MÜSEDDES
Bentlerin sayısı altı
olan nazım biçimine müseddes denir. Altı dize de aynı vezinle oluşturulur. İlk bendin tüm
dizeleri birbiriyle uyaklı sonraki bentlerin ise son bir veyahut iki dizesi ilk
bentle uyaklıdır. Müseddes'te son bir ya da iki dize her bendin sonunda tekrarlanıyorsa
mütekerrir müseddes; yalnızca kafiye yönünden ilk bent ile benzeşiyorsa
müzdeviç müseddes olarak adlandırılır.
Müseddes Nazım Şeklinin Özellikleri
- Müseddesler hemen her konuda yazılabilir.
- Uzunlukları beş ile sekiz bent arasında değişir.
- Uyak düzeni: "aaaaaa /bbbbba /ccccca /ddddda" şeklindedir.
- Her konuda yazılmakla beraber müseddeslerde daha çok tasavvufi ve felsefi konular işlenir.
- Genel anlamda bir musammat çeşididir.
- Murabba ve muhammes nazım şekillerinden sonra edebiyatımızda en çok kullanılan musammattır.
- Bazı müseddeslerde beşinci ve altıncı mısranın birlikte olduğu gibi tekrar edildiğini ya da uyak açısından benzeştiğini görmek mümkündür.
- Müseddesler, mütekerrir ve müzdeviç olmak üzere ikiye ayrılır.
Müseddes
Nazım Şekli ile İlgili Örnekler
Örnek 1
Firâşım seng-i hârâ pûşişim şevk-ı kıtad
olsun
Yerim beytü'l-hazen kârım figân-ı girye-zâd
olsun
Ten-i mecrûhuma ta'n-ı adû zahm-ı ziyâd
olsun
Edenler gönlümü âzürde mesrûrü'l-fuâd
olsun
Yıkanlar hâtır-ı nâ-şâdımı yâ Rabbi şâd
olsun
Benimçün nâ-murâd olsun diyenler ber-murâd olsun
…
Ne mümkündür bula ey Nâilî hükm-i kazâ
tağyîr
Bozulmak mümteni'dir ser-nüvist-i hâme-i
takdir
Bu ma'nâda derûn-şâdım ki bir dem etmeyip
te'hîr
Edip ser-tîz ü bürrân tîşe-i âzârı
bî-taksîr
Yıkanlar hâtır-ı nâ-şâdımı yâ Rabbi şâd
olsun
Benimçün nâ-murâd olsun diyenler ber-murâd
olsun
Nailî
Örnek 2
Muhabbet ehline yârun cefâsı imtihânıdur
Ölümlü âşıka cevr okları devlet nişânıdur
Bana Yahyâ gibi ölmek hayât-ı câvidânîdür
Bekâ bilme fenâ âyînesini cümle fânidür
Begüm hayr işi te'hîr etme billahi
zamânıdur
Beni öldür vücûdumdan ne nâm u ne nişân
olsun
Yahyâ Bey
Örnek 3
Gam-ı hicrimle genc-i aşk miskiyyü'l-hıtâm olsun
Nigîn-i la'lüni yâd
etmeyen âlemde nâm olsun
Dile câm-ı emel
enduh u mihnetsüz harâm olsun
Gamun eksilmesün
peymâne-i ömrüm tamâm olsun
Beni mahrum-ı vasl
eden mest-i müdâm olsun
Dil-i mecrûhumun
kanın içenler şâdgâm olsun
Nedim
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder