Yüklemi çekimli bir fiil olan cümlelere fiil cümlesi denir. Fiil cümlelerinde fiil çekim eklerinden olan haber ve dilek-şart kipleri yer alır. Yüklemlerin "-me, -ma" olumsuzluk ekleri ile "-mek, -mak" mastar eklerini alabilmesi cümlelerin fiil cümlesi olduğunu gösteren en önemli ölçüttür. Fiil cümlelerinin yüklemleri iş, oluş ve hareket bildirir.
Örnek
Abdal ata binince bey oldum sanır.
(fiil cümlesi)
Acemi katır kapı önünde yük indirir.
(fiil cümlesi)
Açma sırrını dostuna o da söyler dostuna.
(fiil cümlesi)
Akıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçer.
(fiil cümlesi)
Arpa eken buğday biçmez. (fiil
cümlesi)
Çalma elin
kapısını çalarlar kapını. (fiil cümlesi)
Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış.
(fiil cümlesi)
Fukaranın tavuğu tek tek yumurtlar. (fiil cümlesi)
Garip kuşun yuvasını Allah yapar. (fiil cümlesi)
Gönül bir sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz. (fiil cümlesi)
Gülme komşuna, gelir başına.
(fiil cümlesi)
Kızı gönlüne bırakırsan ya davulcuya varır, ya zurnacıya.
(fiil cümlesi)
Leyleğin ömrü laklakla geçer. (fiil cümlesi)
Aynı
dili değil, aynı duyguyu paylaşanlar anlaşabilir.
(fiil cümlesi)
Hayatta hep mutlu olursam, hayalini kuracak neyim kalır? (fiil
cümlesi)
Bazı insanlar yağmuru hisseder, bazıları ise sadece ıslanır. (fiil cümlesi)
Söyleyecek sözü olmayan yüksek
sesle konuşur. (fiil cümlesi)
Ağaç ne kadar yüksek olursa olsun,
yaprakları yine de yere düşer. (fiil cümlesi)
Elektriği Edison buldu,
faturaları babam ödüyor. (fiil cümlesi)
Korktuğu şeyleri yaparak herkes korkuyu yenebilir.
(fiil
cümlesi)
Korkaklar birçok kez ölür, cesurlar bir kez.
Shakespeare. (fiil cümlesi)
Yürekliliğin
yerini başka hiçbir şey alamaz. Bryant. (fiil cümlesi)
Fiil
Cümlelerinde Olumsuzluk
Fiil cümlelerinde olumsuzluk fiillere "-me, -ma, -mez, -maz"
ekleri getirilerek yapılır.
Örnek
Âlim unutmuş, kalem unutmamış. (olumsuz
fiil cümlesi)
Acıyan uyumuş, acıkan uyumamış. (olumsuz fiil
cümlesi)
Bir deli kuyuya bir taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış.
(olumsuz fiil cümlesi)
Bugünün işini yarına bırakma. (olumsuz
fiil cümlesi)
Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz.
(olumsuz fiil cümlesi)
Derdini söylemeyen derman bulamaz.
(olumsuz fiil cümlesi)
Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez. (olumsuz fiil
cümlesi)
Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
(olumsuz fiil cümlesi)
Uyarı: "-mekte, -makta" ekleri şimdiki zaman
kip eki olduğundan bu şekilde oluşan cümleler fiil cümlesidir.
Örnek
Mehmet şimdilik ders çalışmaktadır.
Ayrıca bakınız
Anlamı Bakımından Cümleler
Yüklemi Bakımından Cümleler
Yüklemin Yeri Bakımından Cümleler
Yapısı Bakımından Cümleler
d. İlgi Cümlesi (Ki'li Birleşik Cümle)
Cümle Türleri Konu Testleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder