YOĞUNLUK
Anlatımda
az sözle çok şey anlatabilmektir. Kısacası duygu ve düşünce zenginliğidir. Yoğunluk içeren cümleler derin bir anlam taşır. Yazının gerek duygu gerekse
düşünce açısından zenginlik içermesidir. Bir anlatımda yoğunluk varsa
yüzeysellik olmaz. Yani düşüncenin arkasında birden fazla düşünce yer alır. "Anlatımda derinlik" olarak da adlandırılır. Atasözleri ile bazı deyim ve
özdeyişler yoğun anlatıma en güzel örnekleri oluşturur. Kısacası bir ifadede birden fazla yorum
çıkarılabiliyorsa orada yoğunluk var demektir.
Yoğunluk ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler
Örnek 1
Tomurcuk derdinde olmayan ağaç, odundur. (Necip Fazıl Kısakürek)
Anlatımdaki yoğunluk, cümlede iki
sözcükle sağlanmıştır. Birincisi "ağaç", ikincisi ise "odun" sözcüğüdür. Ağaç; canlılık ve
üretkenliği; "odun" kuruluğu, üretkensizliği simgeler. Necip Fazıl, bu cümle ile ey insan sen istersen rengarek çiçekler
açarsın, insanlara faydalı şeylerle uğraşırsın, der. Eğer böyle bir sevdan
yoksa bir kalastan farkın olmadığından çok yönlülüğünü kaybedersin. Bu da anlatımda yoğunluk anlamına
gelmektedir.
Örnek 2
Kar taneleri ne güzel anlatıyor,
birbirlerine zarar vermeden de yol almanın mümkün olduğunu.
Cümlede "kar
taneleri" söz öbeği etrafında bir anlam yoğunluğu söz konusudur. "Kar taneleri" ile nezaketli ve anlayışlı olmak kastedilmektedir. Milyonlarca kar tanesi yere
düşmeyene kadar biri diğerine değmeden yol alır. Bu cümlede de insanların da
hoşgörü sahibi olmaları gerektiği düşüncesine atıf yapılmıştır. Yani cümlede
anlatımın niteliklerinden yoğunluk ön plana çıkmıştır.
Örnek 3
İstediği yere konamayan bir kuş havada esirdir. (Yüksel Yılmaz)
Cümlede
"esaret" ve "kuş" kelimeleri etrafında anlatımda yoğunluk sağlanmıştır. "Kuş";
özgürlüğü simgeler. İstiare yoluyla insan bir kuşa benzetilmiş, insanın
özgürlüğü ön plana çıkarılmıştır.
Örnek 4
Derdi dünya olanın, dünya kadar derdi vardır. (Yunus Emre)
Cümlede
yoğun bir anlatım söz konusudur. "Dünya" sözcüğü ile yoğunluk sağlanmıştır. Dünyanın geçici bir mekân olduğu insanın asli
vatanının başka bir yer olduğu söylenmek istenmektedir. Madem insan fanidir öyleyse kişi bütün enerji ve zamanını bu dünyaya harcamamalı; diğer dünyaya da
hazırlanmalı, düşüncesi cümlede ön plana çıkarılmıştır. Bu da anlatımda yoğunluk demektir.
Örnek 5
Bazen bir kelebeğin ömrü kadardır hayat ne kırmaya gelir ne de kırılmaya.
Cümledeki
yoğunluk "kelebek" sözü ile sağlanmıştır. Peki neden kelebek? Kelebek; vücutları ince pullarla bezenmiş, bacakları çok zayıf ömrü de çok kısa olan
bir böcektir. Hayatın da gelip geçici olduğu, insanın ne zaman, nerede hayata
veda edeceği bilinmediğinden kimseyi kırmaması gerektiği anlatılmaktadır. Dolayısıyla anlatımda yoğunluk ön plana çıkmıştır.
Aşağıdaki cümleleri anlatımda
yoğunluk ilkesi çerçevesinde değerlendiriniz.
Az şeye
sahip olmanın köleliği de az olur, yaşasın asil yoksulluğum!
Gerçek dostlar yıldızlara benzer, karanlık çökünce ilk onlar görünür!
Yumuşak huylu isem kim demiş uysal koyunum; kesilir belki ama çekmeye gelmez boynum. (Mehmet Akif Ersoy)
Hafif acılar konuşabilir ama derin acılar dilsizdir.
Ayrıca
bakınız
Yoğunluk
Çok güzel olmuş tesekkurederim
YanıtlaSil