Adalet Ağaoğlu (1929)

adalet agaoglu

Roman ve oyun yazarı olarak ön plana çıkan Adalet Ağaoğlu, 13 Ekim 1929'da Ankara Nallıhan'da dünyaya geldi. Kumaş ticaretiyle uğraşan Hafız Mustafa Sümer'in kızıdır.

İlköğrenimini Nallıhan'da tamamlayan Adalet Ağaoğlu, 1938'de ailesiyle Ankara'ya yerleşti. Ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesinde tamamladı. 1950'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. Açılan sınavda Ankara Radyosu'na girmeye hak kazandı.

Yazın çalışmalarına henüz lise yıllarında ilgi duyduğu şiir türüyle başlayan Adalet Ağaoğlu, kısa süre sonra oyun yazarlığına yöneldi. "Ulus" gazetesinde tiyatro eleştirileri yaparak yazarlığa adım attı. Ayrıca "Kaynak" dergisinde şiirleri yayımlandı.

Adalet Ağaoğlu, 1951 yılından sonra uzun bir süre TRT'de çalıştı. Ankara Radyosu'nda göreve başladığı yıl ilk radyo oyunu olan "Aşk Şarkısı"nı kaleme aldı. "Bir Piyes Yazalım" tiyatro oyunu 1953'te Ankara'da sahnelendi. Adalet Ağaoğlu, ayrıca 1960'lı ve 1970'li yıllarda kaleme aldığı oyunlarıyla tanındı.

1973'te ilk romanı olan "Ölmeye Yatmak"ı yayımladı. Bunu "Bir Düğün Gecesi" ve "Hayır" adlı romanları izledi. Bu eserleriyle birçok ödül kazandı. 1991'de "Çok Uzak Fazla Yakın" eseriyle oyun yazarlığına döndü.

Edebi Kişiliği

  • Modernizmi esas alan sanatçılardandır.
  • Yazın hayatına tiyatro eleştirileriyle başlar. 
  • Roman ve öykü türündeki eserleriyle tanınır. 1973'ten sonra çalışmalarını bilhassa öykü ve romanda yoğunlaştırır.
  • İlk romanı olan "Ölmeye Yatmak" yayımlanıncaya kadarki geçen sürede sadece tiyatro türünde eserler kaleme alır. Sonra öykü ve romana yönelir.
  • Ülkemizin farklı, çalkantılı dönemleri ve bu dönemlerin bireylerin yaşamı üzerindeki etkilerini incelemeye çalışır.
  • Romanlarında iç monolog, geriye dönüşler gibi farklı tekniklerden yararlanır.
  • Roman türü dışında hikâye, oyun, deneme ve anı türlerinde eserler kaleme alır.
  • Yazın hayatının bazı devirlerinde "Remüs Tealada" ve "Parker Quinck" gibi takma adlar kullanır.
  • "Ölmeye Yatmak" romanında kadının özgürleşmesi sorununu ve 1938-1968 yılları arasının toplumsal panoramasını yansıtır. Bunları "Doçent Aysel"in şahsında anlatır.
  • "Bir Düğün Gecesi" romanı "Ölmeye Yatmak" romanının devamı niteliğindedir. Eserde, 1970'li yılların Türkiye'sini bir düğüne katılan davetliler üzerinden anlatır.
  • Adalet Ağaoğlu, yazın çalışmalarıyla birçok başarıya imza atar. "Üç Oyun" adlı yapıtıyla 1974 Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü'nü; "Yüksek Gerilim" öyküsüyle 1975 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı; "Bir Düğün Gecesi" ile 1979 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü ile 1980 Orhan Kemal Roman Armağanı'nı; "Çok Uzak Fazla Yakın" oyunuyla da 1980 Madaralı Roman Ödülü'nü kazanır. Adalet Ağaoğlu, ayrıca 1995 Cumhurbaşkanı Kültür ve Edebiyat Büyük Ödülü'nün de sahibidir.

 

Eserleri

Roman

Bir Düğün Gecesi

Ölmeye Yatmak

Hayır

Ruh Üşümesi

Yaz Sonu

Fikrimin İnce Gülü

Öykü

Hadi Gidelim

Yüksek Gerilim

Sessizliğin İlk Sesi

Oyun

Tombala

Evcilik Oyunu

Çatıdaki Çatlak

Kendini Yazan Şarkı

Çok Uzak Fazla Yakın

Sınırda Aşk-Kış-Barış

Ayrıca bakınız



Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir


Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir


Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)


Birinci Yeni (Garipçiler)


Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler


Maviciler


Hisarcılar


İkinci Yeni Şiiri


1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir


1980 Sonrası Türk Şiiri


Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler


Ayrıca bakınız


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder