A) Ses,
dilin en küçük birimi olarak kabul edilmektedir.
B) Sesler,
şekle dönüştüklerinde harf ismini alır.
C) Ciğerlerden
gelen havanın ses yolundaki titreşiminin kulağın duyabildiği derecesine ses
denir.
D) Konuşmamıza
yarayan sesler, birer şekille gösterilir. Bu şekillere Türkçede harf denir.
E) Ses
yolunda herhangi bir engele uğramadan çıkan harflere sessiz harf denir.
2. Ne
hasta bekler sabahı,
Ne taze ölüyü mezar.
Ne de şeytan, bir günahı,
Seni beklediğim kadar.
Geçti istemem gelmeni,
Yokluğunda buldum seni;
Bırak vehmimde gölgeni
Gelme, artık neye yarar?
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi vardır?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz
sertleşmesi)
C) Ulama (vasl)
D) Ünsüz türemesi
E) Ünlü türemesi
3. Bazı sözcükler türediklerinde bu sözcüklerde ünlü düşmesi (hece düşmesi) meydana gelir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kuralı örneklendiren bir sözcük yoktur?
A) Akıllı adam aklını kullanır. Daha
akıllı adam başkalarının da aklını kullanır.
B) Araba devrilince yol gösteren çok olur.
C) Oyun oynamak için köyün aşağısında
toplanmışlardı çocuklar.
D) Mahallenin etrafı bir an askerlerle
çevrildi.
E) Haykırdı, ak tolgalı beylerbeyi
"İlerle!"
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki kaynaştırma ünsüzü fiilimsi ekinden önce kullanılmıştır?
A) Masaya
oturduğun zaman masanın hakkını vereceksin.
B) Yirmişer
soru planlıyordu her akşam çözmek için.
C) Ada için "kuşların adası"
tabirini kullanıyorlardı.
D) Ablasının kitabını kardeşine teslim etmiş.
E) Bütün
bunları dinleyen kişilerden ses seda çıkmadı.
5. Ünlü daralması ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türkçede
geniş ünlüyle (-a, -e) biten sözcükler "-yor" ekini aldıkları zaman
"-yor" eki o sözcüklerin geniş ünlüsünü "-ı, -i, -u, -ü"
seslerine çevirerek daraltır.
B) Türkçede
"ye-, de-, ne" sözcüklerinin
kimi kullanımlarında "y" kaynaştırma ünsüzünden önce gelen geniş ünlü daralır.
Kimi kullanımlarda ise ünlü daralması olmaz.
C) "-yor"
ekinden önce gelen "-ma, -me" olumsuzluk ekleri her zaman daralmaya
uğrar.
D) Türkçede
"ye-, de-, ne" sözcükleri
dışında "y" ünsüzünün daraltmış olduğu bütün yazımlar
yanlıştır.
E) "Geliyor" sözcüğünde
"-yor" ekinden dolayı ünlü daralması olmuştur.
6. Rüzgâr
Uzak karanlıklara sürmüş yıldızları
Mor kıvılcımlar geçiyor
Dağınık yalnızlığımdan
Onu çok arıyorum onu çok arıyorum
Her yerinde vücudumun
Ağır yanık sızıları
Bir yerlere yıldırım düşüyorum
Ayrılığımızı hissettiğim an
Demirler eriyor hırsımdan
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisine örnek yoktur?
A) Ünlü düşmesi (hece düşmesi)
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz düşmesi
D) Ünsüz türemesi (ikizleşme)
E) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)
7. Taşlık yoldan ilerlemek isteyen kişi yolun sağından gidiyordu.
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ulama (vasl)
B) Ünlü düşmesi (hece düşmesi)
C) Ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması)
D) Kaynaştırma ünsüzü
E) Ünlü daralması
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına uğrayan bir sözcük yoktur?
A) Bir mıh gibi saklıyorum adını aklımda.
B) Bir
kişinin sağlığı yerinde değilse o kişi, dünyanın lezzetlerinden
mahrum kalır.
C) Sütten
ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer.
D) Sevgiyle
dolu kalbe her zaman huzur dolar.
E) Odada rengi kaçan kişilerle
karşılaştık.
9. Aradan yıllar geçti (I)
işte o günden beri
Ne zaman yolda bir han rastlasam irkilirim,
Çünkü sizde gizlenen dertleri ben bilirim.
Ey köyleri hududa bağlayan (II)
yaslı yollar, (III)
Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı
yollar!
Ey garip çizgilerle dolu han
duvarları,
Ey hanların gönlümü (IV) sızlatan (V) duvarları!..
Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olaylarıyla ilgili hangi seçenekte yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I. sözcükte ünsüz benzeşmesi (ünsüz
sertleşmesi) olmuştur.
B) II. sözcükte kaynaştırma ünsüzü vardır.
C) III. sözcükte ünsüz türemesi
(ikizleşme) vardır.
D) IV. sözcükte ünlü düşmesi (hece
düşmesi) vardır.
E) V. sözcük türeme esnasında bir ünlüsünü
yitirmiştir.
10. Türkçenin ses bilgisi özellikleri ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türkçe
sözcüklerde "f, h, j" sesleri yer almaz. Yansıma olan sözcükler bu
kuralın dışındadır.
B) "f"
ve "h" sesleri sadece ünlemlerde ve taklidi seslerde yer alır.
C) Türkçe
sözcüklerde ilk heceden sonraki hecelerde "o" ve "ö"
sesleri yer almaz.
D) Türkçede
sözcüklerin sonunda b, c, d, g ünsüzleri yer almaz.
E) Türkçede
kelimenin kökeninde çift ünsüz bulunabilir.
11. Şehitler tepesi boş değil,
Biri var bekliyor.
Ve bir göğüs, nefes almak için;
Rüzgâr bekliyor.
Türbesi yakışmış bu kutlu tepeye;
Yattığı toprak belli,
Tuttuğu bayrak belli,
Kim demiş meçhul asker diye?
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması)
C) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)
D) Ünsüz türemesi (ikizleşme)
E) Ulama (vasl)
12. Az kalsın maçı kaybedecekti Mehmet Ali.
Yukarıdaki cümlede geçen altı çizili sözcükteki ses olayları sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Ünlü düşmesi, ünsüz sertleşmesi, ünsüz
düşmesi
B) Ünlü düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünsüz
benzeşmesi
C) Ünlü düşmesi, ünlü daralması, ünsüz sertleşmesi
D) Ünlü düşmesi, ünsüz yumuşaması, dudak
ünsüzleri benzeşmesi
E) Ünlü aşınması, ünsüz yumuşaması, ünlü
daralması
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)" yoktur?
A) Ağzında bal olan arının kuyruğunda
iğnesi vardır.
B) Atıldı bir Mehmetçik büyüyü bozdu.
C) Akıl
yaşta değil baştadır. Doğru bir söz
fakat aklı da başa yaş getirir.
D) Bu yıl Arapça dersinde bayağı iyiydi.
E) Toplumda girişken insanların sayısı
arttıkça toplum daha da ilerler.
Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olaylarıyla ilgili hangi seçenekte yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I. sözcükte hece düşmesi (ünlü düşmesi)
vardır.
B) II. sözcükte ünsüz benzeşmesi vardır.
C) III. sözcükte dudak ünsüzleri benzeşmesi
(n-b çatışması) vardır.
D) IV. sözcükte kaynaştırma ünsüzü vardır.
E) V. sözcükte ünsüz değişimi (ünsüz
yumuşaması) vardır.
15. Yüreğinin (I) en ücra köşesinde azıcık (II) bir şeyler hissetmeyen (III) kişiler için kocaman bir soru işareti vardır hayatta.
Yukarıdaki cümlede geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olayları sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Ünsüz düşmesi, ünlü türemesi, ünsüz
türemesi
B) Ünsüz yumuşaması, ünsüz türemesi, ünlü
türemesi
C) Ünsüz sertleşmesi, ünlü türemesi, ünsüz
türemesi
D) Ünsüz yumuşaması, ünlü türemesi, ünsüz
benzeşmesi
E) Ünsüz yumuşaması, ünlü türemesi, ünsüz
türemesi
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz düşmesine (ünsüz aşınması)" uğramış bir sözcük yoktur?
A) Ufacık boyuyla takımın en iyileri
arasında yer alıyordu.
B) Daracık sokakları var İstanbul'un Fatih
semtinin.
C) Yolun karşı tarafında küçücük bir çocuk
durmadan ağlıyordu.
D) Ne bilsin minicik bedenler toprağın
soğuk olduğunu.
E) Herkesi sıcacık tavırlarıyla etkilemeyi
başarmıştı.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla kaynaştırma ünsüzü almış bir sözcük vardır?
A) Evinin bahçesi oldukça güzeldi.
B) Okuluna her zamanki gibi yine zamanında
varmıştı.
C) Çocuklarını herkese teslim etmezdi o.
D) Annesinin bir dediğini iki etmezdi
Hüseyin.
E) Derdimin dermanını bilen var mı?
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) Saklıyor bin
bir güzelliği mevsimin bu ayları.
B) Özlüyordu çimenler ırmakları.
C) Her şeyi tahtaya yazıyordu yeni
öğretmenimiz.
D) Dertlerini dinliyordu cümle cihanın.
E) Her haliyle ağlıyordu ırmaklar.
19. Türkçede bazı sözcükler birleşme esnasında bir ünlüsünü yitirdiklerinden ünlü düşmesi (hece düşmesi) meydana gelir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bunu örneklendiren bir sözcük yoktur?
A) Sararmıştı yamaçtaki ağaçlar bir bir.
B) Sümbül niçin yaslı bakışır dağlar?
C) Kahvaltı yapmak için hep birlikte
sütçünün yolunu tuttular.
D) Nasıl hatırlamazsın sen o şarkıyı?
E) Okulun veli toplantısı cumartesi günü
yapılacak.
20. Dil bilgisinin bölümleriyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Ses bilgisi: Dilin
seslerini ve bu sesler arasındaki ilgileri, ses olaylarını inceler.
B) Yapı bilgisi: Sözcük
ve sözcük çeşitlerinin köklerini, eklerini, bunların yapı ve görevlerini
inceler.
C) Cümle bilgisi: Sözcüklerin birbirleriyle olan ilgilerini ve cümleleri inceler.
D) Köken bilgisi: Kelimelerin kaynağını kelimelerin hangi dilden alındığını
inceler.
E) Anlam bilgisi: Sözcükleri şekil açısından inceleyen dil bilgisi bölümüdür.
CEVAP ANAHTARI: 1-E 2-B 3-A 4-E 5-E 6-C 7-E 8-A 9-C 10-E 11-D 12-B 13-A 14-C
15-E 16-B 17-D 18-C 19-A 20-E
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder