Sadri Ertem (1898-1943)

sadri ertem

Öykü ve romanlarıyla tanınan Sadri Ertem, 1984'te İstanbul'da doğdu. Bir subayın çocuğu olduğu için çocukluk yılları Anadolu ve Rumeli'nin çeşitli kentlerinde geçti. İstanbul'da yer alan Darülfünun Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nden 1920'de mezun oldu. Mezun olduktan sonra memuriyet hayatına başladı. İlkin İstanbul'da farklı birçok okulda edebiyat dersleri verdi.

Sadri Ertem, Milli Mücadele'ye katkı sunmak için Anadolu'ya geçti. Burada "Hâkimiyet-i Milliye" ve "Yeni Gün" gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü yaptı. "Son Telgraf" gazetesinde başyazarlık yaptı. Bu görevdeyken yürürlükte olan "Takrir-i Sükûn" kanununa aykırılıktan İstiklal Mahkemeleri tarafından yargılanır ve beraat eder. Matbuat Umum Müdürlüğü Memleket İşleri Müşaviri görevinde de bulunur. 1939'da TBMM'de Kütahya milletvekili olur.

1927'den ölümüne dek birçok gazete ve dergide öykülerini ve incelemelerini yayımlar. İlk hikâyesi 1917'de "Genç Yolcular"da çıkan Sadri Ertem, 13 Kasım 1943'te Ankara'da vefat eder.

 
Edebi Kişiliği
 
  • Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda toplumcu-gerçekçi anlayışla eser veren roman ve hikâye yazarlarındandır.
  • Eleştirel gerçekçi akımın etkisinde eserlerini oluşturan Sadri Ertem, edebiyatın çeşitli sorunlarına maddeci felsefenin etkisinde yaklaşır.
  • Eserlerinin konularını, işçilerin hayatları, sömürülmeleri, ağa-tüccar sömürü düzeni ve fabrika-işçi ilişkileri gibi toplumsal sorunlar oluşturur. 
  • Edebiyatın görevinin emekçi kesimi bilinçlendirmek olduğunu savunur.
  • Atatürk ilkelerini toplumculukla bağdaştırmaya çalışır.
  • Duygusallıktan ve psikolojik derinlikten uzak, bütün gücünü düşüncelerden alan bir anlatımı vardır.
  • Eserlerinde sanat kaygısı taşımaz. Yapıtları bilgilere dayalı bir gerçeklik anlayışı içerisinde açıklar. Biçim kaygısından uzak olan eserlerinde yalın anlatım öne çıkar.
  • "Yeni Gün" ve "Hâkimiyet-i Milliye" gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü görevlerini üstlenir.
  • Ertem, birçok dergi ve gazetede hikâye ve incelemeler yayımlar.
  • Bazı yapıtları Rusça, Fransızca, Almanca, İngilizce, Yunanca, Çince ve Arapçaya çevrilir.
  • Türk edebiyatında işçi sorunlarından söz eden ilk eserler olan "Bacayı İndir Bacayı Kaldır" öyküsü ile "Çıkrıklar Durunca" romanını yazar. Bu eserlerde fabrikadan çıkan ithal kumaşların yerli dokumacılığı yok etmesini ve bunun sonunda oluşan işsizliği işler. "Çıkrıklar Durunca" sosyal roman türünün ilk örnekleri arasında yer alır.
  • "Bir Varmış Bir Yokmuş" romanında Tanzimat'la başlayan kapitülasyonların yol açtığı felaket ve sarsıntıları anlatır.
  • "Düşkünler" romanında Tanzimat'la başlayan yüksek sınıf memur bürokrasisinin zamanla nasıl yozlaştığını dile getirir.
  • "Yol Arkadaşları"nda ise Batı Anadolu'da yer alan bazı kasaba ve şehirleri anlatır.

 

Eserleri
 
Roman

Bir Varmış Bir Yokmuş

Çıkrıklar Durunca

Yol Arkadaşları

Düşkünler

 
Öykü

Korku

Silindir Şapka Giyen Köylü

Bacıyı İndir Bacayı Kaldır

Bir Şehrin Ruhu

Bay Virgül

 
Ayrıca bakınız


Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir


Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir


Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)


Birinci Yeni (Garipçiler)


Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler


Maviciler


Hisarcılar


İkinci Yeni Şiiri


1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir


1980 Sonrası Türk Şiiri


Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler


Ayrıca bakınız


Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)