Olumsuz Yargıyı Olumlu Biçime Dönüştürmek

Cümle anlamında olumsuz düşünce içeren içerdiği düşünceyi değiştirmeden olumlu biçime dönüştürme olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek olarak isimlendirilir. Burada dikkat edilmesi gereken dönüştürme esnasında cümlenin anlamını korumaktır.
 
Son zamanlarda sınavlarda bu konuyla ilgili çok fazla soru sorulmaktadır. Bir "de" bağlacının bile cümlenin anlamını değiştirebileceği unutulmamalıdır. Birden fazla unsuru barındıran kelimelere özellikle dikkat etmek gerekir. 

Olumsuz Yargıyı Olumlu Biçime Dönüştürmek ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler
 
Örnek 1

Nesnel sanat olmadığı gibi nesnel eleştiri de yoktur. (olumsuz)

Yukarıdaki cümleyi olumsuz kılan "yok" sözcüğüdür. Olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek için öncelikle "yok" sözcüğünü cümleden çıkarmak gerekir. Ayrıca bu tür cümlelere hem anlamca hem de şekilce iyice yoğunlaşmak gerekir. Cümlenin olumlu şekli:

Hem sanat eserleri hem eleştiri her zaman özneldir. (olumlu)
 
Örnek 2

Hiçbir insan başarı basamaklarını bir anda tırmanmamıştır. (olumsuz)
 
Yukarıdaki olumsuz cümlede geçen "hiçbir insan" ve "bir anda" sözcük gruplarına yoğunlaşmak gerekir. Bu cümle şu şekillerde olumluya dönüştürülürse cümlenin anlamının dışına çıkılmış olur ki bu da sorularda yanlış seçeneği işaretlememize neden olacaktır:

İnsanların bazıları başarı basamaklarını zamanla tırmanmıştır.  ("Bazı" "hiçbir"in yerini tutmaz.)

İnsanların başarı basamaklarını tırmanmaları da zaman almıştır. ("da" bağlacı fazladır.) 

Olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürme sonunda olumlu cümlemiz:

İnsanların başarı basamaklarını tırmanmaları zaman almıştır. (olumlu)
 
Örnek 3
 
Güzelliği daim olan hiçbir fani yoktur. (olumsuz)
 
Cümledeki olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek için yukarıdaki cümlede geçen "fani", "hiçbir" ve "daim" sözcüklerine odaklanmak gerekir. Bu olumsuz cümle şu şekillerde olumluya çevrilirse yanlış çevrilmiş olur.
 
Bütün insanlardaki güzellik geçicidir. ("İnsan" sözcüğü anlamı bozmaktadır, çünkü faniler sadece insan değildir. Hayvan da olabilir.)
 
Güzelliği daim olan bazı faniler vardır. (Cümledeki "bazı" sözcüğü "hiçbir" sözcüğünün açıklaması yerine kullanılmış, anlam değiştiği için cümle yanlış olur.)
 
Cümledeki olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürdüğümüzde şöyle bir cümle ile karşılaşırız:
 
Bütün fanilerdeki güzellik geçicidir. (olumlu)
 
Örnek 4
 
Eserlerindeki dil kusurları giderilmediğinden bu kusurlar eserlerinin geniş kitlelere ulaşmasını da kalıcı olmasını da engellemiştir. (olumsuz)

Cümlede olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek için "dil kusurları" ve "geniş kitleler" söz öbeklerine yoğunlaşmak gerekir. Cümleye şu şekilde olumlu bir anlam kazandırılabilir:

Eserlerindeki dil kusurları giderildiğinde eserleri geniş kitlelere de ulaşır, kalıcı da olur. (olumlu)
 
Örnek 5
 
Hiçbir insan yanlı bir muameleyle mahkeme olmak istemez. (olumsuz)
 
Cümledeki olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek için "yanlı bir muamele" sözü ile "her" sözcüğüne odaklanmak gerekir. Bu cümle şu şekillerde olumluya çevrilse yanlış olur.
 
Bazı insanlar adaletli yargılanmak ister. ("Bazı" sözcüğü "hiçbir" sözcüğünün muadili değildir.)
 
Her insan merhametli bir şekilde yargılanmak ister. ("Merhamet" sözcüğü anlamı bozmuştur. Merhamet, adaleti bozabilir.)
 
Kısacası cümledeki olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek gerektiğinde ortaya şu cümle çıkar:

Her insan adil bir şekilde yargılanmak ister. (olumlu)

Örnek 6
 
Hiçbir kadın dünyaya mutsuz gelmek istemez. (olumsuz)
 
Cümlede olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek için "hiçbir kadın" söz grubu ile "dünyaya mutsuz gelmek" söz gruplarına yoğunlaşmak gerekir. Olumsuz cümle şu şekilde olumluya çevrilirse yanlış çevrilmiş olur.
 
Her insan dünyaya mutlu olmak için gelir. ("Kadın" bir insandır fakat her insan kadın olmadığı için anlam eksik olur.)
 
Cümledeki olumsuz yargıyı olumlu biçime dönüştürmek gerektiğinde şöyle bir cümle ortaya çıkar:
 
Her kadın dünyaya mutlu olmak için gelir. (olumlu)

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder