OKTAY RIFAT HOROZCU (1914-1988)

Oktay Rıfat Horozcu, 1937'de Siyasal Bilgilerle
ilgili öğrenim görmek amacıyla devlet tarafından Paris'e gönderilir. Paris'te
Fransız şiirini kendine yakın bulur ve bu şiirden etkilenir. II. Dünya Savaşı
nedeniyle oradaki öğrenimini tamamlayamadan üç yıl sonra Türkiye'ye döner. Döndükten sonra önce
Maliye Bakanlığı'nda sonra da Matbuat Umum Müdürlüğü'nde çalıştı. Sonra Ankara'da
serbest avukatlık yaptı.
Ankara Erkek Lisesinde öğrenciyken ilk şiirlerini
yazan şair, şiirde biçim ve kural anlayışını tam olarak yansıtan şiirlerini
1934-1944 yılları arasında "Varlık" dergisinde yayımlar. Oktay Rıfat Horozcu,
1941'de Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile "Garip" şiir
kitabını yayımlar. Şiir kitabı etrafında büyük tartışmalar olur. Şiirlerini "Yaşayıp
Ölmek", "Aşağı Yukarı" şiir kitaplarında yanı sıra "Aile", "Yaprak"
ve "Yeditepe" gibi dergilerde yayımlamayı sürdürür. 1955'te "Perçemli Sokak"
şiir kitabını çıkardı. Bu kitapla "İkinci Yeni" şiir anlayışına
yöneldi. 1958'de "Aşk Merdiveni" ismindeki şiir kitabını yayımladı. 1960'lı yıllarda daha çok sosyal
sorunlar, emekçilerin hakları ve sistem karmaşaları ile ilgili düşüncelerini kaleme
aldı. 1966'da çıkan "Elleri Var
Özgürlüğün" ismindeki şiir kitabında bu düşüncelerinin oldukça etkisi
görüldü.
Oktay Rıfat Horozcu, 1969'da "Şiirler" ismindeki kitabını yayımladıktan
sonra tiyatro ve roman çalışmalarına ağırlık verdi. Daha sonra "Oyun İçinde Oyun", "Zabıt
Fatma'nın Kuzusu", "Atlar ve Filler", "Kadınlar Arasında", "Çil Horozları" oyunlarını peş peşe yazdı ve sahneledi. İlk romanı olan "Bir Kadının Penceresinden"
romanını 1976'da yayımladı. "Yağmur Sıkıntısı" oyunu Oktay Rıfat
Horozcu'nun sağlığındaki son eseri olur.
Avukatlık mesleğini hiç bırakmayan Oktay Rıfat
Horozcu, 1961'den itibaren bu mesleğini Devlet Demir Yolları'nda sürdürdü. 1973
yılında emekli olana dek burada çalışan Horozcu, 18 Nisan 1988'de İstanbul'da
hayata veda etti. Cenazesi, Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Edebi Kişiliği
- "Garip" hareketinin ve serbest şiirin öncü
kişilerindendir. 48 yıl boyunca şiir yazdı.
- "Yaşayıp Ölmek", "Aşk ve Avarelik Üzerine
Şiirler", "Güzelleme" gibi ilk şiir kitaplarında Garip anlayışına bağlı kalır.
Orhan Veli'nin ölümünden sonra İkinci Yeni fikrine yaklaşıp toplumcu
gerçekçi anlayışa yönelir.
- "Garip" hareketine bağlı olduğu dönemde
şehirlerde yaşayan sıradan insanların günlük yaşamlarını konu edindi.
Bunları şaşırtıcı, alaycı bir söyleyişle dile getirdi.
- Son döneminde, toplumcu gerçekçi anlayışa
yönelir ve toplumsal gerçekçi anlayışta şiirler kaleme alır.
- Yaşama sevinci şiirlerinin en önemli temasını
oluşturur. Lirizm, sürekli olarak şiirlerinde yer alır.
- İlk şiirlerinde hece veznini kullanan Anday, daha
sonra serbest vezne yönelir.
- Şiirleri sürekli bir değişimi yansıtır.
- Geniş bir sözcük dağarcığına sahip olan Horozcu,
Türkçenin ses zenginliğinden ustaca faydalanır. Alaya, yergiye, yöresel
ağız ve argolarla şiirlerini süsler.
- 1960'lı yıllarda emekçi kesimin hakları, sistem
ve sosyal problemler ile ilgili fikirlerini kaleme alır.
- İlkin "Sanat toplum içindir." anlayışına bağlı kalan sanatçı sonrasında "Sanat sanat içindir." anlayışına yönelir.
- Parça güzelliğinden bütün güzelliğine geçiş
yapar.
- Mecazlarla dolu şiir dilinin yanında halk deyişlerinden, günlük konuşma dilinden faydalanmaya çalışır.
- Görselliğe
önem veren şair sözcüklerle adeta tablo çizer.
- Son dönemlerinde gerçeküstücülük akımına meyleder
- Oyun, çeviri ve roman türlerinde eserler verir.
Toplumun farklı kesimlerini sembolize eden oyun ve roman kahramanları
ortaya çıkarır.
- "Perçemli Sokak" adlı kitabıyla Türk şiirinde "İkinci Yen"i anlayışına yönelir. Bu dönemde kaleme aldığı şiirleri
soyut ve kapalı şiirlerini oluşturur. Bu şiirlerinde sürrealist yaklaşımla imgeli söyleyişi esas alır.
- 1954'te "Karga ve Tilki" şiir kitabıyla "Yeditepe
Şiir Armağanı"nı; 1969'da "Şiirler" kitabıyla "Türk Dil Kurumu Şiir
Ödülü"nü; 1980'de "Danaburnu" kitabıyla "Madaralı Roman Ödülü"nü; 1984'te
"Dilsiz ve Çıplak" kitabıyla da "Behçet Necatigil Şiir Ödülü"nü kazandı.
Eserleri
Şiir
Garip
Güzelleme
Yaşayıp Ölmek
Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler
Aşağı Yukarı
Karga ile Tilki
Bir Cigara İçimi
Çobanıl Şiirler
Perçemli Sokak
Âşık Merdiveni
Elleri Var Özgürlüğün
Roman
Danaburnu
Bir Kadının Penceresinden
Bay Lear
Oyun
Çil Horoz
Kadınlar Arasında
Oyun İçinde Oyun
Birtakım İnsanlar
Atlar ve Filler
Atlar ve Filler
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
Oktay Rıfat Horozcu (1914-1988)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder