Edebiyat Okulu: Karşılaştırma Cümleleri

KARŞILAŞTIRMA CÜMLELERİ

Herhangi iki varlık veya olgu arasında çeşitli açılardan kıyas yapmaktır. Kişiler, eserler, nesneler vb. her şey karşılaştırma konusu yapılabilir. Karşılaştırmada benzerlik, üstünlük, farklılık gibi durumları ölçmek esastır. Karşılaştırmanın olduğu cümlelere, karşılaştırma cümleleri denir. Karşılaştırma cümlelerinde "daha, en, kadar, ise, göre, -den" gibi karşılaştırma ifade eden sözler ve ekler kullanılır. Cümlenin içinde "en" sözcüğünün yer alması cümlenin karşılaştırma cümlesi olduğunu gösterir.

Karşılaştırma Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

Mustafa, takımın en başarılı futbolcusuydu.

Yukarıdaki cümlede karşılaştırılan unsurlar; "Mustafa ve Mustafa'nın top koşturduğu takım"dır. Karşılaştırma ifade eden sözcük olan "en" sözcüğünden bunun bir karşılaştırma cümlesi olduğu anlaşılır. Mustafa, "başarı-başarısızlık" açısından takımla karşılaştırılmıştır.

Örnek 2

Ahmet kadar titiz birisine rastlamadım.

Karşılaştırma cümlelerinde üç unsur önemlidir. Birincisi karşılaştırılan varlıklar, ikincisi karşılaştırmada yer alan edat veya ek, üçüncüsü de karşılaştırılan özelliktir. Bu cümlede Ahmet, diğer kişilerle titizlik açısından bir karşılaştırmaya tabi tutulmuştur. "Kadar" edatı da ipucu oluşturmuştur.

Örnek 3

Romanlarında sade, hikâyelerinde ise süslü bir dil kullanılmıştır.

Bir sanatçının romanları ile hikayeleri karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma cümlelerinde her şekilde bir edat veya ek geçer. Burada da "ise" sözcüğü yer alır. Unsurlar "dil" açısından karşılaştırılmıştır.

Örnek 4

Bursa İstanbul'a göre eski siluetini daha iyi korumuş.

Bursa ili ile İstanbul ili "siluetini koruma" açısından değerlendirilmiştir. Bursa'nın tarihi dokusunu daha çok muhafaza ettiğini söylüyor. Karşılaştırma cümleleri için söylediğimiz üç unsur da burada söz konusudur. Öyle ki:

Karşılaştırılan varlıklar: İstanbul ve Bursa
Karşılaştırılan durum veya nitelik: siluetini koruma
Karşılaştırmayı sağlayan sözcük: göre edatı

Örnek 5

Hiçbir roman bu roman kadar etkilememişti beni.

En son okuduğu romanı diğer bütün okuduğu romanlarla karşılaştırmıştır. "Roman, romanlar", burada karşılaştırılan varlık veya nesnelerdir. Karşılaştırmada bağımsız değişken ana kriter olarak da "etkileme" kavramı esas alınmıştır. Karşılaştırma cümlelerindeki ölçmeyi sağlayan sözcük ise bu cümledeki "kadar" edatıdır.

Örnek 6

En güzel günler geçen günlerdir.

Karşılaştırılan unsurlar günler, karşılaştırılan özellik "güzellik" olgusu, karşılaştırma cümlesi olduğunu gösteren ipucu sözcük ise "en" miktar zarfıdır.

Örnek 7

Güllerin en güzelini senin için kopardım ey sevgili!

Karşılaştırılan nesne: gül

Karşılaştırılan özellik: güzellik

Karşılaştırma cümlesinde ölçmeyi sağlayan sözcük: en

Örnek 8

Muhammed Furkan bu yıl sınıfın en çalışkan öğrencisi olmuş.

Muhammed Furkan'ın başarısı sınıfın başarısı ile karşılaştırılmaktadır. Muhammed Furkan ve sınıftaki diğer öğrenciler karşılaştırılan kişilerdir. Karşılaştırma "çalışkanlık" kavramı çerçevesinde yapılmıştır. Cümlede ipucu sağlayan sözcük ise "en" miktar zarfıdır.

Örnek 9

Dinlenmek de çalışmak kadar önemlidir.

Bu cümlede "dinlenmek" ve "çalışmak" karşılaştırılan iki unsurdur. Karşılaştırılan bu unsurlar "önemli olma" olgusu etrafında karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma cümleleri içerisinde geçen karşılaştırmanın ölçme derecesini gösteren "kadar" edatı da ipucudur.

Aşağıdaki cümleleri, karşılaştırma cümlelerinde geçen üç unsuru da dikkate alarak inceleyiniz. Eksik unsuru tamamlamaya çalışınız.

Çözümlü Örnekler

Örnek 1

Divan şiirinde aşk, şarap, kadın ve soyut kavramlar; Memleketçi şiir anlayışında Anadolu köylüsü ve coğrafyası en çok işlenen konuları oluşturur.

Karşılaştırılan varlık, kişi veya nesneler:

Karşılaştırılan durum veya özellik:

Karşılaştırma cümleleri için ipucu sağlayan sözcük veya ek: ise

Örnek 2

Servetifünuncular, Tanzimatçılara oranla eserlerinde daha ağır bir dil kullanmışlardır.

Karşılaştırılan varlık, kişi veya nesneler:

Karşılaştırılan durum veya özellik: Eserlerde kullanılan dil

Karşılaştırma cümleleri için ipucu sağlayan sözcük veya ek: