Yaşar Kemal

YAŞAR KEMAL (1922-2005)

yasar kemalAsıl ismi Kemal Sadık Gökçeli olan yazar Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923'te o dönemde Adana iline bağlı Osmaniye sınırları içerisinde yer alan Gökçedam eski ismiyle "Hemite"de dünyaya geldi. Yaşar Kemal aslen Van'ın Muradiye ilçesine bağlı Ünseli köyündendir.  I. Dünya Savaşı'nda ailesi Adana'ya göç etmek zorunda kalır. Henüz beş yaşındayken kan davasından babasını, bir kaza sonucu da sağ gözünü kaybeder.

Yaşar Kemal, ilkokulu Adana'nın Kadirli ilçesine bağlı Burhanlı köyünde okur. İlkokul yıllarında âşıklarla atışacak yetenekte olmasına rağmen annesinin bunu istememesi nedeniyle bu yola girmekten vazgeçer. Daha sonra ortaokula başlar. Ortaokul yıllarında birçok işte çalışmak zorunda kalır. Irgat kâtipliği, kütüphane memurluğu, pirinç tarlalarında su bekçiliği, arzuhalcilik, ırgatbaşılığı, öğretmen olarak görev yapar. Ayrıca pamuk tarlalarında ırgatlık ve traktör şoförlüğü yapar. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra Çukurova ve Toroslar'da folklor derlemelerine başlar.

Yaşar Kemal, yazın çalışmalarına ortaokulda henüz çocuk denilecek bir yaşta şiirle başlar. Şiirlerini, Adana Halkevi'nin yayın organı olan "Görüşler Dergisi"nde yayımlar. "Ülke", "Kovan", "Millet" ve "Beşpınar" dergilerinde de şiirleri yayımlanır. Daha sonra roman türüne yönelir. 1944'te ilk hikâyesi olan "Pis Hikâye"yi yayımlar. Cumhuriyet gazetesine girdikten sonra, bu gazetede Yaşar Kemal adıyla yayımlanan röportajlarıyla ünlenir. 1950'de komünizm propagandası yapmaktan tutuklanır. 1951'de beraat edip İstanbul'a yerleşir. Cumhuriyet gazetesinde fıkra-ropörtaj yazarlığı yapmaya başlar. 1952'de ilk öykü kitabı olan "Sarı Sıcak"ta yer alan "Bebek" öyküsünü Cumhuriyet gazetesinde tefrika eder. 1947'de başladığı "İnce Memed" romanını da 1954'te bitirir.

Yaşar Kemal, 1962 yılında siyasete girmeye karar verir. Aynı yıl Türkiye İşçi Partisi'nin Yönetim Kurulu üyeliğine seçilir. Burada sekiz yıl kalır. Henüz 17 yaşındayken sosyalist politikanın içinde yer alır ve ömrü boyunca bu düşüncesini devam ettirir. 1963'te gazeteciliği bırakıp kitap yazmaya yönelir. 1973'te Türkiye Yazarlar Sendikası'nın kuruluşunda yer alıp 1974'te de genel başkanlığını yapar. En verimli dönemi kuşkusuz 1955-1984 yılları arasıdır. Bu dönemde roman, hikâye, makale ve röportajlardan oluşan 33 kitap kaleme alır. "Ortadirek", "Yer Demir Gök Bakır", "Ölmez Otu", "Demirciler Çarşısı Cinayeti", "Yusufçuk Yusuf", "Hüyükteki Nar Ağacı"  eserlerini bu dönemde kaleme alır.

Yaşar Kemal, 28 Şubat 2015'te organ yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi'nde hayata veda etti. Cenazesi, 2 Mart 2015'te Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi. 


Edebi Kişiliği

  • Toplumsal gerçekçilik akımının önde gelen kişilerinden olan Yaşar Kemal, Türk edebiyatının dünyaca tanınmış romancılarının başında yer alır.
  • Halk ve tabiat unsurları eserlerinde en önemli öğeleri oluşturur.
  • Toroslar, Çukurova, Çukurova halkının ezilmişliğini, sömürülüşünü, acılarını, ağalık ve toprak sorunlarını, kan davalarını eserlerinde kendine has çarpıcı bir üslupla anlatır.
  • Köy ve köylü gerçeğini abartısız ve destansı bir dile eserlerinde işler.
  • Özellikle sanayileşme ile birlikte Çukurova'nın uçsuz bucaksız verimli topraklarının makineleşmeye açılmasını ve rant savaşlarını kaleme alır. 
  • Kahramanlarının iç dünyalarına yani ruhsal betimlemeye çok fazla önem verir.
  • Doğa ile insan, hayal ile gerçek eserlerinde birlikte yer alır. Yani insanı doğayla hareket halinde anlatır.
  • Anadolu folkloru, halk hikâyeleri, halk masalları, ağıt ve efsanelerinden faydalanır. Gençlik yıllarında Çukurova'yı ve çevre illeri karış karış gezmiş olması ve çok fazla kişiyle tanışması ona bu anlamda büyük avantaj sağlar.
  • Eserlerinde sanatlı ve şiirsel bir dil kullanır.
  • Betimlemedeki başarısı, olağanüstü düş gücü, modern romanla epik anlatım biçimlerini başarıyla bağdaştırması, anlatımda yerel sözcüklere başvurması, deyim ve atasözleri onu özgün kılar.
  • Modern romanla epik anlatım biçimini ustaca kaynaştırır.
  • Eserlerindeki kahramanları yöresel dilleriyle konuşturarak onları ön plana çıkarır.
  • Romanları birçok dile çevrilir. Bazıları sinemaya uyarlanır ve oyunlaştırılır.
  • Türk edebiyatında modern anlamda röportaj'ın kurucusu sayılır.
  • "Teneke", Yaşar Kemal'in 1967'de yayımlanan romanıdır. Romanda Çukurova'da bir kaymakamın yaşamını ve mücadelesini anlatır. Eser, tiyatroya çevrilip beyaz perdeye aktarılır ve birçok ödüle layık görülür. Sohbet havasının hakim olduğu eserde oldukça samimi bir üslup kullanılır.
  • "Yılanı Öldürseler", Yaşar Kemal'in çok kısa ve özlü bir şekilde gerçekçi bir dille yaşadığı dönemin kan davalarını, törelerini ve toplumun ahlak yapısından bahsettiği romanıdır. Eser, bir çocuğun, yaşadığı çevre ve akrabaları tarafından öldürülmeye zorlamanın hikâyesidir.
  • "İnce Memed", Yaşar Kemal'in baş anıt romanı sayılır. Eserde, Cumhuriyetin ilk yıllarında Çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesi anlatılır. Anadolu halkının cahil bırakılmışlığı, geri kalmışlığı, köy hayatının sefaleti, ağaların mutlak hâkimiyeti eserde ön plana çıkarılır. Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilen bu eser yazarın ilk romanıdır. 1956'da Varlık roman armağanı ile ödüllendirilen eser, dünyanın kırktan fazla diline çevrilir.
  • "Orta Direk", Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü serisi içerisinde yer alan romanıdır. Eserde Çukurova'da var olan pamuk toplama mücadelesi anlatılır. Yerel dilin kullanıldığı eserde bölge halkının dili, dini ve batıl inanışları da anlatılır.
  • "Yağmurcuk Kuşu", Yaşar Kemal'in kendi geçmişinden yola çıkarak yazdığı "Kimsecik" üçlemesinin ilk kitabıdır. Kitapta I. Dünya Savaşı sırasında Van'dan Adana'ya göçmek zorunda kalan bir ailenin serüveni anlatılır. Eserde esasında korku, sevgi, kıskançlık duygularının kişiler üzerindeki etkisi anlatılır.
  • "Ölmez Otu", Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü serisinde yer alan kitabıdır. Acı ve güçlü bir roman olan "Ölmez Otu", kan, şiddet ve cinayetin yer aldığı aynı zamanda köylünün yüceltildiği bir roman olarak ön plana çıkar.
  • "Çakırcalı Efe", Osmanlının son dönemlerinde haksızlıklara karşı dağa çıkmış bir eşkıyanın hayatını konu alır.  Yaşar Kemal, Çakırcalı'yı öldüren müfrezenin kumandanı Albay Rüştü Kobaş'ın verdiği bilgiler ışığında eşkıyanın hayat hikâyesini tanıkların yorumlarına başvurarak anlatır.
  • "Yer Demir Gök Bakır", Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü serisinde yer alan romanlarındandır. Eserde, Anadolu'da bir köyde kendi halinde yaşamakta olan Taşbaş'ın köylüler arasında yayılan söylencelerle nasıl ermiş bir insan olunacağı konu edinilir. Eserde halkın eğitimsizliği, yoksulluğu ve hurafelerin peşinden sürüklenişi anlatılır.
  • "Demirciler Çarşısı Cinayeti" Yaşar Kemal'in Akçasazın Ağaları serisinin ilk romanıdır. Romanda Güney'de iki ağanın birbiriyle olan amansız mücadelesinde giderek çökmeye başlayan Çukurova ağalık sistemi içinde yer alan kan davaları ve nüfuz mücadeleleri anlatılır.
  • "Bebek" Yaşar Kemal'in dünyada yayımlanan ilk öyküsüdür. Öykü, önce Fransızcaya sonra İngilizce, İtalyanca, Rusça, Romanca ve diğer dillere çevrilir.
  • Yaşar Kemal, Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülen ve yüzlerce ödül alan biridir. "Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün" röportajıyla Gazeteciler Cemiyeti Özel Başarı Armağanı'nı; ilk romanı "İnce Memed" ile 1955'te Varlık Roman Armağanı'nı, "Demirciler Çarşısı Cinayeti" eseriyle 1974 yılında Madaralı Roman Ödülü'nü alır. Ayrıca "Yer Demir Gök Bakır" romanı 1977'de Fransa'da yılın en iyi yabancı romanı seçilir. 2008'de Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'nü, 2011'de Fransa da Legion D'Honneur Ödülü'nü, 2013'te Norveç'te verilen Bjorkson Ödülü'nü alır. Yaşar Kemal ayrıca PEN Yazarlar Derneği üyesidir.

Eserleri

Röportaj
Peri Bacaları
Bu Diyar Baştan Başa

Roman
Teneke
Yılanı Öldürseler
İnce Memed
Orta Direk
Yağmurcuk Kuşu
Ölmez Otu
Çakırcalı Efe
Yer Demir Gök Bakır
Demirciler Çarşısı Cinayeti
Ayrıca bakınız


1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir

2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir

3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)

4. Birinci Yeni (Garipçiler)

5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler

6. Maviciler

7. Hisarcılar

8. İkinci Yeni Şiiri

9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir

10. 1980 Sonrası Türk Şiiri

11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Yaşar Kemal (1922-2005)

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler

Ayrıca bakınız


Gönderen zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)