Empresyonizm (İzlenimcilik)

EMPRESYONİZM (İZLENİMCİLİK) 

empresyonizm
Empresyonizm (izlenimcilik) 19. yüzyılda Fransa'da ortaya çıkan özellikle edebiyat ve resimde gelişen ve bütün sanatları etkileyen bir akımdır. Empresyonizm (izlenimcilik)  akımına göre sanatçı doğrudan gerçeği değil kişilerin gördüklerinin kendisinde uyandırdığı izlenimi aktarır. Bu, akımın ana unsurunu oluşturur.

Empresyonizmin (izlenimcilik) Başlıca Özellikleri:

  • 19. yüzyılda ortaya çıkan empresyonizm,(izlenimcilik) bütün güzel sanatları etkilemiştir.
  • Empresyonizmde gerçeklik ve nesnellik ikinci planda, kişisel yorum ön plandadır.
  • Sembolizmin gelişmiş bir şekli gibidir. Temsilcileri arasında sembolizmin önemli temsilcileri de yer alır.
  • Empresyonist sanatçılar hayale ve somut betimlemelere yer vermişlerdir. Bunlara göre dış âlemdeki varlık ve nesneler hayalen canlandırıldıkları gibidir.
  • Gerçeği değil varlığın sanatçıda uyandırdığı izlenimleri yansıtmayı amaçlamışlardır. Zira anlatılanlar dış dünya değil, bu dünyanın hayallerle süslenmiş izlenimleridir.
  • Empresyonizmde "Sanat sanat içindir." anlayışı esas olduğundan akımın temsilcileri toplumsal sorunlardan uzak kalmışlardır.
  • Şiirde ölçü ve uyağa dolayısıyla biçime pek önem vermemişlerdir.
  • Empresyonistler, dış âleme, ondaki varlık ve nesnelere karşı ilgisizdirler.
  • Empresyonizm, izlenimi esas aldığı için realizmin karşıtı sayılır.
  • Empresyonizmde özellikle de resimde özgürlük ön plandadır. Ressamlar, hiçbir kurala bağlı kalmamışlardır. 
  • Empresyonizm, resimde de gelişme imkânı bulmuştur. Resimdeki izlenimcilikte ışık ve renk kaynaklı görsel izlenim önemlidir. Günün belirli bir zamanında ışığın sanatçı üzerindeki izlenimine odaklanılmıştır. Sanatçı bunu özgür bir şekilde tuvale yansıtır. Manzaranın arkasındaki ruh önemli olduğu için sanatçının kişisel yorumu da resme yansır.
  • Empresyonizmin edebiyatta geliştiği başlıca türler şiir ve tiyatrodur.

Dünya Edebiyatında Empresyonizmin Temsilcileri

James Joyce
Rainer Marie Rilke
Paul Verlaine
Arthur Rimbaud

Not: Resimde empresyonizm akımın önde gelen temsilcileri ise Claude Monet ve Camille Pissarro'dur.

Türk Edebiyatında Empresyonizm ve Başlıca Temsilcileri

Türk edebiyatında Batı'daki anlamıyla empresyonist şair yoktur. Empresyonizm, sembolizmin bazı açılardan gelişmiş bir şekli olarak kabul edildiğinden Ahmet Haşim ve Cenap Şahabettin empresyonist çizgiye yaklaşmışlardır. Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dranas'ta da yer yer izlenimcilik akımının etkilerine rastlamak mümkündür.

Empresyonizme Örnek

SESLİLER

A kara, E ak, İ al, U yeşil, O mavi: sesliler, 
Diyeceğim bir gün gizli doğumlarınızı da:
Karanlık koylara, karasineklere benzer A,
O amansız pis kokular üstünde fır dönerler.
Kır çiçeği, buhar, çadır beyazlığında E’ler,
Benzer dik buzullar mızrağına, ak krallara;
Gülüşüne İ, güzelim kızıl dudakların, kana,
O pişman sarhoşluklar içindeki, o öfkeler.
…
Gönderen zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)