17. yüzyıl Divan Edebiyatı'nın nesir alanındaki en önemli temsilcilerinden birisidir. Şair ve yazar kimlikleriyle bilinen Veysi, 1561'de Manisa Alaşehir'de doğdu. Kadı Mehmed Efendi'nin oğlu olan sanatçının asıl adı Veyis'tir.
Medresede yetişen sanatçılar arasında yer alır. Alaşehir'de başladığı medrese eğitimini daha sonra İstanbul'da sürdürür. Mısır, Anadolu ve Rumeli'de kadılık yapar. Yedi kez de Üsküp'te kadılık görevinde bulunur.
Veysi, 1628'te Üsküp'te hayata veda etmiştir. Mezarı Üsküdar'dadır.
Edebi
Kişiliği
- Osmanlı edebiyatında "inşa" adı verilen
nesir yazılarındaki başarısıyla bilinir.
- Nesir (düzyazı) türünde kaleme aldığı eserlerinde
söz ve anlam sanatlarını yoğun bir şekilde kullanır. Mecaz, teşbih,
istiare, tevriye sanatlarını sıklıkla kullanması nesrinin anlaşılmasını
güçleştirir.
- Arapça ve Farsça kelimelerle tamlamaları çokça
kullanır.
- Veysi, gazel türünde de birçok eser kaleme alır.
- Şiirlerinde nispeten sade bir dil kullanır.
- Şairliği, yazarlığının gölgesinde kalır.
- Eserlerinde deyimlere ve atasözlerine bolca yer
verir.
- Ona asıl ününü kazandıran "Habname"
isimli eseridir. Eserde dönemin sosyal aksaklıklarına dikkat çeker.
- Hicviye ve mektup türünde de eserler kaleme alır.
Dürretü't-Tâc fî Sîreti Sâhibi'l Mî'râc (Siyer-i Veysi): Hz. Muhammed'in (SAV) hayatını, Mekke ve Medine dönemi olarak iki bölümde anlatan siyer kitabıdır. "Siyer-i Veysi" diye anılır. Dili oldukça ağır olan bir eserdir. Veysi, eserin konu ve anlatımında oldukça başarılıdır. Eserde 209 Farsça, 28 Arapça ve 65 Türkçe beyit bulunur.
Hâbnâme: Rüyaname ismiyle de bilinir. Nesir türünde kaleme alınan eser, I. Ahmet ile Büyük İskender'in rüyada karşılıklı konuşmalarını içerir. Eser, I. Ahmet'e sunulur. Ahlaki öğütlerle dolu bu rüya kitabında Veysi, insanlığın tarihte karşılaştığı olumsuz durumların adaletle sağlanacağını dile getirir. Bunun da ahlaklı ve yetenekli insanların işbaşında olmalarıyla mümkün olabileceğini söyler.
Düstûru'l-Amel: Eser, dini konuları içeren menkıbelerden oluşur. "Şehadetname" olarak da bilinen eserin konusu İslamiyet'in beş esasına aittir. Eserde İslamiyet'in beş temel esasından kelime-i şehadet en üstün özellik olarak belirtilmektedir.
Fütûh-i Mısır: Mısır fetihlerini, Mısır fatihi Amr ibn As'ın olaylarını anlatan bir eserdir.
Münşeat: Veysi'nin hayatı ve yaşadığı devirle ilgili bazı yazılarını ve dostlarına gönderdiği mektuplarını içerir.
Divan: Veysi'nin İki
na't, iki terkibibent, bir teciibent başta olmak çok sayıda kasideyi içerir.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder