Evrensellik ve Ulusallık

 
Evrensellik
 
Bir sanat yapıtının bütün insanlığa hitap edecek konuları işlemesidir. Evrensel denildiğinde kavram olarak "Dünya" sözcüğü aklımıza gelmelidir. Evrensellik içeren cümlelerde "tüm, bütün, herkes, genel" sözcükleri çok fazla yer alır. 
 
Evrensellik ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

Onun eserleri herkesi ilgilendiren konuları içerir.

Cümlede bir sanat yapıtının bütün insanlığa hitap eden içeriğinden bahsedilmiştir. Evrensellik içeren cümlelerde çokça yer alan "herkes" sözcüğü bu cümle için de bir ipucudur. Cümle böylelikle evrensellik içeren cümleler içerisinde değerlendirilir.


Örnek 2

Şiirleri genel mesajlar içerdiğinden bütün kıtalarda okunur.

"Bütün kıtalar" kelime grubu bize ipucu vermektedir. Bir eserin bütün kıtalarda okunur olması onun içeriğinin evrenselliğiyle ilgilidir. Ayrıca "genel" sözcüğü de evrensellik içeren cümlelerde çok fazla geçen bir sözcüktür. Cümlede evrensel bir düşünce işlenmiştir, denilebilir. 

Örnek 3

Tolstoy'un eserlerinin günümüzde de çok okunmasının en önemli nedeni seçtiği konuların bütün insanlığa hitap eden konular olmasıdır.

"Bütün insanlığa hitap etme" ifadesi evrensellik içerir. Tolstoy, çok önceleri yaşamış, eserleri günümüzde de bütün dünyada okunan bir yazardır. Tolstoy, "ortak özellikleri" ön plana çıkardığı için eserleri tüm insanlığa mal olmuştur. Dolayısıyla cümlede evrensellik hâkimdir.

Örnek 4

Montaigne'i ölümsüz kılan bütün insanlığa hitap eden denemeler kaleme almasıdır.

Bir sanat yapıtının bütün insanlığa hitap edecek konuları işlemesine evrensellik, bunu dile getiren cümlelere de evrensellik cümleleri denir. "Bütün insanlığa hitap etme" evrensellik içeren bir ifadedir. Bir insanın yapıtlarıyla kalıcılığı yakalaması ve bütün dünyada bilinip okunması "evrensellik" kavramı ile açıklanacak bir durumdur.
 
Örnek 5

Yaşam, özgürlük, sağlık ve eğitim konularını içeren eserler bütün dünyaya mal olup klasikleşir.

"Yaşam, özgürlük, sağlık ve eğitim konuları" İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nde yer alan temel haklardandır. Bunların bütün dünyaya mal olması ancak evrensellikle anlatılabilir. "Bütün dünyaya mal olma" sözü de bu ifadeyi desteklemektedir.
 
Ulusallık
 
Ulusallık; sözlükte "milliyet" anlamına gelmektedir. Bir sanat yapıtında, sanatçının ulusal özellikleri öncelemesidir. Ulusallık, evrenselliğe göre kapsama alanı dar olan bir kavramdır. Ulusallık'ta "tüm insanlık" kavramının yerini "kendi insanı" kavramı alır. Yani "millilik" söz konusudur. "Kendi, yerli, ulusal" kavramları ulusallık ifade eden cümlelerde çok fazla yer alır.
 
Ulusallık ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

Eserleri buram buram Anadolu kokar.

Bir sanat yapıtında, sanatçının ulusal özellikleri öncelemesine ulusallık denir. "Buram buram Anadolu kokması" ifadesi ulusallıkla ilgilidir. Cümle de böylelikle ulusallık ifade eden cümleler içerisinde değerlendirilir. 

Örnek 2

Onun eserleri, Milli folklor öğelerini içermesiyle diğerlerinden ayrılır.
 
Cümlede ulusallık ölçütü sayılabilecek birçok kavram vardır. "Milli", "folklor" kavramları bu anlamda ön plana çıkan sözcüklerdir. Cümle, böylelikle ulusallık içeren cümleler içerisinde yer alır.

Örnek 3

Ömer Seyfettin, hikâyelerinde hep yerli tipleri tercih eder.

Ulusallık; sözlükte "milliyet" anlamına gelmektedir. Bir sanat yapıtında, sanatçının ulusal özellikleri öncelemesidir ulusallık. "Yerli tipler" kelime grubu bu anlamda ön plana çıkar. Cümle, böylelikle ulusallık anlamı içeren cümleler içerisinde yer alır.
 
Örnek 4

Yapıtlarını kendi toprağının suyu ile besler Ömer Bedrettin Uşaklı.

"Kendi toprağının suyu" ifadesi cümlede ulusallık ifade eden söz öbeğidir. Ulusal özellikleri önceleme cümlede ön plandadır. Cümle, ulusallık anlamı içeren bir cümledir.

Örnek 5

O, milli olanı Türk dili ile işleyen nadir şahsiyetlerden biridir. 

Bu cümlede geçen "milli" sözcüğü ile "Türk dili" söz öbeği ulusallık anlamını içeren kavramlardır. Cümlede sanatçının ulusal öncelikleri ön plana çıkarması söz konusu olduğundan cümle, ulusallık anlamı içeren cümleler içerisinde değerlendirilir.

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder