Divan Edebiyatı Test 7

1. Övgü ve yergi şairi olarak bilinir. Kaside türünde "üstat" kabul edilir. Türk edebiyatında tüm zamanların en büyük kaside yazarı olarak tanınır. Kasidelerin daha çok fahriye bölümlerinde başarılı olur. Gazel türünde de başarılı olan sanatçı gazellerinde geniş tasvir ve hayallere yer verir. Ölçüsüz bir kişi olarak bilinen şair, övgü ve yergide ölçü tanımamış bu anlamda babasını bile eleştirmekten geri durmamıştır. Övdüklerini göklere çıkaran yerdiklerini ise yerin dibine sokan bir üsluba sahiptir. Bu hicivlerinde yer yer küfre bile düşmüştür.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nef'i                    

B) Baki               

C) Taşlıcalı Yahya               

D) Nabi               

E) Zati

 

2. Divan Edebiyatı'nın nazım türlerinden olan "tuyuğ" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Tuyuğda işlenen ana temalar "aşk" ve "güzellik"tir.

B) Sadece bir dörtlükten oluşur.

C) Tuyuğda mahlas bulunmaz.

D) İran Edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir.

E) Aruz vezninin yalnızca "fâilâtün / fâilâtün / fâilün" kalıbıyla yazılır.

 

3. 15. yüzyılda Fatih döneminin özellikle kaside alanında en büyük şairi sayılır. Gazel türünde de oldukça başarılı olmuştur. İran şiirindeki ahengi Divan şiirinde yakalamasıyla "Sultanü'ş Şuara" unvanını almıştır. Şiirlerinde aşkı, günlük olay ve durumları işlemiş, beşeri aşk ve din dışı konular şiirlerinde önemli bir yer tutmuş, şiirlerini Divan adlı eserinde bir araya getirmiştir. Aruzu Türkçeye başarı ile uygulamıştır. Zarif, nüktedan, hazırcevap kişiliğiyle bilinir. Bütün tezkirecilerin bahsettiği sanatçı, şöhretiyle Türkistan'a, İran'a kadar nam salar.  "Divan", "Ab", "Benefşe" başlıca eserleridir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Paşa             

B) Baki              

C) Taşlıcalı Yahya            

D) Ahmedi             

E) Zati

 

4. Aşağıdaki Divan Edebiyatı nazım türlerinden hangisi farklı türde kaleme alınmıştır?

A) Mantıkut-Tayr (Gülşehri)

B) Hüsrev ü Şirin (Şeyhi)

C) Mecalisü'n-Nefâis (Ali Şir Nevaî)

D) Leyla vü Mecnun (Fuzuli)

E) Hayrabat (Nabi)


5. Anadolu'da yazılan ilk şairler tezkiresidir. Sehi Bey'e büyük ün kazandıran eser iki yüzden fazla şair hakkında bilgiler içerir. Sehi Bey, bu eserinde 14. yüzyıldan bu yana yetişmiş iki yüzden fazla Divan şairinin hayat ve yapıtları hakkında kısa bilgiler verir. Sekiz bölüme ayrılan eserde sade bir dil kullanılır. Eserde yer alan şairler, mesleklerine ve görevlerine göre tertip edilmiş, şairlerin sıralanmasında ise herhangi bir tertip gözetilmemiştir.

"Sehi Bey"in yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mecalisü'n-Nefâis   

B) Heşt Behist   

C) Gülşen-i Şuara  

D) Kınalızade Tezkiresi

E) Meşa'irü'ş-Şuara

 

6. Aşağıdaki eserlerden hangisi "Kâtip Çelebi"ye ait değildir?

A) Mizanü'l Hak

B) Keşfü'z Zünun

C) Tuhfetü'l Harameyn

D) Düsturu'l Amel

E) Takvim-üt-Tevarih

 

7. Siyasi bir görevle yurt dışına gönderilen elçilerin (sefirlerin) gittikleri yerlerle ilgili devrin siyaset ve diplomasisi, bulunduğu şehrin ve ülkenin güncel hayatı ile ilgili yazdıkları kitaplara denir. Yabancı ülkelere giden bu elçiler izlenimlerini İstanbul'dan başlayarak yazmışlardır. Daha çok Osmanlının Batı'ya açıldığı son dönemiyle ilgili bir türdür. Diğer ülkelerdeki ilmi ve teknik gelişmeleri yansıtması bakımından oldukça önemli eserlerdir. Bu anlamda ülkemizde de birçok ilmi, teknik ve idari yeniliklere sebep olmuşlardır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şehrengiz           

B) Seyahatname        

C) Surname          

D) Sefaretname            

E) Hilye


8. "Dört köşeli", "dörtlü" anlamına gelmektedir. Bent adı verilen dört dizelik kıt'alardan oluşan şiir türüdür. (I) Arap edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir. (II) Aruz ölçüsüyle yazılan murabbaların dili genellikle süslü ve ağırdır. (III) Murabbalarda hemen hemen her konu işlenebilmiştir. Konu açısından bir sınırlama söz konusu değildir. Aşk ve felsefi konular daha fazla işlenmiştir. (IV) Namık Kemal ve Taşlıcalı Yahya edebiyatımızda murabba türünün önemli örneklerini vermişlerdir. (V)

"Murabba" türü ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II      C) III      D) IV       E) V


9. 16. yüzyıl Divan Edebiyatı'nın önemli şairlerindendir. Mesnevi türünde en özgün şair olarak bilinir. Bu anlamda yaşadığı dönemde Fuzuli'den sonra en büyük mesnevi şairi olarak tanınır. Hamsesi ile de ön plana çıkan sanatçı; hamsesini Kanuni Sultan Süleyman döneminde yazar. Bütün mesnevilerinde Kanuni Sultan Süleyman'ı över. Mesnevi türünde daha öncekiler gibi İran edebiyatına bağlı kalmamış yerli motifler kullanmıştır. Filistin dolaylarında dolaşırken aldığı ilhamla kaleme aldığı "Yusuf u Züleyha" mesnevisi ile asıl ününe kavuşur. Eserde "Züleyha" aşk ve ihtirasın merkezi; Yusuf ise nefse hâkimiyetin kuvvetli ve hayali bir tipi olarak geçer.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Necati Bey                  

B) Baki               

C) Taşlıcalı Yahya              

D) Nabi            

E) Zati


10. Divan Edebiyatı'nın beyitlerle oluşan nazım şeklidir. İki beyitten oluşur. Beyitler arasında konu birliği vardır. Beyitler arasındaki anlam birliği ile beyitler birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Sözlük anlamı "parça-bölük, cüz"dür. Eserde bir nükte, yergi, toplumsal ve felsefi düşünceler, hikmet, dünya görüşü, gibi özel konular işlenir. Bu nazım şeklinde ikinci ve dördüncü dizeler kendi aralarında kafiyeli iken birinci ve üçüncü dizeler serbesttir.  Divanlarda "mukataât" başlığı altında toplanmışlardır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rubai                   

B) Kıt'a                 

C) Murabba                

D) Tuyuğ                   

E) Terbi

 

11. Aşağıdaki eserlerden hangisi farklı türde kaleme alınmıştır?

A) Miratü'l Memalik (Seydi Ali Reis)

B) Kitab-ı Bahriye (Piri Reis)

C) Fezail-i Mekke (Baki)

D) Tuhfetü'l Harameyn (Nabi)

E) Mihnetkeşan (İzzet Molla)

  

12. Divan Edebiyatı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Nesir (düzyazı) ağırlıklı bir edebiyattır.

B) Divan Edebiyatı'nda anonim özellikli ürünlere rastlanılmaz.

C) Edebiyatımızın yabancı etkilere en açık olduğu dönemdir.

D) "Sanat için sanat" anlayışıyla eserler oluşturulmuştur. Asıl amaç söyleyiş güzelliğini yakalamaktır. Onun için konu geri planda kalmıştır.

E) Bütün sanatçılar tarafından ortak konu, tema ve türler etrafında eserler oluşturulmuştur. Özgünlük kaybolmuş, nazirecilik ön plana çıkmıştır.


13.
 Bir rüya anlatılır gibi bir olay ya da kişi hakkında görüşlerin belirtilmesi şeklinde yazılan Divan Edebiyatı düzyazı türüne habname denir. (I) Habnameler, sadece mensur şekilde yazılabilir. (II) Habnameler, eleştiri ve yergi içerir. (III) Veysi'nin 17. yüzyılda yazmış olduğu "Habname" bu türün en önemli örneğini oluşturur. (IV) Şeyhi, Ziya Paşa ve Namık Kemal'in de bu anlamda eserleri vardır. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I       B) II      C) III      D) IV     E) V


14. Ali Şir Nevai, bu eserinde dünyadaki başlıca dilleri Arapça, Hintçe, Çağatayca ve Farsça olarak sayar. Arapçanın en üstün Hintçenin de en değersiz dil olduğunu belirtikten sonra eserde Türkçe ile Farsçanın karşılaştırmasını yapmış Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu kanıtlamaya çalışmıştır. Örnek olarak "ördek" kelimesini verir. Türkçe lehçelerde ördek anlamını taşıyan dokuz kelime olduğunu; Farsçada ise bu kelimenin anlamını taşıyan sadece bir kelime olduğunu dile getirir.

"Ali Şir Nevai"nin yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mecalisü'n Nefais

B) Divanü Lügati't Türk

C) Garipname

D) Mizanü'l Evzan

E) Muhakemetü'l Lügateyn

 

15. Eser, mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. Eserde dinî-tasavvufî öğütler ve kıssadan hikâyeler yer alır. Çok büyük bir içeriği olan eser; 6 cilt ve yaklaşık 24.000 beyitten oluşur. Farsça olarak kaleme alınan eserde, aruz vezninin "fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbı kullanılmıştır.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mektubat               

B) Mesnevi          

C) İbtidaname        

D) Hüsn ü Aşk          

E) Hayrabad

 

16. Dize ortalarında iç uyak olan gazellere "musammat gazel";(I) Arapça, Farsça, Türkçe karışık söylenmiş gazellere "mülemma gazel"; (II) bir şairin aynı vezin ve kafiyeyle gazeline başka gazel yazmaya "gazelhan"; (III) mahlas beytinden sonra birkaç beyit eklenerek birinin övüldüğü gazellere "müzeyyel gazel"; (IV) şair son iki beyitten birisinde takma adını (mahlasını) kullanır. Bu beyit, "mahlas beyti", "taç beyit" ya da "tahallüs" (V) olarak adlandırılır.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II     C) III     D) IV     E) V

 

17. "Sebkihindi (Hint Tarzı) Akımı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlam söze tercih edilmiştir. Anlamın ince ve zarif olmasına özen gösterilmiştir.

B) Hayal unsurunu, şiiri şiir yapan unsur olarak görmüşlerdir. Gerçek yerine hayale; akıl yerine muhayyileye önem vermişlerdir.

C) Mübalağaya aşırı derecede başvurulmuştur. Bu da aşırı hayalciliğin bir sonucudur.

D) Şairler, günlük yaşamla iç içe olmuşlardır.

E) Mecaz ve imgelerle dolu bir dil tercih edilmiştir. Özellikle işitilmemiş yeni hayallere dayalı mecazlar kullanılmıştır.

 

18. Aşk acısından asla şikâyet etmemiş aşkı, hep hüzün, keder ve acı yönüyle işlemiştir. Acı çekmekten hoşlandığı için kavuşmayı istemez. Ona göre acılar insanı olgunlaştırır. Bundan ötürü o bir aşk ve ıstırap şairi olarak bilinir. Şiirin bir ilim olduğunu ilimden yoksun bir şiiri Türkçe divanının ön sözünde; "İlimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar yıkılıp gider." sözleriyle özetlemiştir. Türkçe, Farsça ve Arapça üç divanı vardır. Yaşadığı dönemde sanat ve bilim dili Arapça ve Farsça olmasına karşın Türkçe ile çok güzel şiirler yazılabileceğini öne sürmüş bunu eserleriyle kanıtlamıştır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fuzuli              

B) Âşık Paşa              

C) Baki                 

D) Nedim              

E) Şeyh Galip


19. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin türlerinden biri değildir?

A) Münacaat              

B) Tevhit                

C) Naat                  

D) Cülusiye                 

E) Dua

 

20. I. Doğma büyüme İstanbulludur. İstanbul, onun şiirlerinde vazgeçilmezdir.

     II. Haliç, Göksu, Kâğıthane gibi eğlence yerlerini anlatan şiirlerinden ötürü "İstanbul Şairi" olarak da anılır.

     III. Nüktedan bir şairdir. Onun asıl başarısı dili kullanmadaki ustalığıdır. Şiirlerinde İstanbul şivesini tercih etmiştir.

     IV. "Gibi" redifli kasidesinde sanatının gücünü ortaya koymuş İranlı şairlere meydan okumuştur.

     V. "Şuhane gazel" tarzının en güzel örneklerini vermiştir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Enderunlu Fazıl         

B) Nabi           

C) Nedim          

D) Şeyh Galip           

E) Enderunlu Vasıf

CEVAP ANAHTARI: 1-A 2-D 3-A 4-C 5-B 6-C 7-D 8-B 9-C 10-B 11-C 12-A 13-B 14-E 15-B 16-C 17-D 18-A 19-E 20-C


Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder