Edebiyat Okulu: İşaret Sıfatları Nedir? Örnekler

Varlıkları işaret yoluyla gösteren sıfatlara işaret sıfatı denir. İsimlere sorulan "Hangi?" sorusuna cevap verir. İşaret sıfatları varlıkların bulunduğu yeri gösterir.

Örnek

Bu insanlar daha çalışkandır.

Şu elbiseyi de giyecek misin?

O masayı içeri al.

Öteki kişiler orada ne bekliyorlar?

Bu konuda beriki çocuk doğruyu söylüyor.

Şöyle adamları oldum olası sevmedim.

Diğer kişilere bir bakın sanki bize doğru geliyorlar.

Böyle duvarın yanında hiç durulur mu?

Oraya öbür yoldan daha çabuk ulaşırız.

İşaret Sıfatları ile İlgili Uyarılar

1. İşaret sıfatları mutlaka isim veya isim soylu bir sözcüğü etkiler. İşaret sıfatları kesinlikle ek almaz. Ek aldıklarında sıfat olmaktan çıkıp genellikle zamir olur.

Örnek

Bu elbise bu fiyata satılmamalıdır.

Bunu bu fiyata satmamalıyız.

Yukarıdaki ilk cümlede geçen "bu" sözcüğü ek almadığı ve bir isimden önce geldiği için işaret sıfatıdır. İkinci cümlede geçen "bunu" sözcüğü ise ek aldığı için sıfat olmaktan çıkıp işaret zamiri olmuştur.

2. İşaret sıfatlarından sonra kesinlikle virgül (,) işareti gelmez. Kullanıldığı takdirde sıfat görevindeki bu sözcükler, zamir (adıl) olur.

Örnek

O evi çok beğenmiş. (işaret sıfatı)

O, evi çok beğenmiş. (şahıs zamiri)

3. "O" sözcüğü bir isimden önce gelip işaret göreviyle kullanılırsa işaret sıfatı; bir isimin yerine kullanılırsa ya işaret zamiri ya da şahıs zamiri olur.

Örnek

O ev bir gün benim olacak. (işaret sıfatı)

O, en sevdiğim kişidir. (şahıs zamiri)

O, en son kullanılacaktı, demiştim. (işaret zamiri)

4. İşaret sıfatlarından sonra ya bir isim ya da başka bir sıfat gelir.

Örnek

O öğrenciler okula doğru geliyorlar. (İsimden önce gelmiş.)

O çalışkan öğrenciler okula doğru geliyorlar. (Sıfattan önce gelmiş.)

5. İşaret sıfatları ile işaret zamirleri çoğunlukla karıştırılır. Burada en önemli ölçüt işaret sıfatından sonra mutlaka ismin geliyor olması ve sonrasında virgül (,) işaretinin yer almamasıdır.

Örnek

Bu adam beni hiçbir zaman anlamadı. (işaret sıfatı)

Bu taşındır diyerek Kâbe'yi diksem başına! (işaret zamiri)

Şu adamı hiç gözüm tutmuyor. (işaret sıfatı)

Şu, babamın en büyük hatırasıydı. (işaret zamiri)

Bu çocuklar buradan derhal gitmelidir. (işaret sıfatı)

Bunlar, derhal gitmelidir. (işaret zamiri)

6. "Ol, şol ve işbu" işaret sıfatları yer yer eski şiirlerde karşımıza çıkmaktadır.

Örnek

Ol gece kim doğdu ey hayrü'l beşer.

Şol cennetin ırmakları / Akar Allah deyü deyü (Yunus Emre)

İşbu defter kırk sayfadan ibarettir.

Ayrıca bakınız