GAZAVATNAME
Din uğrunda yapılan savaşların
anlatıldığı manzum ve düzyazı şeklindeki yazılara gazavatname denir. Gazavatnameler, orduların
yaptıkları savaş, kahramanlık ve zaferleri anlatır.
Gazavatnameler, 15. yüzyıldan
itibaren yazılmaya başlanmıştır. 16. yüzyıldan itibaren ise savaşların
zaferle neticelenmesinden dolayı bu türün yazımı oldukça önemli bir gelişme
kaydetmiştir. Gazavatnameler,
belirli bir devre ışık tuttuğundan ve içeriğindeki ayrıntıdan tarih için
büyük önem taşıyan bir türdür. Arap edebiyatında "magazi"
olarak adlandırılır.
Kâşîfi'nin "Gazaname-i
Rum"u bu türün önemli bir örneğini oluşturur. İslam edebiyatında ise Vakidi'nin "Kitabü'l
Megazi" eseri bu türde ön plana çıkar. Gazavatnameler,
konuları bakımından üç bölüme ayrılır:
1. Herhangi bir
padişahın hayatını ve onun zamanında yapılan seferleri konu alan gazavatnameler.
Süleymannameler ve Selimnameler bu türe örnek verilebilir.
2. Vezirlerden
birinin veyahut ün yapmış bir komutanın savaşlarını anlatan gazavatnameler. Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Barbaros Hayrettin
Paşa gibi kişilerin yaptıkları seferleri anlatan gazavatnameler bu türdendir.
3. Herhangi bir seferi veyahut
bir kalenin alınmasını betimleyen gazavatnameler. Bağdat Seferi, Preveze Deniz
Savaşı gibi.
Osmanlı devletinde gerilemenin başlamasıyla
zaferlerin kesilmesi gazavatname türünü de etkilemiştir. Bu da bu türün öneminin yitirmesine neden olmuştur. 1853 Kırım Seferi ve 1897 Yunan Savaşı gazavatname türünün en son örneklerini oluşturur.
Önemli Bazı Gazavatnameler:
Gazavat-ı Sultan Murad Han:?
Gazaname-i Rum: Kâşifi
Gazavat-ı Hayreddin Paşa: Seyyid Murad
Gazavat-ı Gazi Hasan Paşa: Çakeri İsmail
Gazavat-ı Hüseyin Paşa: Hüseyin Resmi
Gazavat-ı Sultan Süleyman Han:?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder