20. yüzyılın ilk çeyreğinde Tristan Tzara adlı bir gencin etrafında toplanan bir grup şair; "dada" sözcüğünü bu akıma isim olarak verir. Tristan Tzara'nın, Meydan Larousse'dan rastgele seçtiği "dada", Fransızca'da çocukların binerek oynadıkları ''ağaç parçası, tahta at" anlamlarına gelmektedir.
Dadaizmin kurucusu ve öncüsü olan Tristan Tzara, akımı şöyle tanımlar: "Kâğıt parçaları üzerine sözcükler yazın, bunları bir şapkanın içine atıp karıştırın, sonra teker teker çekip bir kâğıdın üzerine sıralayın; işte Dadaizm…"
Dadaizm, 1912-1922 yılları arasında resim,
edebiyat, tiyatro ve müziği içine alan sanat dallarına olduğu kadar grafik
tasarımın da görsel diline devrimci nitelikler getirmiştir. 1922'den sonra
yerini sürrealizme bırakır.
- Kuralsızlığı kural edinen bir akımdır.
Dadaistler, edebiyat ve sanatta her türlü gelenek ve kurala karşı
çıkmışlardır.
- Dadaizm, Birinci Dünya Savaşı'nın yol açtığı
yıkıcı ortamda hayal kırklığı yaşayan aydın ve sanatçıların bir
başkaldırışı olarak doğmuştur.
- Dadaistler, aklın hiçbir değerinin olmadığını
savunmuş, her şeye kuşkuyla bakmışlardır.
- Aşağılayıcı ve alaycı tavırlarıyla toplumsal
değerleri kökünden sarsmışlardır.
- Şiiri, rastgele bir araya getirilmiş sözcükler
yığını olarak görmüşlerdir.
- Anlatımda kapalılık, çağrışım ve başıboş bir
yöntemi benimsemişlerdir.
- Dadaistler, sözcükleri bilinen anlamı dışında
kullanmayı seçmişlerdir.
- Dadaistler, insanları şaşırtmayı amaç edinmişlerdir.
- Şiirdeki güzellik için hiçbir ölçü ve değer
biçmemiş olan Dadaistler, eserleri yazarken de estetik bir kaygı
gütmemişlerdir.
- Dadaistler, geçmişin bir değer taşımadığını daha
da ileriye giderek hiçbir şeyin değerinin olmadığını ileri sürmüşlerdir.
- Dadaizmde bir kuşağın ümitsizliği ve isyanı söz
konusudur.
- Kişiyi aklın tutsaklığından kurtarmayı amaçlayan
dadaizm fazlaca taraftar bulamamıştır.
Romen asıllı İtalyan bir şair olan Tristan
Tzara, dadaizmin en önemli temsilcisi ve aynı zamanda kurucusudur. Sanatı,
ölçü, uyak, biçim ve anlam kaygılarından kurtarmak ve bilinen kurallar dışında
bir düzen oluşturmak gerektiğini savunmuştur. İsodore İsoe, Louis Aragon, Paul
Eluard dadaizmin diğer önemli temsilcileridir.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder