ÖMER BEDRETTİN UŞAKLI (1904-1946)

Ömer Bedrettin Uşaklı, öğrenimini tamamladıktan sonra memurluğa başladı. Bursa'da maiyet memuru olarak görev yaptı. Sonra
Mudanya kaymakamı vekilliğine atandı. 1928'den sonra kaymakam oldu. Manavgat,
Ünye, Şavşat ve Edremit ilçelerinde görev yaptı. Sonra mülkiye müfettişliğine
atandı. 1943'te de Kütahya'dan milletvekili seçildi.
Ömer Bedrettin Uşaklı,
yazın hayatına şiirle başladı. İlk şiirlerini "Milli Mecmua"da yayımlayarak
ismini duyurdu. "Hayat" ve "Varlık" dergilerinde şiirlerini yayımladı. Şiirleri birçok kişi tarafından bestelendi. Kaptanzade Ali Rıza Bey ve Cevdet Çağla'nın yaptığı "Yıldızların Altında", "Eğilmez Başın Gibi", "Kapıldım Gidiyorum" besteleri halkça sevilir ve
bestelenir.
Ömer Bedrettin Uşaklı, 24 Şubat 1946'da İstanbul'da
öldü.
Edebi Kişiliği
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nın memleketçi
şairleri arasında yer alır.
- Anadolu ve coğrafyasına âşık olmuşçasına bunları eserlerinde işler. Özellikle Anadolu'da görev yaptığı yıllarda tanıdığı
yerler ve gözlemleri şiirine kaynaklık eder. Gezip gördüğü yerleri adeta
pastoral bir güzellikle mısralaştırır.
- Halk şiirimizin geleneğinden yararlanarak hece
ölçüsüyle şiirler yazar.
- Sanatı "Beş Hececiler"i andırır. Özellikle Faruk Nafiz Çamlıbel'i çağrıştırır.
- "Anadolu Şairi" olarak ün yapar.
- Anadolu, deniz, doğa güzellikleri, gurbet, özlem,
ölüm ve tarihi konular şiirlerindeki başlıca temaları oluşturur.
- Şiirlerinde, Munzur Dağları, Manavgat Nehri,
Çoruh Nehri'nin azgın suları, halıcı kızlar, tütün işçileri, portakal
bahçeleri gibi Anadolu'nun dört bir tarafı resmedilir.
- Türk şiirine denizi sokar. Onda deniz;
uzaklaşma ve mutluluğu temsil eder.
- Şiirlerinde hassas, samimi bir söyleyiş göze
çarpar. Oldukça sade, duru ve temiz Türkçe ile şiirlerini kaleme alır.
- Ailesini ve çok sevdiği kızını kaybetmesi onu
hüzne ve iç duyarlılığa yönlendirir.
- Son dönemlerinde çağdaş Fransız şiirinden yararlanır.
- "Sarıkız Mermerleri" ismindeki şiir kitabını kızına
adar.
- "Yıldızların Altında", "Kapıldım Gidiyorum", "Eğilmez Başın Gibi" başta olmak üzere birçok şiiri sonraki zamanlarda bestelenir.
Eserleri
Şiir
Deniz Sarhoşları
Efe'nin Bayramı
Deniz Hasreti
Yayla Dumanı
Sarıkız Mermerleri
Ömer Bedrettin'in Şiirlerinden Örnekler
Örnek 1
SARIKIZ MERMERLERİ
Afrodit, aşk tahtını kurmuş yüksek başında,
Yakub'un rüyasından sanki iz var taşında...
Şahikanda yaşamış efsane dünyaları,
Senden birer parçaymış kainatın dağları...
Yalçın tepelerinde kartal saklı yuvalar,
Eteğinde Aşil'den ses veren Truvalar;
Binbir çiçek açarken ormanlarında yer yer,
Saçlarını tararmış körfezinde periler...
Bahar, meşalelerle sende alkışlanırmış,
Yapraklar solarken de başında ağlanırmış...
Venüs, şen sahilinde yatarmış kumsallara,
Her taşın bir taç gibi sunulmuş krallara...
İlyad'ı çamlarının dibinde yazmış Homer,
Lesbos'tan akşamları seyretmiş seni Bodler...
Barbaros, göklerinde tanımış ülkelerini,
Yeşil ormanlarında yapmış gemilerini...
Sarıkız'ın derdiyle çatlamış kayaların,
Sarıkız'ı anarak esiyormuş rüzgarın...
Taşında ve suyunda ağlıyor onun sesi,
Zümrüt tepelerinde Türkmenlerin kabesi...
Mağrur güzelliklerin ruhunda ve tenimde,
Senin yüksek başından dileğim var benim de...
Bir şey istemiyorum, ne çiçek, ne de çemen...
Ne dağ çileklerinden, ne beyaz çam balından,
Ne gemiler yapılan o kızıl çam dalından...
Ne ceylan, ne de ince Türkmen dilberlerinden...
Bir parça istiyorum meşhur mermerlerinden...
Ne üstüne destanlar, sevdalar yazmak için;
Ne şekilsiz derdime bir şekil kazmak için...
Fıskiyeli havuzlar, heykeller kurmuyorum;
Mermerinden saraylar yapıp oturmuyorum;
Bir şelale parçası, bir kevser ister gibi,
Onu çürütmeyecek bir cevher ister gibi;
Bir parça istiyorum meşhur mermerlerinden...
Ne ceylan, ne de ince Türkmen dilberlerinden;
Sarıkız'ın gözyaşı damlamış bir yerinden
Bir parça istiyorum meşhur mermerlerinden...
Toprağına gömdüğüm bir dağ sümbülü için,
Eteğine koyduğum bir küçük ölü için...
Yakub'un rüyasından sanki iz var taşında...
Şahikanda yaşamış efsane dünyaları,
Senden birer parçaymış kainatın dağları...
Yalçın tepelerinde kartal saklı yuvalar,
Eteğinde Aşil'den ses veren Truvalar;
Binbir çiçek açarken ormanlarında yer yer,
Saçlarını tararmış körfezinde periler...
Bahar, meşalelerle sende alkışlanırmış,
Yapraklar solarken de başında ağlanırmış...
Venüs, şen sahilinde yatarmış kumsallara,
Her taşın bir taç gibi sunulmuş krallara...
İlyad'ı çamlarının dibinde yazmış Homer,
Lesbos'tan akşamları seyretmiş seni Bodler...
Barbaros, göklerinde tanımış ülkelerini,
Yeşil ormanlarında yapmış gemilerini...
Sarıkız'ın derdiyle çatlamış kayaların,
Sarıkız'ı anarak esiyormuş rüzgarın...
Taşında ve suyunda ağlıyor onun sesi,
Zümrüt tepelerinde Türkmenlerin kabesi...
Mağrur güzelliklerin ruhunda ve tenimde,
Senin yüksek başından dileğim var benim de...
Bir şey istemiyorum, ne çiçek, ne de çemen...
Ne dağ çileklerinden, ne beyaz çam balından,
Ne gemiler yapılan o kızıl çam dalından...
Ne ceylan, ne de ince Türkmen dilberlerinden...
Bir parça istiyorum meşhur mermerlerinden...
Ne üstüne destanlar, sevdalar yazmak için;
Ne şekilsiz derdime bir şekil kazmak için...
Fıskiyeli havuzlar, heykeller kurmuyorum;
Mermerinden saraylar yapıp oturmuyorum;
Bir şelale parçası, bir kevser ister gibi,
Onu çürütmeyecek bir cevher ister gibi;
Bir parça istiyorum meşhur mermerlerinden...
Ne ceylan, ne de ince Türkmen dilberlerinden;
Sarıkız'ın gözyaşı damlamış bir yerinden
Bir parça istiyorum meşhur mermerlerinden...
Toprağına gömdüğüm bir dağ sümbülü için,
Eteğine koyduğum bir küçük ölü için...
Ömer Bedrettin Uşaklı
Örnek 2
DENİZ SARHOŞLARI
Köpükten omuzları birbirine dayanmış
Yüksek, mağrur başları akşam rengiyle yanmış
Sahile koşuyorlar bak deniz sarhoşları!..
Bazen yırtık yelkenli bir sandala çarparak
Bazen ufkun kıpkızıl şarabına taparak
Gitgide coşuyorlar bak deniz sarhoşları!..
Rüzgarların ıslığı en yakın yoldaşları
Yıllarca dövünerek içi yenmiş taşları
Bir anda parçalayıp doyacak bu sarhoşlar!..
Çılgın gönüllerinde aşkın en büyük kini
Yosunlu kayaların o yeşil gözlerini
Deli aşıklar gibi oyacak bu sarhoşlar!..
Yüksek, mağrur başları akşam rengiyle yanmış
Sahile koşuyorlar bak deniz sarhoşları!..
Bazen yırtık yelkenli bir sandala çarparak
Bazen ufkun kıpkızıl şarabına taparak
Gitgide coşuyorlar bak deniz sarhoşları!..
Rüzgarların ıslığı en yakın yoldaşları
Yıllarca dövünerek içi yenmiş taşları
Bir anda parçalayıp doyacak bu sarhoşlar!..
Çılgın gönüllerinde aşkın en büyük kini
Yosunlu kayaların o yeşil gözlerini
Deli aşıklar gibi oyacak bu sarhoşlar!..
Ömer Bedrettin Uşaklı
Örnek 3
DENİZ HASRETİ
Gözümde bir damla su deniz olup taşıyor
Çöllerde kalmış gibi yanıyor, yanıyorum
Bütün gemicilerin ruhu bende yaşıyor
Başımdaki gökleri bir deniz sanıyorum
Nasıl yaşayacağım ey deniz senden uzak
Yanıp sönüyor gözlerimde fenerin
Uyuyor mu limanda her gece sallanarak
Altından çivilerle çakılmış gemilerin?
Sevmiyorum suyunda yıkanmamış rüzgarı
Dalgaların gözümde tütüyor mavi, yeşil...
İçimi güldürmüyor sensiz ay ışıkları
Ufkunda yükselmeyen güneşler güneş değil
Bir gün nehirler gibi çağlayarak derinden
Dağlardan, ormanlardan sana akacak mıyım?
Ey deniz, şöyle bir gün sana bakacak mıyım
Elma bahçelerinden, fındık bahçelerinden?
Çöllerde kalmış gibi yanıyor, yanıyorum
Bütün gemicilerin ruhu bende yaşıyor
Başımdaki gökleri bir deniz sanıyorum
Nasıl yaşayacağım ey deniz senden uzak
Yanıp sönüyor gözlerimde fenerin
Uyuyor mu limanda her gece sallanarak
Altından çivilerle çakılmış gemilerin?
Sevmiyorum suyunda yıkanmamış rüzgarı
Dalgaların gözümde tütüyor mavi, yeşil...
İçimi güldürmüyor sensiz ay ışıkları
Ufkunda yükselmeyen güneşler güneş değil
Bir gün nehirler gibi çağlayarak derinden
Dağlardan, ormanlardan sana akacak mıyım?
Ey deniz, şöyle bir gün sana bakacak mıyım
Elma bahçelerinden, fındık bahçelerinden?
Ömer Bedrettin Uşaklı
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
Ömer Bedrettin Uşaklı (1904-1946)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme