Edebiyat Okulu: Sayıların Yazımı

1. Sayılar harflerle de yazılabilir.

Örnek

Yüz on iki kişi oraya gelmişti.

On beş gün sonra tatile gireceğiz.

Üç hafta sonra onlar da buradan gitmiş olacak.

En zor sınavlarını onuncu sınıfta vermişti.

2. Yazıya geçirilen ve birden fazla olan sayıların her basamağı ayrı yazılır

Örnek

Yaş otuz beş yolun yarısı eder.

Yarışmaya on beş okul katılmıştı.

Beş yüz doksan kişi izleyici olarak salona girmiş.

Bin yüz seksen üç kişi aynı anda kitap okumuş.

3. Para ile ilgili işlemlerle senet, çek, fatura vb. ticari evraklarda geçen sayılar bitişik yazılır. Amaç belgenin üzerinde sonradan değişiklik yapmanın önüne geçmektir.

Örnek

Bankadan yüzseksenaltı Türk lirası istemişti.

Faturada sekizyüzyirmibeş TL yazıyor.

4. "Yüzde" ve "binde" işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında hiçbir boşluk bırakılmaz.

Örnek

%50 oranındaki zam haberine bile sevinmemişlerdi.

Bu sınavda sınıfın %30'u resmen dökülmüş.

5. Sayılarda kesirler virgül ile ayrılır.

Örnek

20,4 (yirmi tam, onda 4)

8,12 (sekiz tam, yüzde 12)

6. Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

Örnek

Herkese 6'şar elma düşmüştü. (yanlış)

Herkese altışar elma düşmüştü. (doğru)

Nöbetçi öğretmen öğrencileri 2'şer 2'şer içeri aldı. (yanlış)

Nöbetçi öğretmen öğrencileri ikişer ikişer içeri aldı. (doğru)

Yarışmaya her okuldan 5'er kişilik gruplar katıldı. (yanlış)

Yarışmaya her okuldan beşer kişilik gruplar katıldı. (doğru)

Her seferinde 100'er kişi başvuruyordu. (yanlış)

Her seferinde yüzer kişi başvuruyordu. (doğru)

7. Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır.

Örnek

ellibir, yirmibir vb.

8. Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

Örnek

Maçı tam 67.127 kişi izlemiş.

Müzeyi bu tarihe kadar 1.324.268 kişi ziyaret etmiş.

9. Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır. Ayrıca ilgili sayı harflerle yazıldıktan sonra eğer rakam sesli harf ile bitmişse "-nci, -ncı, -ncu, -ncü" ekleri; sessizle bitmişse "-ıncı, -inci, -uncu, -üncü" ekleri getirilir.

Örnek 1

Mustafa 2'nci sınıfı başka bir okulda okumayı düşünüyor.

Bu tür cümlelerde öncelikle ilgili sayıyı harflerle yazıp sayının ünlü veya ünsüz ile bittiğini tespit etmek gerekir. "2" rakamı "iki" şeklinde yazılır. Yani ünlü ile bitmiş öyleyse buna gelecek ek ünlü ile başlayan "–ıncı, -inci, -uncu, -üncü" eklerinden birisi olamaz. "iki sayısı "-nci, -ncı, -ncu, -ncü" eklerinden birini almalıdır. Yani iki+nci: ikinci olmalıdır.

Örnek 2

Mustafa 2.'inci sınıfı başka bir okulda okumayı düşünüyor.

Sayılara nokta işareti gelmişse ayrıca kesme işareti ve ekler kullanılmaz. Bu cümlede bir yanlışlık söz konusudur. Hem nokta hem de kesme işareti birlikte kullanılmıştır.

Örnek 3

Mustafa 2. sınıfı başka bir okulda okumayı düşünüyor.

Cümledeki sayı yazımında herhangi bir yanlışlık söz konusu değildir.

Örnek 4

Mustafa 2'nci sınıfı başka bir okulda okumayı düşünüyor.

Cümledeki sayı yazımında herhangi bir yanlışlık söz konusu değildir.

Örnek 5

Türk tarihinde 15'nci yüzyıl ile XX. yüzyılları arasında önemli şeyler yaşanmış.

Cümlede yer alan "15" sayısını harflerle yazdığımız zaman "on beş" yazımı ortaya çıkar. Sayının son rakamı ünsüzle yani "ş" sesiyle bitmiştir. 15'nci yazıyla "on beşnci" olur ki bu da yanlış bir yazımdır. Öyleyse son rakama gelecek ek ünlü ile başlamalıdır. O da 15'inci (on beşinci) olur.

Örnek 6

Türk tarihinde 15. yüzyıl ile XX. yüzyıllar arasında önemli şeyler yaşanmış.

Cümlede yer alan her iki rakam da doğru yazılmıştır.

10. Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların

numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.

Örnek

Kimse, II. Dünya Savaşı bir daha olsun elbette istemez.

Bence XXI. yüzyıl iletişim çağı olacaktır.

Osmanlı İmparatorluğu en çok II. Mehmet döneminde fetih yapar.

Herkesi V. Karl'ın o olaydan sonra ne yapacağı heyecanı sarar.

O hadiseler 20.XII.1996'da Bitlis'te bir okulda meydana gelir.

Kitapta I. cilt I) ve II) diye ikiye ayrılıyordu.

11. Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen "bin, milyon, milyar ve trilyon" sözleri harflerle yazılabilir.

Örnek

Bu yıl ilimize tarım alanında tam 100 milyon yatırım yapılacak.

Türkiye'nin en son sayımdaki nüfusu 75 milyon civarındaydı.

Bu binanın anahtar teslimi bize 9 trilyon liraya mal olacak.

İlgili firma 5 trilyon 185 milyar Türk lirasıyla en düşük teklifi sundu.

12. Saat ve dakika metin içinde yazıyla da yazılabilir.

Örnek

Yarın sabah sekizi on geçe orada hazır olalım.

Akşam altıya çeyrek kala onlara ziyarete gidelim.

Bizim oralarda saat beşte yavaş yavaş karanlık çöker.

13. Saat, para tutarı, ölçü, istatistiki verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.

Örnek

Okulumuzda dersler her sabah 08.10'da başlar; 15.30'da sona erer.

Kurumumuza 2.500.000 Türk lirası bağışta bulunan kişiye plaket takdim edildi.

Yolun 25 kilometrelik kısmının etüt çalışması yapıldı.

Her eve 300 kilogram kömür dağıtsak kömürü tüketmiş olacağız.

Bu yazıyı 20 metre kumaş üzerine de nakşedebilirsin.

İlimizde 1.200.000 kişi yaşamaktadır.

14. Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır.

Örnek

5/9'u (beş bölü dokuzu)

1/2'si (bir bölü ikisi)

4/5'i (dört bölü beşi)

15. Rakamla yazılmış bir sayıya gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır. Ekler, ses uyumlarına girer.

Örnek

1985'te bir kez 2003'te iki kez ülkemizi ziyaret ettiler.

Sabah 11.25'te herkes söylediğimiz yerde hazır bulunsun.

1982'de Türkiye büyük bir olayla karşılaşır.

16. Ev, apartman, cadde, sokak, kitapların sayfa numaraları ile tarihlerde gün ve yılı gösteren sayılar rakamla gösterilir. Tarihlerdeki ay ismi yazıyla yazılabilir.

Örnek

5. Cadde, 17. Sokak, 4. Blok, 181. sayfa, 12.02.2012

Sayıların Yazımı ile İlgili Uyarılar

1. Hükümdar adlarında kullanılan rakamlar hükümdarın adından önce yazılır.

Örnek

En çok II. Murat bu seferi arzuluyordu.

Osmanlı Devleti'nde III. Selim ile birlikte köklü değişiklikler yaşanır.

2. Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen ilk sözcük özel isim değilse küçük harfle yazılır.

Örnek

1453 yılında hayata gözlerini kapamış.

18. yüzyıl savaşlarla geçen yüzyıl olarak bilinir.

3. Sayılara getirilen ekler ünsüz uyumuna (sert ünsüzlerin benzeşmesi kuralına) uyar ve kesmeyle ayrılır. Bu durumlarda en son rakamı harfe dönüştürüp yazımı bulmaya çalışmalıyız.

Örnek 1

Takımı ligde en son 1925'de şampiyon olmuş.

"1925" yılını oluşturan son rakam bizim için önemlidir. O da "5" rakamıdır. Harflerle yazıldığı zaman "beş" şeklinde karşımıza çıkar. "ş" sert bir ünsüz olduğu için sözcüğün ünsüz benzeşmesi kuralına uyması gerekir. Yani son rakam "te" ekini almalıdır. Cümledeki sayının doğru yazılışı aşağıdaki gibidir:

Takımı ligde 1925'te şampiyon olmuş.

Örnek 2

2004'te birinci 2008'de ikinci olmuştu.

2004 tarihinin son rakamı olan "4" rakamı harflerle yazıldığı zaman onun "t" sesiyle bittiği görülmektedir. Dolayısıyla doğru yazılmıştır. 2008 tarihindeki "8" rakamı ise sert bir ünsüz olmadığı için gelen ek; "te" değil de "de" olmalıdır. Yani yazım doğrudur.

4. Saat gösterilirken saatin dakika bölümünün ikisi de sıfırlı ise gelen ek saate uygun yazılmalıdır.

Örnek

17.00'da bütün memurların mesaisi biter.

Uyarı: Bir zorunluluk olmadıkça cümle rakamla başlamaz.

Yararlanılan Kaynaklar

Türk Dil Kurumu, Noktalama İşaretleri Açıklamalar (tdk.gov.tr)

Ayrıca bakınız

"De" Bağlacı ile "-de, -da" Eklerinin Yazımı

"ki" Bağlacı ve Ekinin Yazımı

"Mi" Soru Ekinin Yazımı

"İle"nin Yazılışı

Mastar Eklerinin Yazılışı