KIT'A
Divan Edebiyatı'nın beyitlerle oluşan nazım
şeklidir. Sözlük anlamı "parça-bölük, cüz"dür. Kıt'a nazım şeklinde değişik konular
işlenebilir. Bir nükte, yergi, toplumsal ve felsefi düşünceler,
hikmet, dünya görüşü gibi özel konular işlenir.
Kıt'a Nazım Şeklinin Özellikleri
- İki beyitten oluşur.
- Beyitler arasında konu birliği vardır. Beyitler
arasındaki anlam birliği ile beyitler birbirini tamamlayıcı niteliktedir.
- Kıt'a nazım şeklinde ikinci ve dördüncü dizeler kendi
aralarında kafiyeli iken birinci ve üçüncü dizeler serbesttir. (xaxa)
- Şairler kıt'a nazım biçiminde mahlas kullanmamışlardır.
Çok az da olsa mahlas kullanılan kıt'alar da vardır.
- Birinci beyti musarra' olan başka bir ifadeyle
birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı olan kıt'alara
"nazım" denir.
- Beyit sayısı ikiden fazla olan kıt'alara
"kıt'a-i kebire" denir. Matla' beyti olmayan gazel biçimidir. Gazelden sadece konu açısından ayrılır. Kıt'a-i kebire'de şairler mahlasını
herhangi bir beyitte kullanabilirler. Tarihler, daha çok bu kıt'a
biçimiyle yazılır.
- Kıt'alar, divanlarda "mukataât" başlığı altında toplanmışlardır.
Kıt'a Nazım Şekli ile İlgili Örnekler
Örnek 1
Örnek 1
Erzan meta-ı fazl ü hüner ta o denlü kim
Bin marifet zamanede bir aferinedir
Ebna-yı dehr her hünere aferin verir
Ya Rab bu aferin ne tükenmez hazinedir
Nâbî
Örnek 2
Nâbî
Örnek 2
Tahir Efendi bana kelp demiş
İltifatı bu sözde zahirdir
Mezhebim Malikidir zira benim
İtikadımca kelp tahirdir
Nef'i
Örnek 3
Nef'i
Örnek 3
Dost bâğından belâlı bülbüle bir gül yeter
Gözlerim kan ağlasın tek yüzüme bir gül yeter
Gerçi söz bağında çok nev-rûz olur güller biter
Bir gül-istandan nişan vermeğe birkaç gül yeter
Ahmet Paşa
Örnek 4
Örnek 4
Ey felek maksadın ülfet mi adâvet mi nedir
Yoksa ol mâh ile uşşâka felaket mi nedir
Ermeden vuslata hicrâna eriştik ammâ
Anlasam bâri bidâyet mi nihayet mi nedir
Şeyh Galip
Örnek 5
Örnek 5
Âteş-i hasret benim kâr ettiğini cânıma
Yana yana hâlimi arz eylesem cânânıma
Hem-demim sâyem durur akşam olıcak âh kim
Okumazsam mum ile ol dahi gelme yanıma
Zatî
Ayrıca bakınız
Ayrıca bakınız
Kıt'a
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme