ATAOL BEHRAMOĞLU (1942)
Yazar
ve gazeteci Ataol Behramoğlu, 13 Nisan 1942'de İstanbul Çatalca'da doğdu. Nihat
Behram olarak da bilinir. Öğrenimine Kars'ta başladı. Sonra ilk, orta ve lise
öğrenimini babasının ziraat müdürü olduğu Çankırı'da 1960'da tamamladı. Ataol Behramoğlu, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde
Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü 1966 yılında bitirdi. 1962'de Türkiye İşçi
Partisi'ne girerek ilk örgütlenme çalışmalarına katıldı. "Dönüşüm" dergisinin
kuruluş çalışmalarına katılıp 1970'te İsmet Özel ile "Halkın Dostları"
dergisini çıkardı. "Militan" dergisini de Nihat Behram ile çıkarır.
Yazın
hayatına şiirle başlayan Ataol Behramoğlu, ilk şiirlerini "Ataol Gürus", ismiyle "Yeni
Çankırı", "Yeşil Ilgaz", "Çağrı" gibi yerel gazete ve dergilerde yayımladı.
Yükseköğrenimi sırasında "Yapraklar", "Dost", "Ataç" ve "Evrim" gibi dergilerde
çıkan şiirleriyle dikkat çekti. 1965-1971 yılları arasında "Papirüs", "Şiir
Sanatı", "Yeni Gerçek", "Yeni Dergi" ve "Halkın Dostları"nda çıkan şiirleriyle
gerçek kimliğine kavuştu. 1960-1970 yılları arasındaki şiirlerinde toplumcu edebiyat anlayışının örnekleri
ön plana çıktı. Kitap haline getirilen ilk çevirisi olan "İvanov" 1967'de
basıldı. Lermantov'dan ilk şiir çevirilerini de bu dönemde yaptı.
1970'te
siyasi nedenlerle yurt dışına çıktı. İki yıl boyunca Londra ve Paris'te yaşadı.
Paris'te olduğu süreçte Louis Aragon ve Pablo Neruda ile tanıştı. Burada öğretmenlik
yaptı. SSCB'nin davetlisi olarak 1972'de Moskova'ya gidip orada iki yıl kaldı.
1974'te çıkan af yasasından faydalanıp Türkiye'ye döndü. Muhsin Ertuğrul yönetimindeki İstanbul Belediyesi
Şehir Tiyatroları'nda dramaturg olarak çalışmaya başladı. Ayrıca "Kuşatmada" ve "Mustafa Suphi Destanı" adlı
şiir kitaplarını yayımladı.
Ataol
Behramoğlu, 1979'da Türkiye Yazarlar Sendikası genel sekreteri oldu. 1980
darbesi sonrasında dramaturgluk görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Dünya
şairlerinden Rusça, İngilizce, Fransızca olarak yaptığı çevirileri "Kardeş Türküler"
adlı kitapta topladı.
1982'de
Barış Derneği kurucusu ve yöneticisi olmaktan on ay tutuklu kaldı. 1983'te tekrar
sekiz yıl hapse mahkûm edildi. 1984'te gizli bir şekilde Fransa'ya gitti.
Orada Sorbonne Üniversitesinde Rus edebiyatı ve karşılaştırmalı edebiyat
konularında lisansüstü çalışmalar yaptı. Almanya'da "Kızıma Mektuplar", "Türkiye, Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum"
adlı şiir kitapları ile "Mustafa
Suphi Destanı"nın yeni bir basımı yayımlandı. Ayrıca antoloji
çalışmalarına ağırlık verdi. "Yaşayan Bir Şiir" denemesiyle "Eski Nisan" ve "Bebeklerin
Ulusu Yok" şiir kitaplarını bu dönemde yayımladı.
Ataol Behramoğlu, 1989'da
hakkında açılan davalardan beraat etmesi sonucu Türkiye'ye döndü. Bir süre
Pendik Belediyesi kültür danışmanlığında çalıştı. Sonra Simavi Yayınları'nda editörlük
yaptı. Yurt dışı ile ilgili gezi yazılarını "Başka Gökler Altında" kitabında
topladı. 1995'te Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Başkanı seçildi. 2002'de
Türkiye PEN Yazarlar Derneği "Dünya Şiir Günü Büyük Ödülü"nü aldı. Aynı yıl
Rusya Federasyonu tarafından kendisine Puşkin Nişanı verildi.
Ataol Behramoğlu, İstanbul
Üniversitesi ve Beykent Üniversitesi'nde Rus Dili ve Edebiyatı üzerinde çalıştı.
Edebi Kişiliği
- 1960 Sonrası toplumcu şiirin önde gelen
şairlerindendir.
- Rusçayı mükemmel derecede bilir. Rus dili ve
edebiyatı alanında profesör unvanına sahiptir.
- İlk dönem yani gençlik döneminde yazdığı şiirlerinde
Garipçiler, İkinci Yeni akımı ve Atilla İlhan'ın etkisinde kalır.
Sonraları toplumcu şiir anlayışını benimser. İşçi sınıfı, siyasi mücadele
veren insanların duygu dünyaları, sosyal sorunları anlatır.
- Şiirlerinde günlük konuşma dilini kullanır ve yalın
anlatımı esas alır.
- Hayattan soyutlanmış pasif sanat anlayışının
karşısında pozisyon alır.
- 1965-1971 yılları arasındaki şiirlerinde
toplumcu, etkin bir edebiyat anlayışının örnekleri yer alır.
- Şair kimliğinin yanı sıra çevirmen kimliğiyle de
öne çıkar. Puşkin, Gorki, Çehov gibi ünlü kişilerin eserlerini Türkçeye
çevirir.
- "Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey
Var" şiiriyle geniş topluluklarca sevilir.
- Kardeşi Nihat Behram ile "Militan" dergisini,
İsmet Özel ile de "Halkın Dostları" dergisini çıkarır.
- Şiirleri, İngilizce, Yunanca, Sırpça, Macarca,
Bulgarca gibi birçok dilde yayımlanır.
- Ataol Behramoğlu, ayrıca Asya-Afrika Yazarlar
Birliği'nin Uluslararası Lotus Edebiyat Büyük Ödülü'nün de sahibidir.
Eserleri
Şiir
Bir Ermeni General
Bir Gün Mutlaka
Yolculuk Özlem ve Kavga Şiirleri
Ne Yağmur Ne Şiirler
Eski Nisan
Kuşatmada
Bebeklerin Ulusu Yok
Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var
Gezi
Başka Gökler Altında
Yurdu Teninde Duymak
Deneme
Yaşayan Bir Şiir
Mekanik Gözyaşları
Kardeş Türküleri
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
Ataol Behramoğlu (1942)
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder