Oktay Rıfat Horozcu

OKTAY RIFAT HOROZCU (1914-1988)

oktay rifat horozcuŞair ve yazar Oktay Rıfat Horozcu, 10 Haziran 1914'te Trabzon'da dünyaya geldi. Sanatçı ve yazarların fazla olduğu bir ailede yetişti. Ortaöğrenimini Ankara Erkek Lisesinde yaptı. Bu okulda Ahmet Hamdi Tanpınar'ın öğrencisi olur. Garip Akımı'nı birlikte kuracakları Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile de burada tanışır. Üç arkadaş okul bünyesinde çıkan "Sesimiz" adlı dergiyi çıkararak şiirlerini yayımlarlar. 1932-1936 yılları arasında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yüksek öğrenim görür.

Oktay Rıfat Horozcu, 1937'de Siyasal Bilgilerle ilgili öğrenim görmek amacıyla devlet tarafından Paris'e gönderilir. Paris'te Fransız şiirini kendine yakın bulur ve bu şiirden etkilenir. II. Dünya Savaşı nedeniyle oradaki öğrenimini tamamlayamadan üç yıl sonra Türkiye'ye döner. Döndükten sonra önce Maliye Bakanlığı'nda sonra da Matbuat Umum Müdürlüğü'nde çalışır. Sonra Ankara'da serbest avukatlık yapar.

Ankara Erkek Lisesinde öğrenciyken ilk şiirlerini yazan şair, şiirde biçim ve kural anlayışını tam olarak yansıtan şiirlerini 1934-1944 yılları arasında "Varlık" dergisinde yayımlar. Oktay Rıfat Horozcu, 1941'de Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile "Garip" şiir kitabını yayımlar. Şiir kitabı etrafında büyük tartışmalar olur. Şiirlerini "Yaşayıp Ölmek", "Aşağı Yukarı" şiir kitaplarında yanı sıra "Aile", "Yaprak" ve "Yeditepe" gibi dergilerde yayımlamayı sürdürür. 1955'te "Perçemli Sokak" şiir kitabını çıkardı. Bu kitapla "İkinci Yeni" şiir anlayışına yöneldi. 1958'de "Aşk Merdiveni" ismindeki şiir kitabını yayımladı. 1960'lı yıllarda daha çok sosyal sorunlar, emekçilerin hakları ve sistem karmaşalarıyla ilgili düşüncelerini kaleme aldı. 1966'da çıkan "Elleri Var Özgürlüğün" ismindeki şiir kitabında bu düşüncelerinin oldukça etkisi görüldü.

Oktay Rıfat Horozcu, 1969'da "Şiirler" ismindeki kitabını yayımladıktan sonra tiyatro ve roman çalışmalarına ağırlık verdi. Daha sonra "Oyun İçinde Oyun", "Zabıt Fatma'nın Kuzusu", "Atlar ve Filler", "Kadınlar Arasında", "Çil Horozları" oyunlarını peş peşe yazdı ve sahneledi. İlk romanı olan "Bir Kadının Penceresinden" romanını 1976'da yayımladı. "Yağmur Sıkıntısı" oyunu Oktay Rıfat Horozcu'nun sağlığındaki son eseri oldu.

Avukatlık mesleğini hiç bırakmayan Oktay Rıfat Horozcu, 1961'den itibaren bu mesleğini Devlet Demir Yolları'nda sürdürdü. 1973 yılında emekli olana dek burada çalışan Horozcu, 18 Nisan 1988'de İstanbul'da hayata veda etti. Cenazesi, Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.


Edebi Kişiliği

  • "Garip" hareketinin ve serbest şiirin öncü kişilerindendir. 48 yıl boyunca şiir yazdı.
  • "Yaşayıp Ölmek", "Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler", "Güzelleme" gibi ilk şiir kitaplarında Garip anlayışına bağlı kalır. Orhan Veli'nin ölümünden sonra İkinci Yeni fikrine yaklaşıp toplumcu gerçekçi anlayışa yönelir.
  • "Garip" hareketine bağlı olduğu dönemde şehirlerde yaşayan sıradan insanların günlük yaşamlarını konu edindi. Bunları şaşırtıcı, alaycı bir söyleyişle dile getirdi.
  • Son döneminde, toplumcu gerçekçi anlayışa yönelir ve toplumsal gerçekçi anlayışta şiirler kaleme alır.
  • Yaşama sevinci şiirlerinin en önemli temasını oluşturur. Lirizm, sürekli olarak şiirlerinde yer alır.
  • İlk şiirlerinde hece veznini kullanan Anday, daha sonra serbest vezne yönelir.
  • Şiirleri sürekli bir değişimi yansıtır.
  • Geniş bir sözcük dağarcığına sahip olan Horozcu, Türkçenin ses zenginliğinden ustaca faydalanır. Alaya, yergiye, yöresel ağız ve argolarla şiirlerini süsler.
  • 1960'lı yıllarda emekçi kesimin hakları, sistem ve sosyal problemlerle ilgili fikirlerini kaleme alır.
  • İlkin "Sanat toplum içindir." anlayışına bağlı kalan sanatçı sonrasında "Sanat sanat içindir." anlayışına yönelir.
  • Parça güzelliğinden bütün güzelliğine geçiş yapar.
  • Mecazlarla dolu şiir dilinin yanında halk deyişlerinden, günlük konuşma dilinden faydalanmaya çalışır. 
  • Görselliğe önem veren şair sözcüklerle adeta tablo çizer.
  • Son dönemlerinde gerçeküstücülük akımına meyleder.
  • Oyun, çeviri ve roman türlerinde eserler verir. Toplumun farklı kesimlerini sembolize eden oyun ve roman kahramanları ortaya çıkarır.
  • "Perçemli Sokak" adlı kitabıyla Türk şiirinde "İkinci Yen"i anlayışına yönelir. Bu dönemde kaleme aldığı şiirleri soyut ve kapalı şiirlerini oluşturur. Bu şiirlerinde sürrealist yaklaşımla imgeli söyleyişi esas alır.
  • 1954'te "Karga ve Tilki" şiir kitabıyla "Yeditepe Şiir Armağanı"nı; 1969'da "Şiirler" kitabıyla "Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü"nü; 1980'de "Danaburnu" kitabıyla "Madaralı Roman Ödülü"nü; 1984'te "Dilsiz ve Çıplak" kitabıyla da "Behçet Necatigil Şiir Ödülü"nü kazandı.


Eserleri

Şiir
Garip
Güzelleme
Yaşayıp Ölmek
Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler
Aşağı Yukarı
Karga ile Tilki
Bir Cigara İçimi
Çobanıl Şiirler
Perçemli Sokak
Âşık Merdiveni
Elleri Var Özgürlüğün

Roman
Danaburnu
Bir Kadının Penceresinden
Bay Lear

Oyun
Çil Horoz
Kadınlar Arasında
Oyun İçinde Oyun
Birtakım İnsanlar
Atlar ve Filler

Ayrıca bakınız


1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir

2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir

3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)

4. Birinci Yeni (Garipçiler)
Oktay Rıfat Horozcu (1914-1988)

5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler

6. Maviciler

7. Hisarcılar

8. İkinci Yeni Şiiri

9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir

10. 1980 Sonrası Türk Şiiri

11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler

Ayrıca bakınız


Gönderen zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)