Müseddes

MÜSEDDES

Bentlerin sayısı altı olan nazım biçimine müseddes denir. Altı dize de aynı vezinle oluşturulur. İlk bendin tüm dizeleri birbiriyle uyaklı sonraki bentlerin ise son bir veyahut iki dizesi ilk bentle uyaklıdır. Müseddes'te son bir ya da iki dize her bendin sonunda tekrarlanıyorsa mütekerrir müseddes; yalnızca kafiye yönünden ilk bent ile benzeşiyorsa müzdeviç müseddes olarak adlandırılır.

Müseddes Nazım Şeklinin Özellikleri
  • Müseddesler hemen her konuda yazılabilir.
  • Uzunlukları beş ile sekiz bent arasında değişir.
  • Uyak düzeni: "aaaaaa /bbbbba /ccccca /ddddda" şeklindedir.
  • Her konuda yazılmakla beraber müseddeslerde daha çok tasavvufi ve felsefi konular işlenir.
  • Genel anlamda bir musammat çeşididir.
  • Murabba ve muhammes nazım şekillerinden sonra edebiyatımızda en çok kullanılan musammattır.
  • Bazı müseddeslerde beşinci ve altıncı mısranın birlikte olduğu gibi tekrar edildiğini ya da uyak açısından benzeştiğini görmek mümkündür.
  • Müseddesler, mütekerrir ve müzdeviç olmak üzere ikiye ayrılır.


Müseddes Nazım Şekli ile İlgili Örnekler

Örnek 1

Firâşım seng-i hârâ pûşişim şevk-ı kıtad olsun          
Yerim beytü'l-hazen kârım figân-ı girye-zâd olsun   
Ten-i mecrûhuma ta'n-ı adû zahm-ı ziyâd olsun        
Edenler gönlümü âzürde mesrûrü'l-fuâd olsun           
Yıkanlar hâtır-ı nâ-şâdımı yâ Rabbi şâd olsun            
Benimçün  nâ-murâd olsun diyenler ber-murâd olsun

…

Ne mümkündür bula ey Nâilî hükm-i kazâ tağyîr      
Bozulmak mümteni'dir ser-nüvist-i hâme-i takdir     
Bu ma'nâda derûn-şâdım ki bir dem etmeyip te'hîr   
Edip ser-tîz ü bürrân tîşe-i âzârı bî-taksîr                   
Yıkanlar hâtır-ı nâ-şâdımı yâ Rabbi şâd olsun             
Benimçün  nâ-murâd olsun diyenler ber-murâd olsun 

Nailî


Örnek 2

Muhabbet ehline yârun cefâsı imtihânıdur 
Ölümlü âşıka cevr okları devlet nişânıdur 
Bana Yahyâ gibi ölmek hayât-ı câvidânîdür 
Bekâ bilme fenâ âyînesini cümle fânidür 
Begüm hayr işi te'hîr etme billahi zamânıdur 
Beni öldür vücûdumdan ne nâm u ne nişân olsun 

Yahyâ Bey


Örnek 3

Gam-ı hicrimle genc-i aşk miskiyyü'l-hıtâm olsun 
Nigîn-i la'lüni yâd etmeyen âlemde nâm olsun 
Dile câm-ı emel enduh u mihnetsüz harâm olsun 
Gamun eksilmesün peymâne-i ömrüm tamâm olsun 
Beni mahrum-ı vasl eden mest-i müdâm olsun 
Dil-i mecrûhumun kanın içenler şâdgâm olsun

Nedim

Ayrıca bakınız

Gönderen zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)