Divan Edebiyatı Test 5

1.  "Gazel" nazım şekliyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) İsimlendirilmeleri rediflerine veya ilk mısralarına göre yapılır.

B) Sonu getirilmemiş veya beyit sayısı beşin altında olan gazeller "nakize" olarak adlandırılır.

C) Beyitleri arasında konu birliği olma zorunluluğu yoktur. Her beyit farklı bir konuyu işler.

D) En az 5 en çok 15 beyitten oluşur.

E) Uyak düzeni: "aa/ba/ca/da…" şeklindedir. Birinci beyit kendi içerisinde uyaklıdır. Sonraki dizelerde ilk dize serbest; sonraki dize birinci beyitle uyaklıdır.

 

2. Türk divan şiirinin 15. yüzyıl sonlarının en önemli temsilcilerinden olan sanatçı 15. yüzyılın gazel ustası sayılır. Gazellerinde, aşk ve rindleri (güzelleri) konu edinir. Şiirlerinde atasözlerine ve halk söyleyişlerine yer vererek Divan Edebiyatı'nda bir nev'i mahallileşme akımını başlatır. Bu atasözleri ve söyleyişleri hemen hemen her gazelinde yer alır. Kaside, mersiye ve gazellerinde kendine has buluşlar ve benzetmeler dikkat çekmektedir. Türkçeyi Arapça ve Farsçanın etkilerine karşı korumaya çalışmış, Divan şiirini İran şiirinin etkisinden uzaklaştırarak halk dili ve kültürünü ön plana çıkarmış bunu da şiirlerine yansıtmıştır. Kastamonu'da olduğu sıralarda yazdığı ünlü "döne döne" redifli gazeliyle kısa sürede tanınmıştır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Paşa           

B) Baki            

C) Taşlıcalı Yahya          

D) Necati Bey          

E) Ahmedi


3.
 Hem hece hem de aruz veznini kullanan tasavvuf şairidir. (I) Tasavvufi bilgileri halka yaymayı amaç edindiğinden eserlerini açık, anlaşılır ve yalın bir dille oluşturmuştur. (II) Devrinde hâkim görüş olan "Türkçe ile eser yazılmaz." anlayışına karşı çıkarak eserlerini Türkçe yazar. (III) Eserlerinde tasavvufun yanı sıra yoğun şekilde dini motifler mevcuttur. (IV) Yapıtlarında Nabi'nin "Hayrabad" adlı eserinden esinlenmiştir. (V)

"Âşık Paşa" ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I       B) II      C) III      D) IV      E) V


4.
 Divan Edebiyatı şiirinin Anadolu'daki temsilcisidir. Divan Edebiyatı'nın onunla başladığı kabul edilir. Türk edebiyatında ilk gazel ve kaside örnekleri ona aittir. İran edebiyatının etkisiyle din dışı konularda Türkçe şiirler yazmıştır. Yaşadığı dönemin diğer şairleri gibi davranmamış şiirlerinde tasavvufi konulara yer vermemiştir. Aşk konusu başta olmak üzere devrinin sosyal hayatını, ahlak ve güzellik anlayışını, şarap ve tabiat gibi konuları şiirlerinde işlemiştir. Eğlence meclisleri, bahar coşkusu, özlem temaları şiirlerinde ön plana çıkmıştır. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat'ın isteğiyle 20 bin beyitlik "Şelçuklu Şehnamesi"ni yazmıştır. Eser, Farsça olarak kaleme alınmış fakat günümüze ulaşmamıştır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sultan Velet             

B) Hoca Dehhani             

C) Mevlana             

D) Baki             

E) Nef'i


5. "Divan şiiri" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Soyut konular işlenmiş yaşamı ilgilendiren somut konulara pek yer verilmemiştir.

B) Divan şiirinde şairlerin karşısında sürekli olarak vefasız ve merhametsiz bir sevgili yer alır.

C) Şairler, son beyitte mahlaslarını söylememişlerdir.

D) Beyit bütünlüğü esas alındığından konu beyitte tamamlanmıştır. Her beyit kendi başına bir anlam taşır.

E) Dil oldukça ağır, anlatım süslü, sanatlı ve ağdalıdır.

 

6. Aşağıdakilerden hangisi Divan Edebiyatı'nda kullanılan nazım şekillerinden biri değildir?

A) Mesnevi         

B) Terbi              

C) Tahmis           

D) Destan           

E) Tardiye


7. 
Aşağıdaki eserlerden hangisi "mesnevi" nazım şekliyle yazılmamıştır?

A) Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacib)

B) Şikâyetname (Fuzuli)

C) Yusuf u Züleyha (Şeyyad Hamza)

D) Risaletün Nushiyye (Yunus Emre)

E) İskendername (Ahmedi)

 

8. Yaşanılan yerli hayat eserlerinde olduğu gibi yer almış, halkın inanışını, yaşayış biçimini işlemiştir. (I) Divan şiirine yenilik getirmiş, Divan şiirinin soyut dünyasından uzaklaşmış, somut gerçekleri şiire taşımıştır. (II) Mahallileşme akımını canlandırmış, İstanbul Türkçesini, halk dilini, halk dilindeki deyimleri şiirlerine yansıtmakla Divan şiirine yerli ve renkli bir hava getirmiştir. (III) Türk edebiyatında şarkı türünün en önemli temsilcisidir. "Şarkı şairi" olarak da bilinir. (IV) Şeyh Galip başta olmak üzere pek çok şaire nazire yazmıştır. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde Divan Edebiyatı sanatçısı "Nedim" ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I      B) II      C) III       D) IV       E) V

 

9. I. Ona göre şiirdeki mana, işitilmemiş, söylenmemiş, yeni olmalıdır.

   II. Dindar, olgun, temiz fıtratlı, naif ve bilgin biridir. Dindar dünya görüşü şiirlerine de yansır.

  III. "Hikemi şiir" akımının kurucusu sayılır. Hikemi tarz, öğüt ve bilgi vermeyi ilke edinen, amacı okuyucuyu aydınlatmak ve ona yol göstermek olan şiir anlayışıdır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Baki                

B) Nef'i                 

C) Nabi               

D) Enderunlu Vasıf             

E) Neşati


10. I. Onun döneminde Divan şiiri, İranlı ünlü şairlerin şiirlerine teknik açıdan ulaşmıştır.

     II. Şiirlerinde tasavvufa ve dini konulara değinmemiş, çoğunlukla din dışı konuları işlemiştir.

    III. Neşeli, hoş sohbet ve hırslı bir kişiliğe sahiptir.

    IV. Şiirlerinde İstanbul ve doğadan çizgiler ön plana çıkar.

    V. Ona büyük ün kazandıran eseri "Mersiye-i Hazret-i Süleyman" isimli "Kanuni Mersiyesi"dir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Baki                     

B) Nef'i                

C) Necati Bey                

D) Fuzuli                

E) Zati


11. Padişahtan almış olduğu tımarın verilmemesi üzerine eseri kaleme alan Şeyhi eserde, sosyal adaletsizlikleri ince ve alaycı bir şekilde dile getirmiştir. Eser, 126 beyitten oluşan alegorik hiciv bir mesnevidir. Çelebi Sultan Mehmet'e sunulan eserde öküzlerin rahatına ve boynuzlarına imrenen bir eşeğin sonunda kulaklarından olması anlatılır. Prof. Dr. Faruk Timurtaş tarafından neşredilen eser, dil açısından da oldukça başarılı bir yapıttır.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mantıku't Tayr       

B) Şikâyetname        

C) Harname        

D) Hüsn ü Aşk        

E) Garipname


12. Vakanüvis unvanıyla ön plana çıkan sanatçı tarih yazılışına yepyeni bir stil getirir. Renkli ve çekici bir üsluba sahiptir. Çağına göre sade sayılabilecek bir dil kullanmış padişah ve vezirlerin eksik taraflarını güçlü bir anlatımla eleştirmiştir. Olayları sosyal çevreleri de dikkate alarak anlatmıştır. Osmanlı tarihinin 1574-1659 yılları arasında yer alan olaylarını anlattığı eseriyle ön plana çıkmıştır. Eserde devlet yönetimindeki bozukluklardan ve bunların nedenlerinden söz etmiş devrin sosyal hayatını tasvir etmiş, olayları son derece zarif ve canlı bir üslupla dile getirmiştir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Enderunlu Fazıl           

B) Enderunlu Vasıf          

C) Naima          

D) Nabi       

E) Kâtip Çelebi


13. Kasidede asıl konuya geçişin sağlandığı bölüm………. şairin kendini ve şiirini övdüğü bölüm ise ……….olarak adlandırılır.

Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Girizgah – Fahriye

B) Nesib – Methiye

C) Nesib – Fahriye

D) Girizgah – Methiye

E) Tegazzül – Fahriye


14.
 17. yüzyıl Divan nesrinin önemli şahsiyetlerinden biridir. Önceleri orduda görev almış sonrasında kendini tamamen ilme adamıştır. Bilime verdiği değerle tanınır. Bu konuda ilk yazar ve düşünür olarak kabul görür. Tarih, felsefe, coğrafya, tıp, sosyoloji, bibliyografya alanlarında çalışmalar yapar. Çok zengin ve büyük bir kitaplığı vardır. Mirasını dahi kitaplara yatıran biri olarak bilinir. Daha çok didaktik amaçlı nesirler kaleme alır. Üslubunda ilmin ciddiyeti ön plana çıkar. Ona asıl ününü kazandıran İslam dünyasında da önemli bir yere sahip olan "Küşfü'z Zünun" ve "Cihannüma" adlı eserleridir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Evliya Çelebi              

B) Kâtip Çelebi            

C) Naima           

D) Şeyh Galip       

E) Nedim


15. Aşağıdakilerden hangisi 
"Mevlana"ya ait eserlerden biri değildir?

A) Divan-ı Kebir         

B) Mektubat         

C) Fihi Mafih        

D) Meclis-i Seba       

E) Hüsn ü Aşk

 

16. Âşık Paşa'nın Farsça kaleme aldığı rubailer, bu türün Türk edebiyatında hızla çoğalmasına neden oldu. (I) Edebiyatımızda 16. yüzyılda Kara Fazlî ve Fuzûlî bu türde önemli örnekler verirler. (II) 17. yüzyıl ise Türk edebiyatında rubainin altın çağıdır. (III) Azmizâde Haletî, 17. yüzyılda ön plana çıkar ve bin civarında rubai kaleme alır. (IV) Cumhuriyet Dönemi'nin en büyük rubai ustası ise Yahya Kemal Beyatlı'dır. (V)

"Rubai" türüyle ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I       B) II      C) III      D) IV       E) V



17. Kalbim yine üzgün seni andım derinden
      Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden
      Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden
      Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden

      Senden boşalan bağrıma gözyaşları dolmuş
      Gördüm ki yazın bastığımız otları solmuş
      Son demde bu mevsim gibi benzim de kül olmuş
      Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden

Yukarıdaki şiirin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türkü               

B) Muhammes               

C) Şarkı               

D) Müseddes              

E) Terbi

 

18. "Mahallileşme (Yerlileşme) Akımı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

 A) Deyim ve atasözlerinin kullanılmasından kaçınılmıştır.

B) Mahallileşme ile halkın konuşma dilinde yer alan bazı unsurlar şiirde yer almaya başlamıştır.

C) Divan Edebiyatı'nın yabancı dilleri olan Arapça ve Farsçanın şiirdeki hâkimiyeti kırılmıştır.

D) Mahallileşme (yerlileşme) akımıyla günlük ve sıradan olaylar şiirin konusu haline gelmiştir. Bu anlamda divan şiirinin soyut dünyasının dışına çıkılmıştır.

E) İstanbul'un eğlence yerleri, çeşitli semtleri, aşk hayatı; şarkı, gazel, mesnevi ve kasidelerle yine İstanbul halkının diliyle anlatılmaya çalışılmıştır.


19. 
"Terciibent" nazım şekliyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) 5 veya 10 beyitten oluşan bentlerden oluşur.

B) Bentlerin kafiye düzeni gazelinki gibidir.

C) Hece ölçüsüyle yazılır.

D) Terkibibentten farkı vasıta beytinin her bendin sonunda tekrarlanmasıdır.

E) Bent sayısı ve bentlerde yer alan beyit sayısı terkibibentle aynıdır.


20.
 "Ülkelerin Aynası" anlamına gelen eser seyahatname türünde yazılmış tarih ve coğrafya açısından son derece değerli bir yapıttır. Eserde yazar, Portekiz donanmasıyla Hint Denizi'nde çarpışırken fırtına yüzünden gemilerini kaybetme hadisesini, Hindistan'dan Bağdat'a dönerken görülen şehirleri, yolda karşılaşılan ilginç olayları, ziyaret edilen türbeleri anlatmıştır. Şiirlerinden örneklerin de yer aldığı eser 1557'de İstanbul'da tamamlanmıştır.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Babürname       

B) Mir'atü'l Memalik        

C) Hayriye      

D) Keşfü'z Zünun     

E) Sefaretname


CEVAP ANAHTARI: 1-B 2-D 3-E 4-B 5-C 6-D 7-B 8-E 9-C 10-A 11-C 12-C 13-A 14-B 15-E 16-A 17-C 18-A 19-C 20-B

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder