Altın, çok eskiden beri çok tercih edilen yatırım araçlarının en başında gelir. Altının çok nadir bir maden olması, altını küresel bir para birimi haline getirdi. Dolar, Euro, Sterlin, Yen ve TL gibi para birimleri olmadan önce de altın vardı. Günümüzde de güvenli liman olarak kabul edildiği için oldukça fazla tercih edilir. Birçok kişi çeyrek veya gram altının fiyatlarını sürekli takip eder ve portföyünde önemli oranda altın bulundurur.
Bankalarda altın hesaplarının açılmasıyla birlikte gram altın da ön plana çıkmaya başladı. Bankaların mobil uygulamaları sayesinde gram altın almak oldukça da kolaydır. Gram altın almak için çeyrek altında olduğu gibi paranın bir meblağa ulaşması da gerekmemektedir.
Uluslararası piyasalarda altının değeri her zaman için dolar ile ifade edilir. Doların değerinin düşmesi ya da yükselmesi altın fiyatları üzerinde doğrudan etkili olur. Türkiye'de de dolar kurunun değeri altın fiyatları üzerinde doğrudan bir şekilde etkili olmaktadır. Dolar, Türk lirasına göre yükseldiği zaman altın fiyatları yükselmekte, düştüğünde ise altın fiyatları düşmektedir.
Altın, her zaman likidite edilebilen ve aynı zamanda kendinden menkul olan bir yatırım aracıdır. Dünyanın her yerinde de karşılığı alınabilmektedir. Peki bu kadar gündem olan ve tercih edilen altının fiyatı neye göre belirlenir? Altın fiyatlarını yükselten ve düşüren ana nedenler nelerdir? Bu yazımızda bu soruların cevaplarını sizler için derledik. Birlikte öğrenelim.
Altın, tüm dünyada işlem gören finansal bir emtia olduğu için altın fiyatları yerel değil küresel bir şekilde belirlenir. Piyasalar, 24 saat açık olur. Doğudan batıya doğru bir ülkede açılırken diğerinde ise kapanır. Pekin'de işlem bitince İstanbul'da, İstanbul'da işlem bitince Londra’da, Londra'da işlem bitince da New York'ta işlemler açılır. Bu döngü bu şekilde devam eder. Tüm dünyada altın fiyatları sürekli olarak değişir, ve fiyatlar hareket halindedir. Altın piyasası, küresel ölçekte 7/24 işlemeye devam eder.
ABD başta olmak üzere güçlü ülkelerin para politikaları, merkez bankalarının kararları altın fiyatlarını belirlemede en önemli olan unsurlardır. ABD merkez bankası FED, Avrupa Merkez Bankası ECB ve Çin, para politikalarını en fazla etkileyen dolayısıyla altın fiyatlarını belirleyen ülkeler ya da kuruluşlardır.
ABD, altın fiyatlarına en etkili şekilde yön veren ülkedir. Tüm dünyanın gözü sürekli olarak ABD merkez bankası FED'in belirleyeceği politikalarda olur. FED, yılda toplam sekiz kez toplanır. ABD'deki ekonomik veriler, istihdam, GSYİH büyümesi, sektörel bazlı gelişmeler ve genişlemeci para politikaları altın fiyatları üzerinde önemli anlamda etkili olur. Genellikle güçlü ekonomik büyüme altın fiyatlarının düşmesine neden olurken düşük büyüme, yüksek işsizlik, imalat verilerinin zayıflaması da altın fiyatlarının önemli oranda artmasını sağlar.
Altın fiyatlarının belirlenmesi yalnızca güçlü devletlerin ekonomileri ile de sınırlı değildir. Dünyadaki ekonomik gelişmelerden sonra altın fiyatlarını belirleyen en önemli faktör ise mevcut arz ve talep meselesidir. Talebin arttığı zamanlarda altın fiyatlarında artış; talebin durgun olduğu veya azaldığı zamanlarda ise altın fiyatlarında düşüş olmaktadır.
Kuyumculuk alanında dünyada yıllık ortalama olarak 3500 ton kadar altın ihtiyacı ortaya çıkar. Hindistan, Çin, Türkiye gibi ülkelerde hem altına duyulan ilgi nedeni ile hem de mevsimsel olarak düğün zamanlarında bu talep en üst seviyeye çıkar. Bu da altın fiyatlarında önemli oranda artışa neden olur.
Altın fiyatlarını belirleyen bir başka faktör de küresel anlamda gerçekleşen jeopolitik risklerdir. Kriz ortamlarında altın her zaman için güvenli bir sığınak olmuştur. Terörizmle savaşın arttığı dönemler, ülkeler arasında önemli savaşların olması, Amerika'da gerçekleşen 11 Eylül saldırısı gibi küresel sonuçlar doğuran olaylar, 2020'de dünyayı esir alan Covit-19 salgını önemli birtakım jeopolitik risklere örnek verilebilir. Bu ve buna benzer riskler altının yukarıya doğru hareket etmesine neden olur.
Küresel reel faiz oranları da altın fiyatlarını belirlemede oldukça etkilidir. En başta hiç şüphesiz ABD merkez bankası FED'in faiz politikaları gelir. FED, faizi indirdiği veya sabit tuttuğu durumlarda altın fiyatlarında yukarı doğru bir hareket oluşmaya başlar. Faizden çıkan para yön bulma aşamasına girer ve genellikle altın da bu adreslerden biri olur. FED, faizleri yükselttiği zaman da altın gibi kıymetli emtialardan önemli çıkışlar yaşanır ve para faize yönelir. Bu da altında ciddi anlamda değer kaybına yol açar.
Dünyada altın fiyatlarını belirleyen bir başka unsur da merkez bankalarının mevcut para politikalarıdır. Merkez bankaları zaman zaman nakitte sıkışan piyasalara likidite akışı sağlamak için parasal genişlemeye de gider. Bu da düşük fırsat maliyeti nedeni ile bir miktar paranın altına yönelmesi anlamına gelir. Piyasalara nakit akışının sağlandığı parasal genişlemeler genellikle altın fiyatlarının artmasına sebep olur. Tam tersi durumda likidite sıklaştırma adımları da altında satışa dolayısıyla fiyatlarının önemli oranda düşmesine neden olur.
Merkez bankalarının portföy hareketleri de altın fiyatı üzerinde önemli oranda etkili olur. Hemen hemen dünyadaki tüm merkez bankaları portföylerinin çok önemli bir kısmını altında tutarlar. Başta ABD Merkez Bankası FED, Avrupa Merkez Bankası ve Çin Merkez Bankası başta olmak üzere merkez bankalarının ciddi bir şekilde altın portföylerini artırma çalışmaları altın fiyatlarının önemli oranda yükselmesini sağlar. Bazen de merkez bankaları portföylerini önemli oranda azaltma yoluna gider. Tonlarca miktar altını hemen piyasaya sürer. O zaman da altın fiyatlarında ciddi düşüşler olur.
Altın fiyatlarını etkileyebilecek diğer önemli bir faktör ise enflasyon yani mal ve hizmetlerin yükselen fiyatıdır. Genellikle enflasyon arttığı zaman bir olumsuz durum olarak değerlendirildiği için altın fiyatlarının yükselmesine, sabit kaldığı ve düştüğü zaman da olumlu bir gösterge olarak değerlendirilir ve altın fiyatlarının stabil bir şekilde seyretmesine veya düşmesine neden olabilir.
Önemli Not: Bu yazı bilgi amaçlıdır. Kesinlikle bir yatırım tavsiyesi değildir. Para politikalarında nedenler, dirençler, göstergeler her zaman için aynı sonuçları doğurmaz.
Ayrıca bakınız
Biyolojik Silah Nedir? Biyolojik Silahın Tarihçesi
Dünya Tarihindeki En Büyük Salgınlar
Dünyada En Çok Konuşulan Diller Hangileridir?
Kelebek Etkisi Nedir? Örnekler
Türkiye'de Kışın Gezilmesi Gereken Yerler
Altın Fiyatları Nasıl Belirlenir?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder