Divan Edebiyatı Test 1

1. Sözlük anlamı "ikişer, ikişerli" demektir. Her beytin mısraları kendi arasında uyaklı, aruz ölçüsünün kısa kalıplarının kullanıldığı Divan Edebiyatı nazım şekline denir. Günümüz roman ve hikâyenin bir nevi Divan Edebiyatı'ndaki karşılığıdır. Yazarlara uzun konuları işleme avantajı sağladığı için çok fazla başvurulan bir nazım şekli olmuştur.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rubai              

B) Mesnevi                

C) Kaside              

D) Gazel              

E) Terkibibent

 

2. Divan Edebiyatı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Yaşamla iç içe olan somut bir edebiyattır.

B) Genellikle insan aşkı, eğlence, içki gibi konular işlenmiştir.

C) Eserlerin dili oldukça ağırdır. Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalar anlatımda esas alınmıştır.

D) Duygu ve düşünceler mazmun denilen kalıplaşmış sözlerle dile getirilmiştir.

E) Bu edebiyatta gerçek hayat sahnelerine pek yer verilmemiştir.

 

3. Şairin elli yıl boyunca gezdiği İstanbul, Kafkasya, Suriye, Avusturya, İran, mısır, Balkanlar vb. yerleri anlattığı gezi türündeki eseridir. Farklı yörelere ait yaşam biçimleri, davranışlar, maddi ve manevi kültür unsurları eserde geniş yer tutmuştur. Eserde açık, anlaşılır, yalın bir dil kullanılmış fakat yer yer abartılı bir anlatıma da başvurulmuştur. Halkın kullandığı deyimlere de çok fazla rastlanmaktadır. Türk kültürü açısından oldukça önemli olan eser, tarih ve coğrafya açısından adeta bir hazinedir. İstanbul Kütüphanesinde beş farklı yazma nüshası mevcut olup 10 ciltten oluşmaktadır.

Evliya Çelebi'ye ait olan yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nihalistan          

B) Sefaretname         

C) Cihannüma       

D) Seyahatname     

E) Gezi Notları


4.
 Mahlası, "boş, gereksiz" anlamına gelen Fuzuli, Divan Edebiyatı'nın en lirik şairidir. (I) Geniş bilgi birikimi, derin duyuş ve düşünüşü onu devamlı yazmaya heveslendirmiş, böylece şaheser niteliğinde eserler kaleme almıştır. (II) Şiirlerinde derin anlamlar yer alır. Şiirleri ilk bakışta basit gibi görünse de derine inildikçe şiirlerinden başka anlamların çıktığı görülür. (III) Eserlerinde aşkı (platonik aşkı) farklı ve bütün boyutlarıyla işlemiştir. (IV) Aşk acısıyla kıvranmış sürekli olarak bundan şikâyet etmiştir. (V)

"Fuzuli" ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I       B) II      C) III     D) IV      E) V

 

5. Türkçe bir kelime olup "cinaslı, kapalı, gizli ve imalı söz" anlamına gelir. Türk şairlerinin Divan Edebiyatı'na kazandırdığı bir nazım biçimidir. Felsefi düşünceler, tasavvufî konular ve ince düşünceleri işlemeye son derece elverişlidir. Eski Türk şiirinin dörtlüklerinden doğmuştur. Halk Edebiyatı'ndaki mani ve İran edebiyatındaki rubainin etkisiyle oluşan bu nazım türü maninin Divan Edebiyatı'ndaki karşılığı sayılır. Edebiyatımızda Kadı Burhaneddin bu tür ile adeta özdeşleşmiştir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şarkı                  

B) Kıt'a                 

C) Tahmis               

D) Tuyuğ                   

E) Gazel


6.
 Peygamberimizin (sav) övüldüğü ve aynı zamanda hayatının anlatıldığı bir mesnevidir. Eser, halk arasında "mevlid" olarak bilinir. İranlı bir vaizin Hz. Muhammed'in (sav) diğer peygamberlerden bir farkının olmadığını dile getirmesi nedeniyle eser kaleme alınmıştır. Eser, Hz. Muhammed'e (sav) duyulan derin sevginin ifadesidir. Eser, aynı zamanda Hz. Muhammed'in bütün peygamberlerden üstün, en son peygamber olduğunu ispatlamak için kaleme alınmıştır. 732 beyitten oluşan eserde Süleyman Çelebi, Hz. Muhammed'in (sav) diğer bütün peygamberlerden üstün olduğunu, kutlu doğumunu, mucizelerini, miraca çıkışını ve vefatını coşkulu bir şekilde anlatır.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mesnevi        

B) Mizanü'l Evzan     

C) Vesiletü'n Necat    

D) Hadikatü's Süeda      

E) Mektubat


7. Divanların son kısmında yer alan nesnelerin özellikleri anlatılarak sorulan manzum şeklindeki bilmecelere lugaz; (I) Divan şiirinde bazı kavramların bütün şairlerce ortak kullanılmasına mazmun; (II) cevabını bir kişinin isminin oluşturduğu manzum bilmecelere münşeat; (III) şairin kendi ismi yerine kullandığı ve şiirlerin son kısmında geçen takma isme mahlas; (IV) basit ve sade gibi görünen fakat benzerinin yapımı çok zor olan eserlere sehl-i mümteni (V) adı verilir.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I       B) II      C) III      D) IV      E) V


8.
 Dört dizeli tek bentten oluşan bir nazım biçimi olup Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir. Şairlerin felsefesini, dünya görüşlerini, tasavvufi düşüncelerini, maddi ve manevi aşkını en özlü bir şekilde dile getirdiği nazım şeklidir. Bu nazım şekli için "dü-beyt, çâr-mısra, çehar mısra" terimleri de kullanılır. Bu türün kuşkusuz en büyük ustası İranlı Ömer Hayyam'dır. Anadolu'daki öncüsü ise Mevlana'dır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rubai                  

B) Kıt'a                

C) Murabba                

D) Tuyuğ                   

E) Terbi


9.
 Arap edebiyatında ilk dönemlerden beri kullanılan bir nazım biçimi olup sözlükte "kastetmek, yönelmek" anlamlarına gelir. Arap edebiyatından İran edebiyatına, İran edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir. Divan Edebiyatı'nda bu türle özdeşleşen kişi Nef'i'dir. Nef'i, özellikle övgülerdeki abartmalarıyla ön plana çıkar. Nedim de bu türde öne çıkan başka bir şairdir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gazel              

B) Mesnevi                 

C) Murabba               

D) Tuyuğ                

E) Kaside 

 

10. Aşağıdaki eserlerden hangisi "Enderunlu Fazıl"a ait değildir?

A) Defter-i Aşk       

B) Pendname       

C) Çengi-name       

D) Huban-name      

E) Zennan-name

 

11. "Baki" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) "Avazeyi bu âleme Davud gibi sal / Baki kalan bu kubbede bir hoş sada imiş" dizeleri onun benzersiz üslubunu ortaya koymaktadır.

B) Gazel türüyle başarıyı yakalamış bu türün erişilmez üstadlarından olmuştur.

C) Şiirlerinde ahenk ve musikiyi önemsememiştir.

D) Şiirlerindeki ince hayaller, tevriye ve nükteler büyük bir zenginlik oluşturmuştur.

E) Çağdaşlarına göre daha sade bir dil tercih etmiş, şiirlerinde İstanbul Türkçesini başarıyla kullanmıştır.


12.
 "Kaza okları" anlamına gelir. Nef'i'nin ünlü hicivlerini barındıran yapıtıdır. Eserde, Nef'i, babası dâhil olmak üzere devrin sadrazam, vezir, ileri gelenleri ile şair ve sanatkârları hicveder. Eser, kaside, terkibibent, kıt'a ve mesnevi gibi farklı nazım şekillerinden meydana gelmiştir.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Harname            

B) Beng ü Bade          

C) Hayriye          

D) Sıham-ı Kaza      

E) Hüsn ü Aşk

 

13. Türk edebiyatının Anadolu sahasında bilinen ilk Yusuf u Züleyha mesnevisidir. Kur'an-ı Kerim'de geçen Yusuf kıssasına dayanan eser, 1529 beyitten oluşmaktadır. Sanatçı, bu eserinde Kur'an tefsirlerinden yararlanmış konuyu kendi duygu ve düşünce dünyasında geliştirerek anlatmıştır. Şair, eserini sanat kaygısından uzak sade bir dille kaleme almıştır. Eski Anadolu Türkçesinin kuruluş özelliklerini yansıtan eser aruz vezninin "fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün" kalıbıyla yazılmıştır.

Yukarıda sözü edilen eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hoca Dehhani        

B) Şeyyat Hamza         

C) Nesimi         

D) Sultan Velet    

E) Ali Şir Nevai

 

14. 17. yüzyılda yaşamış Divan Edebiyatı'nın önemli temsilcilerindendir. Asıl adı Yusuf olup Urfa'da doğmuştur. "Şeyhü'ş Şuara" yani şairlerin şeyhi unvanıyla anılır. Klasik şark ve İslam ilimlerini çok iyi bilen âlim bir şairdir. Şiirlerinde his ve hayalden ziyade düşünceye, manaya önem verir. Divan şiirinin en toplumcu şairi sayılır. Şiirlerinde yer yer öğütlerde bulunur. Didaktik (öğretici) şiir yazmayı amaçladığından yani toplumcu fikirlerle hareket ettiğinden anlaşılması güç sözleri tercih eder. IV. Mehmet'in şehzadeleri için Edirne'de yaptığı sünnet düğünlerini anlatan "Surname" önemli eserleri arasında yer alır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nef'i                    

B) Naili                    

C) Naima                  

D) Nabi                

E) Neşati


15. Kasidelerin ilk beytine "matla", (I) son beytine "makta", (II) şairin adının geçtiği beyte "taçbeyit", (III) en güzel beytine "beytü'l-kasid" (IV) adı verilir. Dize ortalarında kafiyeli olan kasidelere "zül metali" (V) denir.

"Kaside" türü ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II     C) III    D) IV     E) V

 

16. Şeyh Galip'in henüz 26 yaşındayken oluşturduğu en önemli eseridir. Bir mecliste Nabi'nin "Hayrabad" isimli mesnevisinden daha güzel bir eser yazılamayacağı fikri ortaya atılmış Şeyh Galip de bu fikri çürütmek için bu eserini kaleme almıştır. 2001 beyitten oluşan eser, tasavvuftan esinlenerek oluşturulmuştur. En çok Mevlana'nın Mesnevi eseri örnek alınmıştır. Eserdeki olaylar ve kişileri sembolleri gerçekleştirmek için kullanmıştır. Görünüşte bir aşk hikâyesine benzeyen eser gerçekte de tasavvuf yolunda yürüyen ve Allah aşkına ulaşmaya çalışan dervişin maceralarını dile getiren sembolik unsurları barındırır.

Şeyh Galip'in yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hüsn ü Aşk     

B) Harname      

C) Şerh-i Cezire-i Mesnevi       

D) Defter-i Aşk     

E) Hayriyye


17. İslam âleminin en büyük mutasavvıfı (tasavvuf şairi) olarak kabul edilir. Şems-i Tebrizi ile tanışması onu mistisizme yönlendirir. Tasavvufu Allah'ı bulmak için bir araç olarak kullanmış kâinatın temelinin ve insanı Allah'a yaklaştıracak ve olgunlaştıracak şeyin "sevgi" olduğu düşüncesini savunmuştur. En önemli iki eseri "Mesnevî" ve "Divan-ı Kebîr"dir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yunus Emre          

B) Sultan Velet            

C) Şeyh Galip          

D) Mevlana           

E) Fuzuli


18. Aşağıdaki eserlerden hangisi "Latifi"ye ait değildir?

A) Evsaf-ı İstanbul  

B) Tezkiretü'ş Şuara  

C) Füsul-i Erbaa  

D) Rind ü Zahid   

E) Subhatü'l-Uşşak


19.
 "Sebkihindi" akımının Türk edebiyatındaki öncü kişilerindendir. Gazellerindeki anlamsal derinlik ve hayal gücündeki genişlikle 17. yüzyıl Divan Edebiyatı'nda gazel ustası olarak ön plana çıkar. Sebkihindi Akımı'nda sık sık kullanılan mübalağa sanatı onun şiirlerinde çok fazla yer alır. Daha çok soyut kavramlar üzerinde mübalağa yapmış, şiirlerinde süslü, sanatlı ve ağdalı bir dil kullanmıştır. Uzun tamlamalar ile yabancı sözcüklerin çokluğu şiirlerinin anlaşılmasını zorlaştırmıştır. Şiirlerinde önemli bir özellik de "ahenk" unsurudur. Bu ahenk, dış ahenk olmaktan ziyade iç ahenk olarak karşımıza çıkar. Tek eseri 4413 beyitten oluşan Divan-ı Kadim'dir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Neşati             

B) Şeyh Galip             

C) Naili             

D) Enderunlu Fazıl              

E) Nabi


20.
 Gezilip görülen yerlerin bıraktığı izlenimlerinin anlatıldığı düzyazı türüdür. Bu tür ile amaçlanan gezip görülen yerlerin doğal güzelliklerini, sosyal yaşantısını, gelenek ve göreneklerini tanıtmaktır. Bu açıdan birer tarihi yapıt özelliği de gösterir. Bu türünün en önemli örneğini hiç kuşkusuz Evliya Çelebi vermiştir. Babür Şah'ın "Babürname" eseri de bu türün önemli bir örneğidir. Eserin yazarı olan Babür, gittiği her yerde doğal ve coğrafi çevreyi realist bir şekilde anlatmıştır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hilye           

B) Seyahatname          

C) Surname         

D) Sefaretname          

E) Şehrengiz


CEVAP ANAHTARI: 1-B 2-A 3-D 4-E 5-D 6-C 7-C 8-A 9-E 10-B 11-C 12-D 13-B 14-D 15-E 16-A 17-D 18-D 19-C 20-B
 

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder