Türkçede
"-k" ünsüzü ile biten bazı sözcükler "-cık, -cik, -cük, -cuk,
-cek, -cak, -l" eklerini aldıkları zaman sözcüğün sonundaki "k"
ünsüzü düşer. Buna ünsüz düşmesi
(ünsüz aşınması) denir. Sessiz düşmesi
olarak da bilinir.
Türkçede türeme ve birleşme esnasında sözcükler bir ünsüzünü
yitirebilir. Ünsüz düşmesi (ünsüz aşınması) genellikle "k" ünsüzüyle
biten bazı sözcüklerde gerçekleşir.
Ünsüz Düşmesi ile İlgili Açıklamalı Örnekler
|
SÖZCÜĞÜN ASLI |
GELEN EK VEYA SÖZCÜK |
DÜŞEN SES |
SON ŞEKLİ |
|
Ufak |
-cık |
-k |
Ufacık |
|
Küçük |
-cük |
-k |
Küçücük |
|
Minik |
-cik |
-k |
Minicik |
|
Sıcak |
-cık |
-k |
Sıcacık |
|
Alçak |
-cık |
-k |
Alçacık |
|
Büyük |
-cek |
-k |
Büyücek |
|
Çabuk |
-cak |
-k |
Çabucak |
|
Yumuşak |
-cık |
-k |
Yumuşacık |
|
Tefek |
-cik |
-k |
Tefecik |
|
Küçük |
-l |
-k |
Küçülmek |
|
Yüksek |
-l |
-k |
Yükselmek |
|
Seyrek |
-l |
-k |
Seyrelmek |
|
Küçük |
-mse |
-k |
Küçümsemek |
|
Ad |
daş |
-d |
Adaş |
|
Ast |
teğmen |
-t |
Asteğmen |
|
Üst |
teğmen |
-t |
Üsteğmen |
Not 1: "Kızıl" ve "yeşil" sözcüklerine "-er, -ar" yapım ekleri eklendiğinde sözcüklerin sonunda yer alan "-il, -ıl" ekleri düşer.
Örnek
Yeşil -er - / Yeşermek
Kızıl-ar- / Kızarmak
Not 2: Bazı durumlarda sözcüğün sonundaki "k" sesi düşmez.
Örnek
Kulak-çık= Kulakçık
Ünsüz Düşmesi ile İlgili Örnek Cümleler
Küçücük beyniyle bizi yönlendirmeye çalışıyordu.
Ona ufacık bir taş atmıştı.
Göçmen kuşlar sıcacık ülkelere göç eder bu mevsimde.
Depremden hemen sonra onu çabucak hastaneye kaldırdılar.
Vatan, çalışkan insanların omuzları üzerinde yükselir.
Büyümek için küçülmek kişinin elindedir.
İnsanları küçümsemek hiç kimse tarafından hoş karşılanmaz.
Seyrelen saçlarına bir çare bulamadı.
Karşısındakine adaş diye bağırıyordu.
Sağa sola bakmadan asteğmene dikkat kesilmişti.
Üsteğmen durmadan yanındakine bağırıyordu.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder