MECAZ ANLAM
Sözcüğün, gerçek anlamıyla hiçbir bağının kalmamasına ve yeni
bir anlam kazanmasına mecaz anlam denir. Amaç söze güzellik,
derinlik, canlılık ve etkileyicilik katmaktır. Mecaz anlama "ad
değişimi" de denir. Mecazlar tek bir sözcük ile yapıldığında söz mecazları, birden fazla
sözcükle yapıldığında fikir
mecazları adını alır. Mecaz anlamda kullanılan sözcüğün gerçek anlamla şekil
veya işlev bakımından hiçbir bağı kalmamıştır. Mecazlı anlatımda benzetme
amacı güdülür. Mecaz anlam, dilin zenginliğinin ve renkliliğinin önemli bir
ölçütü olup bu anlam deyim, atasözü şeklinde de karşımıza çıkabilir.
Örnek
Sen bizim için bir ışıksın üstadım. (mecaz anlam: yol gösterici)
Çok ağır sözlerle muhatabına yükleniyordu. (mecaz anlam: hakaret
içeren)
Komşumuz bize dün akşam soğuk davrandı. (mecaz anlam: ilgisiz,
sevgisiz)
Boş gözlerle etrafına bakıyordu. (mecaz anlam: anlamsız)
Mustafa bizimle olan tüm ilişkilerini kesti. (mecaz anlam: bitirmek)
Öğretmenin sorusuna ters bir cevap verdi. (mecaz anlam: alakasız)
Bu işte bizim sorumluluğumuz olmasaydı
bu taş bize gelmezdi. (mecaz anlam: üstü
kapalı söylenen dokundurucu söz)
İki göz bebeğini aynı anda kaybedince
günden güne erimeye başladı. (mecaz anlam: metanetini
kaybetmek)
Dünya, Suriye'de olanlara kör ve sağır kaldı. (mecaz anlam: duyarsız kalmak)
O, yetim çocuklara gayet sıcak davrandı. (mecaz
anlam: ilgi göstermek, yakınlık beslemek)
Bütün yapılanlara karşın ne de ince davranmıştı Mustafa oysa. (mecaz anlam: nazik,
anlayışlı)
Murat Bey, bu konuda bizimle resmen oynuyor. (mecaz anlam: aldatmaya
çalışmak)
Bu işte onun da parmağının olması bizi üzdü. (mecaz anlam: olumsuzlukta
katkısı olmak)
Öğrencinin olanlar karşısında cesareti
tamamen kırıldı. (mecaz anlam: güven kaybetmek)
Furkan, o zor işi kolaylıkla halletmiş. Demek ki
Furkan'ın eli uzundur. (mecaz anlam: arkası güçlü)
Şu çeşmenin haline bak su içecek tası
yok/ Kırma insanın kalbini yapacak ustası
yok. (mecaz anlam: incitmek, üzmek)
A. Anlam
Bakımından Sözcükler
Mecaz Anlam
B. Sözcüklerde Anlam İlişkileri
C. Sözcüklerde Anlam Olayları
D. Anlam Değişmeleri
E. Sözcük Anlamı ile İlgili Bazı
Terimler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder