Şair kimliğiyle öne çıkan Asaf Halet
Çelebi, 27 Aralık 1907'de İstanbul'da dünyaya geldi. Asıl ismi Mehmet Ali
Asaf'tır. Dahiliye Nezareti memurlarından Mehmet Sait Halet Bey'in oğludur.
Galatasaray Lisesinde sekiz yıl öğrenim gördü. Dini-tasavvufi edebiyatla
yakından ilgilenen babasından Fransızca ve Farsça; Mevlevi Şeyhi Ahmet Remzi
Dede ile Rauf Yekta Bey'den musiki ve nota dersleri aldı. Kısa bir süre de Sanayi-i Nefise Mektebi'nde
okudu. Daha sonra Adliye Meslek Mektebini okuyup oradan mezun oldu.
Asaf Halet Çelebi, devlet hizmetindeki
görevine Üsküdar Adliyesi'nde Ceza Mahkemesi zabıt kâtipliğiyle başladı.
Osmanlı Bankası ve Devlet Deniz Yolları İşletmesi'nde çalıştı. 1945'te
dayısının kızı Nermin Çelebiler ile evlendi. Uzun süre İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü kitaplığında kütüphane memurluğu yaptı.
Asaf Halet Çelebi, yazın alanında şiir türüyle başladı. Gençlik yıllarında divan şiirinden etkilenip gazel ve rubailer kaleme aldı. 1937'den sonra serbest ölçüyü kullanmaya başlayıp Batı şiirinin tekniklerine yöneldi. Yeni şiirin öne çıkan dergilerinden "Ses", "Hamle", "Sokak", "Uyanış", "Gün" ve "Servet-i Fünun"da 1938-1941 yılları arasında ilk şiirleri yayımlandı. Bu şiirleri soyut şiirin o dönemdeki ilk örnekleri olur. 1940-1942 yılları arasında resim, müzik ve bilimle ilgili yazılar kaleme aldı. 1949'dan sonra nispeten muhafazakar dergilerde adını duyurmaya başladı. Bütün şiirlerini bir araya getirdiği ve daha önceki kitaplarında yer almayan "Om Mani Padme Hum" şiirini 1953'te yayımladı. İstanbul dergisinde yayımladığı "Benim Gözümle Şiir Davası" adlı altı makalede şiirle ilgili poetikasını açıkladı.
Asaf Halet
Çelebi, 15 Ekim 1958'de İstanbul'da hayata veda etti.
Edebi Kişiliği
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda saf şiir
anlayışını sürdüren sanatçılardandır.
- Batı'yı taklit etmeyen kendi kültürümüzle Doğu
kaynaklarından beslenen şiir anlayışını savunur.
- İlk başlarda Divan şiirinden etkilenir, rubai ve
gazeller yazar. Sonra serbest ölçü ile Batı şiirinin tekniklerine uygun
eserler oluşturur.
- Bütün şiirlerini "Om Mani Padme Hum"
eserinde toplar. Asaf Halet Çelebi'nin gizemci şiir anlayışı bütün
çıplaklığıyla burada yer alır.
- İlk şiirlerinin konuları masallar, tekerlemeler
ve ergenlik dönemlerinin sorunları oluşturur.
- Şiirlerinde kişileri masal havasına sokacak bir
üslup egemen olur.
- İmge, ses ve anlam sonraki şiirlerinde ön plana
çıkar. Bu unsurlarla Türk şiirinde "modern gelenekçi" anlayışın
temsilcisi olur. İçi musiki dolu şiirler yazar.
- Soyut şiir zihniyetinin edebiyatımızdaki ilk
tanımını yapan Asaf Halet Çelebi, kendisinden sonra gelen şairleri etkiler.
- Bir sezgi şairi olarak tanınır.
- Dünyadaki şiir sayısı kadar şekil olduğunu
düşünüp vezin ve kafiyeye kesin bir şekilde bağlanmamak gerektiğini
savunur.
- Anadolu-İran-Hindistan mitolojisi çizgisinde
uzanan bir yaşamın görünümlerini dile getiren Asaf Halet Çelebi, İslam
Tasavvufu ile Hint mistisizmini birleştirmeye çalışır.
- Türk sanat müziği hakkında derin bir bilgisi olan
Asaf Halet Çelebi, resim, müzik ve bilimle ilgili makaleler de yayımlar.
- Mensur şiir ya da şiirsel düzyazı şeklinde
denemelere imza atar.
- Divan ve Fars edebiyatıyla ilgili çevirileri olan
Asaf Halet Çelebi Hint edebiyatı üzerine makaleler kaleme alır.
- "Hırsız", "Trilobit" ve
"Cüneyd" adlı şiirleri Fransızcaya çevrilir.
Şiir
He
Lamelif
On Mani Padme
Hum
Benjamin
Mevlana
Molla Cami
Ömer Hayyam
Divan Şiirinde
İstanbul
Asaf
Halet Çelebi'nin Şiirlerinden Örnekler
SİDHARTA
niyagrôdhâ
koskoca bir ağaç görüyorum
ufacık bir tohumda
o ne ağaç ne tohum
om mani padme hum
sidharta buddha
ben bir meyvayım
ağacım âlem
ne ağaç
ne meyva
ben bir denizde eriyorum
om mani padme hum
Asaf Halet Çelebi
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme