NURULLAH ATAÇ (1898-1957)
Eleştirmen ve deneme yazarı kimlikleriyle ön plana çıkan Nurullah Ataç, 21 Ağustos
1898'de İstanbul'da dünyaya geldi. Asıl ismi Ali Nurullah Ata olup Öğretmen
Mehmet Ata Bey'in oğludur. İlkokulu bitirdikten sonra 4 yıl Galatasaray
Lisesinde okudu. Eğitimini daha sonra İsviçre'de sürdürdü. 1919'da babasının
ölümüyle Türkiye'ye döndü. Sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesinde öğrenimine devam etti fakat öğrenimini tamamlamadan ayrıldı.
Nurullah Ataç, öğreniminden sonra İstanbul
Nişantaşı, Vefa, Üsküdar liseleri ile Adana Lisesinde Fransızca öğretmenliği
yaptı. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu, Gazi Terbiye
Enstitüsü, Ankara Atatürk Lisesinde öğretmenlik yaptı. 1945'ten sonra da
Cumhurbaşkanı çevirmeni olarak görev yaptı. Bu görevi emekli olana dek
sürdürdü.
Nurullah Ataç, ilk şiirlerini Yahya Kemal
Beyatlı'nın yönettiği "Dergâh"ta yayımladı. Dünya klasiklerinden özellikle de
Fransız, Latin ve Rus klasiklerinden çeviriler yaptı. Daha sonra sadece deneme
ve eleştiri türünde eserler kaleme aldı ve çeviriler yaptı. Birçok gazete ve dergide
eleştiri ve deneme türünde yazılar yazdı. "Ulus", "Hâkimiyet-i Milliye",
"Milliyet", "Posta", "Tan", "Cumhuriyet", "Son Havadis" ve "Dünya"
gazetelerinde eleştiri türünde yazılar yazdı. Tiyatro eleştirisi anlamında ilk yazısı olan "Türk Tiyatrosunda İlk Göz Ağrısı" yazısını Dergâh"ta 1921'de yayımladı. 1926'da Leman Ataç ile evlendi. Denemelerini, "Türk
Dili", "Ülkü", "Varlık", "Yedigün" ve "Seçilmiş Hikâyeler" dergilerinde
yayımladı.
Nurullah Ataç, 17 Mayıs 1957'de İstanbul'da hayata
veda etti.
Edebi
Kişiliği
- Nurullah Ataç, Türk edebiyatının en önemli deneme
ve eleştiri yazarlarındandır.
- Eleştiri yazılarıyla Türk edebiyatında izlenimci
eleştirinin ilk örneklerini veren kişi olarak bilinir.
- Yazın hayatına şiirle başlar. Cumhuriyet Dönemi'nde sadece deneme ve eleştiri yazıp çeviriler yapar.
- İlk eserlerini "Dergâh"ta yayımlar.
- Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatında yol
gösterici rolüne soyunur. Türkiye'de ulusal benliğimizi koruyan bir
Batılılaşma modelinin uygulanmasını önerir.
- Hem deneme hem de eleştiri türünde Türk
edebiyatının önde gelen usta kalemlerinden olan Nurullah Ataç, Türk edebiyatının
modern anlamda ürün veren ilk yazarı kabul edilir.
- Denemelerinde sorgulayıcı ve düşündürücü bir yol
izler.
- "Türkçenin özleşmesi-arılaşması" konusunda çok önemli çalışmalarda bulunur. Bu düşüncesiyle birçok sanatçıyı etkiler. Türkçedeki bütün yabancı kelimelerin atılması için gayret gösterir.
- Arapça ve Farsça kelimelerin bir an önce atılmasını ister. Eserlerinde Arapçadan dilimize geçmiş diye "ve" bağlacını kullanmaz
onun yerine "ile" bağlacını kullanır.
- Yazılarına günlük konuşma dilini sokar.
- Üslubunda hafif mizahi unsurlar yer alır.
- Yabancı sözcüklere Türkçe karşılıklar türetir.
- Akıcı, sağlam bir dille eserlerini oluşturan Ataç'ın inandırıcı bir üslubu
vardır.
- Yazı dilimizde devrik cümlenin yaygınlaşması mücadelesini verir.
- Düşünce ve eserleriyle genç sanatçıların
tanınmasında öncülük eder.
- Düşüncelerini dile getirmekten kaçınmayan Nurullah Ataç, her
alanda yenilikçi bir tavır sergiler.
- Montaigne'i örnek alır. Fransızca kitaplar
Nurullah Ataç'ın düşünce dünyasında önemli bir yer tutar.
- Latin, Yunan, Fransız ve Rus klasiklerini Türk
edebiyatına kazandırır. "Benim
geleceğe kalacak eserlerim, onlardır." diyecek kadar çeviriye önem verir. Hayatının büyük bir kısmını çeviriye ayırarak yetmiş civarında kitap
çevirir.
- Roman ve öykü türünde eseri olmayan kişiler arasında yer alır.
- Nurullah Ataç, tiyatro eleştirmenliğinde Türk
tiyatrosu için yol gösterici olur. Batı tiyatrosunu yakından tanıdığı
için bizim tiyatromuzun o seviyeye gelmesi için çabalar. Tiyatronun
ülkemizde gelişmesi için büyük çaba gösterir.
Eserleri
Deneme-Günce-Sohbet
Günlerin Getirdiği
Karalama Defteri
Sözden Söze
Ararken
Diyelim
Söz Arasında
Günce
Okuruma Mektuplar
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Nurullah Ataç (1898-1957)
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder