Ses Bilgisi Test 3

1. Aslı Türkçe olduğu halde zamanla değiştikleri için büyük ünlü uyumuna uymayan bazı sözcükler vardır. 

Aşağıdaki seçeneklerden hangisindeki sözcük buna örnek gösterilemez?

A) Hangi (kangı)

B) Elma (alma)

C) Kardeş (karındaş)

D) Anne (ana)

E) Gibi (bigi)

 

2. Karac'oğlan der ki ismim öğerler

    Ağı oldu yediğimiz şekerler

    Güzel sever diye isnat ederler

    Benim Hak'tan özge sevdiğim mi var 

Yukarıdaki dörtlükte geçen altı çizili sözcükteki ses olayı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Özel isimlerde ünlü düşmesi (hece düşmesi) olmaz.

B) Söyleyişte kalan bazı birleştirmelerde ünlü sesler düşebilir.

C) Bazı sözcükler herhangi bir ek aldığında sonraki ünlülerini söyleyişte yitirebilir.

D) Bazı sözcükler türediklerinde ünlü düşmesi (hece düşmesi) meydana gelir.

E) Şiirlerde hece ölçüsünü tutturmak amacıyla yapılan geçici birleştirmelerde ünlüler düşebilir.

 

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına uğramış bir sözcük yoktur?

A) Bunlara bu aşamadan sonra diyecek bir sözüm yok.

B) Yar gelecek diye yemyeşil oluvermiş bağlar bahçeler.

C) Bunları bize niye çektiriyorlar, anlayamıyorum.

D) Bir ceylan iniyor su içmek için dereye.

E) "Bu, taşındır" diyerek Kâ'be'yi diksem başına.

 

4. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisinde orta hece düşmesi olmamıştır?

A) Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına.

B) Kadrin bilmeyenler alır eline.

C) Onun için boynun eğri menekşe.

D) Bağrı yanık yolcular doldurmuştu o hanı.

E) Bize karşı olan bu oyunu bozacağız.

 

5. Sözde senden kaçıyorum
                               I
    Doludizgin atlarla 


    Bazen sessiz sevdasın 

                 II
    İpekten kanatlarla 

        III
    Ama sen hep bin yıllık bilenmiş inatlarla 


    Karşıma çıkıyorsun 


    En serin imbatlarda 


    Adını yazıyorum 

       IV
    Bulduğun fırsatlarla 


    Yüreğimin başına noktalarla, hatlarla 

          V
    Başbaşa kalıyorum sonunda heyhatlarla 

Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olaylarıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) I. sözcükte ünlü daralması vardır.

B) II. sözcükte ünsüz türemesi vardır.

C) III. sözcükte ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi) vardır.

D) IV. sözcükte ünsüz yumuşaması (ünsüz değişimi) vardır.

E) V. sözcükte ünsüz düşmesi vardır.

 

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)" yoktur?

A) Sanat, özgürlük tarafından emzirildikçe büyür. 

B) Kabukta dolaşan böcek meyvenin tadını alamaz.

C) İyiliğe gücün yetmezse kötülük etme.

D) Kitapsız yaşamak kör, sağır, dilsiz yaşamaktır. 

E) Nezaket hiçten gelir fakat her şeyi elde edebilir. 

 

7. Avlu... Bir uzun yol... Tuğla döşeli, 
    Kırmızı tuğlalar altı köşeli. 
    Bu yol da tutuktur hapse düşeli... 
    Git ve gel... Yüz adım... Bin yıllık konak.
 

Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ulama (vasl)

B) Ünsüz türemesi (ikizleşme)

C) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)

D) Ünlü düşmesi (hece düşmesi)

E) Ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması)

 

8. Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir.

Yukarıdaki cümledeki ses olayları sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Ünlü düşmesi (hece düşmesi), ünsüz türemesi (ikizleşme)

B) Ünlü türemesi, ünsüz türemesi (ikizleşme)

C) ünsüz türemesi (ikizleşme), ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması)

D) Ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması), ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)

E) Ünlü düşmesi (hece düşmesi), ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)

 

9. Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde "dudak ünsüzleri benzeşmesi (n-b çatışması)" kuralı aranır?

A) Onbaşı              
B) Komposto               
C) Sonbahar         
D) Günbatımı          
E) Tonbalığı

 

10. Sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten sözcükler, ünlü ile başlayan ek aldıklarında son sesteki sert ünsüz yumuşar.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bunun örneği yoktur?

A) Bir ilacı zamanında kullanırsak bizi hastalıktan korur.

B) Eden bulur demiş atalarımız.

C) Al al olmuştu rengi yanakların.

D) Arkadaş! Yurdumu alçaklara uğratma sakın.

E) Bana beni sorma ben bende değilim.

 

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına uğrayan bir sözcük yoktur?

A) Sürekli olarak yanındakine işin çoğu gitti azı kaldı, diyordu.

B) O ağaran saçıyla da dimdik ayakta kalmayı başarmıştı.

C) Göğe direk, denize kapak olmaz.

D) Karanlık arttıkça gittikçe adımlarını sıklaştırıyordu.

E) Bu sevdanın adını da sen koy güzelim.

 

12. Mustafa Kemal'in kağnısı derdi, kağnısına
                                      I
      Mermi taşırdı öteye, dağ taş aşardı.
                              II
      Çabuk giderdi, çok götürürdü Elifçik,
                    III
      Nam salmıştı asker içinde.
                   IV
      Bu kez yine herkesten evvel almıştı yükünü,

      Doğrulmuştu yola önceden önceden 
                                            V

Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olaylarından hangisi yanlış verilmiştir?

A) I. sözcükte ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması) vardır.

B) II. sözcükte kaynaştırma ünsüzü vardır.

C) III. sözcükte ünsüz yumuşaması (ünsüz değişimi) vardır.

D) IV. sözcükte ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi) vardır.

E) V. sözcükler arasında ulama (vasl) vardır.

 

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)" yoktur?

A) Hiçbir işte gereğinden fazla acele etme.

B) İlim alçakta olanları yükseltir.

C) Hiçbir acı cehaletten daha fazla zahmet verici değildir.

D) Hayatın zorluğu budur işte oğlum.

E) Dostları yitirmek gurbete düşmektir.

 

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz düşmesine (ünsüz aşınması) uğramış bir sözcük yoktur?

A) Seyrelen saçlarına bir türlü bir çare bulamadı.    

B) Karşısındakine adaş diye bağırıyordu.

C) Azıcık bir uğraş büyük bir başarıyı getirebilir.

D) Sağa sola bakmadan asteğmene dikkat kesilmişti.

E) Ufak tefecik çocukla baş etmek oldukça zordu.

 

15. Neden tunca benziyor mermer?

Yukarıdaki dizede geçen altı çizili sözcükteki ses olaylarının aynısı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde vardır?

A) Ömrümün timsali beyaz nilüfer.

B) Yüreğim oynuyor ağlarcasına.

C) Dinliyor bu şehrin sessizliğini.

D) İzliyordu göğün mağrur bakışlarını.

E) Herkes o günü kutlamak için sınıfını süslüyordu.

 

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünlü düşmesi (hece düşmesi)" yoktur?

A) Karşıdaki lokantadan bir kap sütlaç istedi.

B) Herkes orada onun gelmesini bekliyordu.

C) O, hiçbir zaman kaynana lafını duymak istemiyordu.

D) Niçin ağlarsın ey bülbül, derdin ne?

E) Aşkını her zaman kutsuyordu.

 

17. Dilimizde konuşma dilinde kimi sözcüklerde ünsüz harflerin yer değiştirdiği görülür. Bu ses değişikliğine göçüşme (ses aktarması-metafez) adı verilir. Göçüşmede söyleyiş kolaylığı oluşturulması esastır. 

Aşağıdaki sözcüklerin hangilerinin arasında "ses aktarması-metafez" söz konusu değildir?

A) Kibrit / Kirbit

B) Kirpik / Kiprik

C) Köprü / Körpü

D) Kalem / Malem

E) Kirpi / Kipri

 

18. Nasıl geçti ömrüm sormayın bana

      Derdimi söylersem tak olur cana

Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünlü türemesi

B) Hece düşmesi (ünlü düşmesi)

C) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)

D) Ünsüz yumuşaması (ünsüz değişimi)

E) Ulama (vasl)

 

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına uğramış bir sözcük yoktur?

A) Oradakiler bunları anlamıyor gibi davranmaya başladı.

B) Maalesef öğretmenin söylediklerini kimse dinlemiyordu.

C) Geliyor uzaktan martı kuşları.

D) Yüzüme bir türlü gülmüyor kader.

E) Savaşın olmadığı sevgi dolu bir dünya diliyorum.

 

20. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi küçük ünlü uyumuna uymaz?

A) Boğulmak            
B) Doktor            
C) Ormanlık           
D) Yorgunluk          
E) Üzüntüleri 


CEVAP ANAHTARI: 1-E 2-E 3-D 4-E 5-C 6-C 7-B 8-A 9-B 10-E 11-E 12-A 13-D 14-C 15-B 16-E 17-D 18-A 19-C 20-B

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder