Hümanizmle beraber çağdaş insanın yeniden anlamlandırdığı dünya görüşü ve yaşamı anlamlı hale gelir. Otoriter düşünceye karşı insanı özgürleştirmeyi esas aldığı için hümanizmde bireysellik ön plandadır.
Ortaçağda edebiyat ve sanat, belirli kurallar ve dinsel ölçütlere göre şekilleniyordu. "Skolastik" düşünce, bu dönemde kiliseye, toplumsal hayatın her alanına hâkimdir. Dolayısıyla sanat ve edebiyatta inanılmaz bir baskı söz konusudur.
Rönesansla birlikte bu anlayış yavaş yavaş terk edilip Tanrı-merkezcilik geri plana itilir. İşte kilise ve devlet otoritesine dayanan Ortaçağdaki bu zihniyete karşı hümanist düşünce bir tepki olarak ortaya çıkar.
Hümanist anlayış, Türk edebiyatında Cumhuriyet devriyle birlikte etkili olur. Yunus Emre'deki insan sevgisi onu Türk edebiyatının en büyük hümanist sanatçısı yapar. Nurullah Ataç, Vedat Günyol da bu anlamda ön plana çıkan Türk edebiyatındaki hümanist sanatçılardır.
- Hümanistlere göre sanatın ve edebiyatın asıl
uğraş alanı insandır.
- Hümanizmde tabiatı yaratanın Tanrı olduğu
düşüncesi kabul edilmiştir.
- Hümanist akım 14. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar
etkili olmuştur.
- Doğuş yeri İtalya'dır. Buradan başlayarak
hümanizm, İspanya, Fransa, İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede
eserlerin temelini oluşturmuştur.
- Hümanistler eski Yunan ve Latin sanat, edebiyat
ve felsefesini incelemeyi ve örnek almayı esas alır.
- Otorite ve aşırı şüpheciliği de reddeden
hümanizm, kaderin olaylar üzerindeki etkisini kabul etmez.
- Hümanist düşüncede akıl dinin tutsaklığından
kurtulmuştur.
- Hümanistler, içinde yaşadığı topluma yerel ve
ulusal değerlere sırtını çevirmiş evrenselliğe yönelmişlerdir.
- Sanatı doğanın bir taklidi olarak kabul
etmişlerdir.
- Hümanizm, Rönesans'la birlikte zikredilen bir
kavramdır.
- Hümanizmde sanat doğanın bir kopyası kabul
edilmiştir. Taklit ve yansıtma hümanizmde önemli kavramlardır.
- Hümanizmde asıl amaç insanı mükemmel bir varlık
haline getirmektir.
- Hümanizmde evrensel değerlerin işlenmesi esas
alınmış yerel ve ulusal değerlerden uzak kalınmıştır.
- Hümanizmde sanatkârların çoğunluğu asker ve
asilzadelerden oluşur.
Petrarca: İtalyan şairdir. Lirik şiirin kurucusu sayılır. "Mektuplar" adlı eseriyle ön plana çıkar.
Bocaccio: Hikâye türünün kurucusudur. İtalyan yazar hikâyelerini derlediği "Decameron" eseriyle tanınır.
Rabelais: Fransız edebiyatına ait bir yazardır. "Gargantua", "Pantagruel" önemli eserleridir. Roman türüyle ön plana çıkar.
Tasso: Konusunu I. Haçlı Seferi'nden alan yapma bir destan olan "Kurtarılmış Kudüs" eseriyle tanınır.
François Bacon: İngiliz yazar Bacon "Denemeler" adlı eseriyle bilinir.
William Shakespeare: İngiliz ve dünya edebiyatının tiyatro alanındaki büyük sanatçısıdır. "Romeo Guliet, Hamlet, Othello, Kral Lear, Machbeth, Yanlışlıklar Komedisi, Hırçın Kız" adlı tiyatro türündeki eserleri önemlidir.
Aristo: Epik şiirlerle ön plana çıkar. Yapma bir destan olan "Çılgın Orlando" eseri önemlidir.
Cervantes: İspanya edebiyatına ait bir yazar olup roman türünün ilk örneği sayılan "Don Kişot" adlı yapıtıyla tanınır.
Montaigne: Fransız edebiyatına ait ünlü
bir yazardır. Serbest düşüncenin öncülerindendir. "Denemeler" eseri
en önemli yapıtıdır.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder