Genellikle sıralı cümlelerde tümlecin
ilgili yerde kullanılmamasından kaynaklanan anlatım bozukluklarıdır.
Örnekler
Sizi destekliyoruz ve inanıyoruz.
Cümle; "Sizi destekliyoruz ve sizi
inanıyoruz." şeklinde yanlış bir anlatıma sahiptir. Cümlede
"sizi" sözcüğü ortak kullanılmıştır. Bu da anlatımı
bozmuştur. Cümlenin doğru yazılışı şu şekildedir:
Sizi destekliyoruz ve size inanıyoruz.
Yaşamını zenginleştiren, anlam kazandıran
birçok dostu var.
"Yaşamını" sözcüğü, belirtili
nesne görevinde olup ortak kullanılmıştır. Bu da virgülden sonra gelen söze
uygun düşmemiştir. Cümlede haliyle dolaylı tümleç eksikliği
vardır. Cümledeki anlatım bozukluğu şu şekilde giderilebilir:
Yaşamını zenginleştiren yaşamına anlam kazandıran birçok dostu
var.
Misafirlerini ağırladı, ikramda
bulundu.
"Misafirlerini ağırladı,
misafirlerini ikramda bulundu." Yukarıdaki cümlelerin ana kurgusudur.
"Ağırlamak" sözcüğü nesne alabilen yani geçişli; "bulunmak"
sözcüğü ise nesne alamayan yani geçişsiz bir fiildir. Dolayısıyla ikinci cümle
nesne alamaz. Cümledeki anlatım bozukluğu şu şekilde giderilebilir:
Misafirlerini ağırladı, onlara ikramda bulundu.
Babasını zor günlerinde hiç yalnız
bırakmadı, her zaman sahip çıktı.
Yukarıdaki cümle bağımlı sıralı bir
cümledir. Yani iki cümle vardır burada. "Bırakmadı" geçişli yani
nesne alabilen; "sahip çıktı" geçişsiz, yani nesne alamayan bir
fiildir. Cümlede "babasını" belirtili nesnesi ortak kullanıldığı için
anlatım bozukluğu oluşmuştur. Bu cümleyi şöyle düzeltebiliriz:
Babasını zor günlerinde hiç yalnız
bırakmadı, ona her zaman sahip çıktı.
Kendisini tebrik eder, bundan sonraki hayatında başarılar dilerim.
"Kendisini" sözcüğünün bu
cümlede ortak kullanılması anlatımı bozmuştur. Sıralı cümlenin ilkine uyum
sağlayan "kendisini" sözcüğü, yani belirtili nesne, ikinci cümleye
uyum sağlayamamıştır. Cümledeki anlatım bozukluğu şu şekilde giderilebilir:
Kendisini tebrik eder, kendisine bundan sonraki hayatında başarılar dilerim.
Ayrıca bakınız
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları-Bağdaşıklık
Duruluk İlkesine Aykırılık (Gereksiz Sözcük Kullanmak)
Sözcükleri Birbiriyle Karıştırma-Yanlış Anlamda Kullanma
Yerinde Kullanılmayan Sözcük veya Öğeler (Sözün Yanlış Yerde Kullanılması)
Zamir Eksikliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları (Anlam Belirsizliği)
Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kullanılması
Yapısı Yanlış Sözcük Kullanmak
Yardımcı Eylemleri Gereksiz Kullanmak
Yapı Bakımından Anlatım Bozuklukları-Bağlaşıklık
Özne Yüklem Uygunluğuna Aykırı Yanlışlıklar
Öğe Eksikliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları
Ek Yanlışları (Tamlayan Eki Eksikliği)
Yardımcı Eylem, Eylemsi Eksikliği vb. Yanlışlıklar
Anlatım Bozuklukları Konu Testleri
Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder