EDİP CANSEVER (1928-1986)
Şair kimliğiyle öne çıkan Edip Cansever, 8 Ağustos
1928'de İstanbul'da dünyaya geldi. Kumkapı Ortaokulunu bitirdi. Liseyi
İstanbul Erkek Lisesinde okudu. Bir süre Yüksek Ticaret Okuluna devam etti
fakat burayı bitirmeden ticarete atılmaya karar verdi. Edip Cansever, Kapalıçarşı'da
turistik eşya ve halı ticareti yaparak ticarete başladı.
Yazın hayatına şiirle başlayan Edip Cansever,
ilk şiirlerini "İstanbul" dergisinde yayımlar. İlk şiirlerinde Garipçiler'in
etkisinde kalarak yaşama sevincini işler. Daha sonraki şiirlerinde anlam
kapalılığı ön plana çıkar. "Yücel", "Edebiyat Dünyası", "Fikirler", "Kaynak", "Yenilik", "Dost", "Yeditepe" ve "Türk Dili" dergilerinde şiirlerini yayımlar.
Bu şiirlerini "İkindi Üstü" kitabında toplar. 1951'de arkadaşlarıyla "Nokta" dergisini çıkarır. Kurucusu olduğu bu dergide şiirleri çıkar.
Edip Cansever, "Yerçekimli Karanfil" adlı şiir
kitabıyla büyük beğeni toplar ve 1958 Yeditepe Şiir Armağanı'nı kazanır.
"İkinci Yeni" şiirinin karakteristik özellikleri bu şiirinde görülür. 1976'da
"Ben Ruhi Bey Nasılım" adlı kitabını yayımlar. Bu kitapla 1977'de Türk Dil
Kurumu şiir ödülünü kazanır. Sonra bütün şiirlerini
"Yeniden" ismiyle bir araya getirir. Bu şiir kitabıyla da "Sedat Simavi
Edebiyat Ödülü"nü kazanır.
1976 yılına kadar Kapalı Çarşı'da
ticaret yapar. Bu tarihten sonra tamamen şiire yönelir. Tatil
için gittiği Bodrum'da geçirdiği beyin kanaması sonucu İstanbul'a tedaviye getirilir.
28 Mayıs 1986'da İstanbul'da hayata veda eden şairin cenazesi Rumelihisarı'na
defnedilir.
Edebi Kişiliği
- İkinci Yeni'nin önde gelen şairlerinden olan Edip Cansever, bu
akım içinde en çok ve en uzun süre şiir yazan sanatçıdır.
- Varoluşçuluk (Egzistansiyalizm) akımından
etkilenir. Düşünce tarafı ağırlıklı şiire yönelir.
- Düzenin çürümüşlüğünü, kokuşmuşluğunu toplumcu
gerçekçi bir anlayışla dile getirir.
- Değişik bir söyleyiş ve imge düzeninin hâkim
olduğu şiirlerinde Çağdaş insanın yabancılaşmasını düşünsel yönü ağır
basan bir anlayışla işler.
- İlk Şiirleri "İkindi Üstü" isimli yapıtında
toplar. Bu şiirlerinde büyük bir şehirde varlıklı bir delikanlının yaşama
sevincini işler.
- Serbest şiirler kaleme alır. "Dize işlevini
yitirdi." diyerek çeşitli tartışmalara sebep olur.
- Şiirin dizeleriyle oynayarak, şiiri düzyazıya yaklaştırır, soyutlamaya başvurur.
- Dize alışkanlığını tamamen kırmış olması Edip Cansever'i İkinci Yeni topluluğu
sanatçılarından ayıran en önemli fark olur.
- Soluklu uzun şiire meyleder.
- İnsanlar ve nesneler arasında
büyük bir bağ olduğunu düşünüp ona göre şiirler kaleme alır.
- Şiirlerinde tiyatro önemli bir yer tutar. Şiirde tiyatrodan esinlenen diyaloglar
kullanır. Klasik Yunan üslubu ve tiyatro diyaloglarına şiirlerinde sık sık rastlanır. "Nerde Antigone", "Tragedyalar",
"Çağrılmayan Yakup" eserlerinde bu özelliklere rastlanır.
- Şiirlerinde "otel" metaforunu çokça kullandığı
için "Oteller Şairi" olarak anılır.
- Diyalog ve iç monologlara başvurur.
Dizenin işlevsizleştiğini düşünür.
- Düzyazının imkânlarından faydalanma yoluna gider.
Öykülemeye de yer verir.
- İlk bakışta hiçbir şey anlatmaz görünür.
"Anlamsız" olarak nitelenen yapıtlar verir.
- Divan şiirinden de etkilenen Edip Cansever, anlatımda resmin anlatma olanaklarından yararlanır.
- "Yerçekimli Karanfil" en önemli şiir kitabı
olarak öne çıkar.
- "Masa da Masaymış Ha" şiirinde
Edip Cansever, bir masa ve bu masaya bırakılan nesneler üzerinden birçok
dünya görüşünü, yaşayış tarzını, fikrini büyük bir ustalıkla işler.
- Edip Cansever, edebi yaşamına birçok ödül
sığdırır. 1958'de "Yerçekimi Karanfil" eseriyle Yeditepe Şiir Armağanı'nı;
1977'de "Ben Ruhi Bey Nasılım" şiir kitabıyla Türk Dil Kurumu Şiir
Ödülü'nü; 1982'de de "Yeniden" şiir kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat
Ödülü'nü kazanır.
Eserleri
Şiirleri
İkindi Üstü
Dirlik Düzenlik
Yerçekimli Karanfil
Kirli Ağustos
Umutsuzlar Parkı
Petrol
Şairin Şiir Defteri
Yeniden
Oteller Kenti
Bezik Oynayan Kadınlar
Sevda ile Sevgi
Ben Ruhi Bey Nasılım
Sonrası Kalır
Tragedyalar
Nerede Antigone
Deneme
Gül Dönüyor Avucumda
Şiiri Şiirle Ölçmek
Edip Cansever'in Şiirlerinden Örnekler
YERÇEKİMİ KARANFİL
Biliyor musun az az yaşıyorsun içimde
Oysaki seninle güzel olmak var
Örneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi
Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda
Midemdi aklımdı şu kadarcık kalıyor.
Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte
Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel
O başkası yok mu bir yanındakine veriyor
Derken karanfil elden ele.
Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle
Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil
Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk
Birleşiyoruz sessizce.
Edip Cansever
Ayrıca bakınız
1. Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
2. Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir
3. Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)
4. Birinci Yeni (Garipçiler)
5. Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler
6. Maviciler
7. Hisarcılar
8. İkinci Yeni Şiiri
Edip Cansever (1928-1986)
9. 1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir
10. 1980 Sonrası Türk Şiiri
11. Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder