Postmodernizm

postmodernizm

Postmodernizm, 1960'larda yavaş yavaş varlığını hissettiren 1980 yılından itibaren de edebiyat alanında gelişme gösteren bir edebiyat akımı haline gelmiştir. İlk başlarda ABD'de boy gösteren postmodernizm oradan bütün dünyaya yayılır.

Çok karmaşık bir kavram olduğu için tanımı da çok zor yapılabilmiştir. Ahmet Cevizci postmodernizmi; "Kapitalist kültürde ya da daha genel olarak Batı dünyasında yirminci yüzyılın son çeyreğinde, resim, edebiyat, mimarî, vb. güzel sanatlar alanında ve bu arada özellikle de felsefe ve sosyolojide belirgin hâle gelen hareket, akım, durum veya yaklaşım." şeklinde tanımlar


Postmodenizmin Özellikleri

  • Modernizm sonrası anlamına gelen postmodernizm, modern hayatı reddeden bir tavrı esas alır. Modernizm ve değerlerine karşı sorgulayıcılığıyla öne çıkar.
  • Postmodernizmde olay değil olayın oluşturduğu izlenim ve duyguları anlatmak esastır. Bu da bunalım, yalnızlık vb. duygular anlamına gelir.
  • Postmodernizmde kurgulanmış bir olay olmadığı gibi postmodernist romanda kronolojik bir olay ve anlatım da bulunmaz. Zaman, durağan olup yazar zamanda geriye dönüş zamanda atlama gibi karışık zaman dilimlerine başvurur.
  • Postmodernizmde doğru ve tek olan bir yorum değil okur sayısı kadar yorum vardır.
  • Postmodernist yazılar birden fazla sonla neticelenebilir.
  • Eserlerde neden-sonuç ilişkisi yoktur.
  • Postmodernizmde tek ve tartışma içermeyen bir gerçek bulunmaz. Gerçeğin sadece bir parçasının bilinebileceği savunulur.
  • Postmodernistler, sanatla gerçek arasındaki bağları koparmışlardır.
  • Postmodernizmde yerleşik olan bütün değerler okuyucunun rahatını bozacak biçimde sorgulanır.
  • Yazardan ziyade eserlerde okur öncelenir.
  • Eserlerde yazar, anlatımın bir kurmaca olduğunu okura hissettirir.  
  • Postmodernizmde, eserlerde yazar okurla bir diyalog içerisindedir. 
  • Anlatımın bir hayal ürünü olduğu vurgulanır. Okuyucu metnin kurmaca olduğunu yazardan öğrenir.
  • Gerçekle kurmacanın iç içe olduğu postmodernizmde eserlerde çeşitli türlerde metin parçaları bir araya getirilir.
  • Postmodernizmde karamsar tavrın yerini ironik, alaycı bir tavır alır.
  • Postmodernizmde roman kişileri, başka romanların kahramanlarıyla konuşturulur.

 

Postmodernizmin Dünya Edebiyatında Başlıca Temsilcileri

Max Frisch

Umberto Eco

James Joyce

Octavıa Paz               

Gabriel Garcia Marguez

    

Postmodernizmin Türk Edebiyatında Başlıca Temsilcileri
 
Orhan Pamuk

Hilmi Yavuz

Oğuz Atay

Latife Tekin 

Hasan Ali Toptaş

İhsan Oktay Anar


Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder