl söylediğine önem verir.
Sembollerle dolu, mecazlı ve destansı bir dil kullanır.
Hem şiir hem de oyunlarında gerçekle düşün, geçmişle şimdi zamanın, yaşamla ölüm arasındaki çatışmaları konu edinir.
"Fahriye Abla" şiiriyle büyük ün kazanır. İsmi neredeyse "Fahriye Abla" şiiriyle özdeşleşir.
"Serenad" şiirinde şiir özelliklerinin karakteristik özellikleri ön plana çıkar.
"Serenad", "Olvido", "Ağrı", "Elif", "Dağlara" şiirleriyle bilinir. Az sayıdaki şiirlerini "Şiirler" ismiyle kitaplaştırır.

Eserleri

Şiir

Şiirler

Tiyatro

O Böyle İstemezdi

Gölgeler

Çeviri

Kırık Saz

Ahmet Muhip Dıranas'ın Şiirlerinden Örnekler

SERENAD

Yeşil pencerenden bir gül at bana,
Işıklarla dolsun kalbimin içi.
Geldim işte mevsim gibi kapına
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ.

Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak
Ben aşkımla bahar getirdim sana;
Tozlu yollarından geçtiğim uzak
İklimden şarkılar getirdim sana.

Şeffaf damlalarla titreyen, ağır
Koncanın altında bükülmüş her sak.
Seninçin dallardan süzülen ıtır,
Seninçin karanfil, yasemin zambak…

Bir kuş sesi gelir dudaklarından;
Gözlerin, gönlümde açan nergisler.
Düşen öpüşlerdir dudaklarından
Mor akasyalarda ürperen seher.

Pencerenden bir gül attığın zaman
Işıkla dolacak kalbimin içi.
Geçiyorum mevsim gibi kapından
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ.

Ahmet Muhip Dıranas

Ahmet Muhip Dıranas

Hiç yorum yok:

Yorum Gönderme