TARIK BUĞRA (1918-1995)
Yazar ve gazeteci kimlikleriyle öne çıkan Tarık Buğra, 2 Eylül 1918'de
Konya'da dünyaya geldi. Çocukluğu Akşehir'de geçti. İlk ve orta öğrenimini de
Akşehir'de tamamladı. Liseyi yatılı olarak İstanbul Lisesinde okudu. Burada
Hakkı Süha Gezgin ve Pertev Naili Boratav'ın öğrencisi oldu. "Tarık Nazım"
takma ismiyle hikâye ve şiirler kaleme aldı. Okulun yatılı kısmı
kapanınca Konya Lisesine geçti. Buradan 1936'da mezun oldu. Yükseköğrenimine
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde başladı. İki yıl sonra bu bölümden Hukuk
Fakültesine geçti. Maddi sıkıntılardan öğrenimini tamamlayamadan ayrıldı.
Tarık Buğra, 1947'de Edebiyat Fakültesine kaydoldu. Edebiyat Fakültesi
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünün son sınıfında iken okuldan ayrıldı. Bu okulda Mehmet Kaplan
ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın öğrencisi oldu. 1948'de "Oğlumuz" ismindeki hikâyesini
yayımladı. Bu hikâyeyle Cumhuriyet gazetesinin açtığı yarışmada ikinci oldu. 1949-1952 yılları arasında "Nasreddin Hoca" gazetesini çıkardı. Daha sonra "Yarın Diye Bir Şey Yoktur"u
yayımladı. 1952-1956 yılları arasında "Milliyet", "Vatan", "Yeni İstanbul" gibi
gazetelerde edebiyatla ilgili eleştiriler ve denemeler yazdı. Üçüncü öykü kitabı olan "İki Uyku Arasında"yı
yayımladı.
Tarık Buğra, gazetecilik yaşamına 1956-1957 yıllarında "Vatan" ve "Yenigün"
gazetelerinde yayın müdürlüğü yaparak devam etti. "Tercüman" gazetesinde hem
yazarlık hem de müdürlük yaptı. Ayrıca "Kurtuluş Savaşı"nı konu edinen "Küçük
Ağa" romanını hazırlayıp 1963'te tefrika etti. 1964'te ise kitap olarak yayımladı.
Aynı yıl "Küçük Ağa"yı; 1970'te de "İbiş'in Rüyası" romanını yayımladı. Sonra "Firavun
İmamı", "Dönemeçte", "Gençliğim Eyvah", "Yağmur Beklerken" adlı romanlarını
yayımladı.
"Ayakta Durmak İstiyorum", "Üç Oyun" isimleriyle kitaplaştırdığı
piyeslerin çoğu sahnelendi. Romanları TV dizisi haline getirilen Tarık Buğra,
1991'de devlet sanatçısı unvanını kazandı. 26 Şubat 1994'te İstanbul'da
hayata veda eden sanatçının cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Edebi Kişiliği
- Bireyin iç dünyasını yansıtan sanatçılardandır.
- Öykü ve roman yazarıdır.
- Eserlerinde varlık ve olayların iç yüzünü
araştırır. Kişilerin iç dünyalarına inmeyi ilke edinir.
- İnsandan yola çıkarak topluma yönelir.
- Toplumsal gerçekçiliğin karşısına bireysel
sanatsal gerçekçilikle çıkar.
- Nasreddin Hoca isimli gazeteyi çıkararak
gazetecilik hayatına başlar.
- "Milliyet", "Tan", "Yeni Gün", "Vatan", "Tercüman", "Yeni
İstanbul", "Türkiye" gazetelerinde yazıları çıkar.
- "Sanat için sanat" anlayışıyla eserlerini
oluşturur.
- Türk toplumu için önemli olayları romanlaştırır.
Romanlarında genellikle Türk tarihini işler.
- Eserlerinde güzel, açık, anlaşılır, etkileyici ve
sürükleyici bir Türkçe kullanır. "Eser demek dil demektir." düşüncesini savunduğundan eserlerinde şive taklitçiliğinden kaçınır.
- Eserlerindeki sözcük hazinesinin zenginliğiyle dikkat çeker.
- Hikâyelerini "Oğlumuz" adlı kitapta toplar.
Sonraki zamanlarında hikâyeden romana geçiş yapar.
- Oyunlarında ve romanlarında "ideal" insan tipini
çizer. Şiirsel üslubu ön plana çıkarır.
- Hüzün, yalnızlık, kişilerin içine düştükleri
çıkmaz durumları eserlerinde işler.
- Türk toplumu açısından önem arz eden olayları
romanlaştırır. Yani Türk toplumunun belirli dönemlerini anlatır. Türk
tarihi eserlerinde önemli yer tutar.
- Gezi yazısı, tiyatro türlerinde de eserler
verir.
- "Osmancık" adlı eserinde Osman Gazi'nin tarih
sahnesine çıkışı ve Osmanlı devletinin kuruluşunu anlatır. Bu eseriyle
Milli Kültür Vakfı Edebiyat Armağanı'nı kazanır.
- "Küçük Ağa" Buğra'ya büyük ün kazandıran roman
türündeki en tanınmış eseridir. Eserde Kurtuluş Savaşı'na bir kasabadan bakarak Mehmet
Raşit Efendi ve Kuvayı Milliye'yi anlatır.
- "İbiş'in Rüyası"nda Tarık Buğra 1970'li
yıllarda İstanbul'da bir ortaoyuncunun çileli sanat anlayışını ve
fırtınalı geçen aşkını anlatır. Eser, "Hisar Yayınları" tarafından 1970'te yayımlanır. Eser, ayrıca "TRT Roman Ödülleri Yarışması"nda Başarı Ödülü kazanır.
- "Yağmuru Beklerken" romanında Tarık Buğra, Cumhuriyet
Dönemi'nin farklı kesitlerini romanlarına konu yapar. Bu eseriyle 1989
Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü'nü alır.
- "Bu Çağın Adı" Tarık Buğra'nın makalelerinin bir
kısmını içeren eseridir.
- "Dönemeçte" romanında Türkiye'de çok partili
döneme geçiş yıllarını anlatır. Roman, TV'de dizi filmi yapılır.
- "Firavun İmamı" eserinde Sakarya Savaşı öncesi ve
sonrasını ele alır. Eserde Tarık Buğra çıkarcı, üçkâğıtçı, vurguncu ve satılmışları yerip
yiğitliği yüceltir.
- "Politika Dışı" Tarık Buğra'nın siyaset dışı
yazılarından oluşan eseridir.
Eserleri
Öykü
Oğlumuz
Yarın Diye Bir Şey Yoktur
İyi Uyku Arasında
Hikâyeler
Roman
Küçük Ağa
Siyah Kehribar
Küçük Ağa Ankara'da
İbiş'in Rüyası
Firavun İmamı
Dönemeçte
Yalnızlar
Gençliğim Eyvah
Osmancık
Dünyanın En Pis Sokağı
Yağmuru Beklerken
Oyun
Akümülatörlü Radyo
Ayakta Durmak İstiyorum
Ayakta Durmak İstiyorum
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Tarık Buğra (1918-1995)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder