Edebiyat Okulu: Kişi (Şahıs) Zamirleri Nedir? Örnekler

Sadece insan isimlerinin yerini tutan zamirlerdir. Sözü söyleyenle diğerlerini ayırmada kullanılır. Üç tekil, üç de çoğul olmak üzere altı şahıs zamiri vardır. Bunlara kişi zamiri de denir.

Bu zamirler;

1. tekil kişi → ben

2. tekil kişi → sen

3. tekil kişi → o

1. çoğul kişi → biz

2. çoğul kişi → siz

3. çoğul kişi → onlar

Örnek

Ben, bir türlü benden kurtulamadım.

Sen, bu konuda niçin beni anlamak istemiyorsun?

Yeşillikler içerisinde bulacağım seni bir gün.

O, en sevdiğim arkadaşımdı.

Biz, hiçbir zaman başkalarını anlamakta zorluk çekmemeliyiz.

Biz, her gece uğultularını dinlerdik rüzgârın.

Bu konuda doğru olanı sadece siz yapıyorsunuz.

Onlar, bizi anlamamakta ısrar ediyorlardı.

Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

Kişi (Şahıs) Zamirleri ile İlgili Uyarılar

1. Türkçede "ben, sen" zamirleri adın yönelme ekini (-e hâl ekini) aldıklarında ses değişimi geçirir.

Örnek

Ben-e (bana)

Sen-e (sana)

2. Zamirler, isim çekim eklerini alabilir. Şahıs zamirleri karşımıza çekim eki almış şekliyle çıkabilir.

Örnek

Ben-den → benden

Sen-den → seni

O-(n)a → ondan

Biz-den → bizim

Siz-de → sizde

Onlar-ı → onları

3. Şahıs (kişi) zamirleri isim tamlaması kurabilir. Bu durumda şahıs (kişi) zamiri sadece tamlayan olabilir.

Örnek

Benim derdim dağlardan aşkındır.

Senin sözlerin benim için senettir.

Onun düşünceleri her zaman yolumuzu aydınlatacaktır.

Bizim dağlarımız her baharın çiçeklerle süslenir.

Sizin köyünüz geleneklerini devam ettiriyor olabilir.

Onların evleri her zamanki gibi oldukça sadeydi.

4. "O" ve "onlar" zamirleri şahısları dile getiriyorsa şahıs (kişi) zamiri, insan dışındaki bir varlığı, nesneyi dile getiriyorsa işaret zamiri olur.

Örnek

Onu bu millet asla unutmayacak. (şahıs zamiri)

Öğretmenimiz onu alıp cebine koydu. (işaret zamiri)

5. Şahıs zamirleri ile işaret sıfatları çokça karıştırılır. İşaret sıfatlarından sonra mutlaka bir isim gelir ve sıfat tamlaması oluşturur. Şahıs zamirleri ise tek başlarına kullanılır.

Örnek

O, bu yörenin en saygın kişilerindendi. (şahıs zamiri)

O adaya bir gün gidip bir gece kalmayı düşünüyorum. (işaret sıfatı)

6. "Sen" yerine saygı ve nezaket amacıyla "siz" zamiri de kullanılır. Bu durumda özne-yüklem uygunluğuna dikkat edilir.

Örnek

Siz tek başınıza nasıl oraya gidebildiniz?

Not: Kişi (şahıs) zamirlerinin dışında adına dönüşlülük zamiri denilen "kendi" zamiri de bir kişi zamiridir. Dönüşlülük zamirinin asıl görevi pekiştirmedir. Dönüşlülük zamirinin bazı özellikleri aşağıda gösterilmiştir.

A. Kişi zamiriyle kullanıldığında kişi anlamını kuvvetlendirir ve pekiştirir.

Örnek

Bunu ben kendim yaptım.

Bunu sen kendin yazacaksın.

B. İsim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olarak kullanılabilir.

Örnek

Adamın kendisi

C. İkileme oluşturur.

Örnek

Kendi kendine bir şeyler mırıldanıyor.

Kendi kendimizi asla beğenmemeliyiz.

D. "Kendi" (dönüşlülük) zamirinin şahıslara göre çekimi aşağıdaki gibidir:

I. tekil şahıs: kendi - m

II. tekil şahıs: kendi - n

III. tekil şahıs: kendi - si

I. çoğul şahıs: kendi - miz

II. çoğul şahıs: kendi - niz

III. çoğul şahıs: kendi - leri

Uyarı: Şahıs zamirleri hiçbir şekilde iyelik eki almaz.

Ayrıca bakınız

Sözcük Türleri Konu Anlatımı

İsim (Ad) Konu Anlatımı

Özel İsim

Cins İsim