Siyasi bir görevle yurt dışına gönderilen elçilerin (sefirlerin) gittikleri yerlerle ilgili devrin siyaset ve diplomasisi, bulunduğu şehrin ve ülkenin güncel hayatıyla ilgili yazdıkları kitaplara sefaretname denir.
Yabancı ülkelere giden bu elçiler izlenimlerini İstanbul'dan başlayarak yazmışlardır. Sefirler bu yazdıklarını dönemin sadrazam ve padişahlarına takdim etmişlerdir. Sefaretnameler genellikle elçinin kendisi tarafından hazırlanmıştır. Sefirin maiyetinde olanların hazırladıkları sefaretnameler de vardır.
Osmanlı devletinde elçiler yalnız Avrupa'ya değil diğer ülkelere de gönderilmiştir. Buraya giden elçiler de tıpkı Avrupa'ya giden elçiler gibi sefaretnameler hazırlamışlardır.
Sefaretnameler, diğer ülkelerdeki ilmi ve teknik gelişmeleri yansıtması bakımından oldukça önemli eserlerdir. Bu anlamda ülkemizde de birçok ilmi, teknik ve idari yeniliklere sebep olmuşlardır. Diğer ülkelerin sosyal, ahlaki ve kültürel özelliklerinden bahsettikleri için özentiyi de beraberinde getirmiş olan sefaretnameler kültürel yozlaşmaya da neden olmuşlardır.
Sefaretnameler, sefirlerin (elçilerin) doğrudan doğruya görevleriyle ilgili sefaretnameler ve elçilerin gezip gördükleri yerlerin sosyal, idari, askeri ve kültürel hayatları hakkında önemli bilgiler veren sefaretnameler olmak üzere iki grupta incelenir.
"Sefaretname" türü Osmanlı'nın kuruluş döneminde olmakla birlikte daha çok Osmanlının Batı'ya açıldığı son dönemiyle ilgili bir türdür. Sefaretnamelerin bir kısmı tarihçi veya vakanüvisler tarafından kaynak olarak kullanılmış bir kısmı da yayımlanmıştır. İlk örneğini de Viyana Sefaretnamesi ile Kara Mehmet Çelebi vermiştir.
Yirmisekiz
Çelebi Mehmet'in "Paris Sefaretnamesi" bu türün en tanınmışıdır.
Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Osmanlı padişahlarından III. Ahmet zamanında elçilik
göreviyle Paris'e gönderilir. Amaçlanan Fransa ile Osmanlı arasındaki
ilişkileri geliştirmektir. Yirmisekiz Çelebi Mehmet de bu elçilik görevi
sırasında gördüklerini, izlenimlerini, yaşadıklarını yazar. Bu eser bu açıdan
Avrupa ve Avrupa medeniyetini tanıtan en önemli eserlerden biridir.
İbrahim Paşa: Viyana Sefaretnâmesi
Yirmisekiz Mehmed Çelebi: Fransa Sefaretnamesi
Ahmed Dürri Efendi: İran Sefaretnâmesi
Nişli Mehmed Ağa: Rusya Sefaretnâmesi
Mehmed Efendi: Lehistan Sefaretnâmesi
Salim Efendi: Hindistan Sefaretnâmesi
Ahmed Resmî Efendi: Berlin Sefaretnâmesi
Vasıf Efendi: İspanya Sefaretnâmesi
Mehmed Sadık Rıfat Paşa: İtalya
Sefaretnâmesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder