Yazılışları farklı, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler denir. Eş anlamlılık, bir dile yabancı dillerden giren sözcüklerle o dilin öz sözcükleri arasında olur.
Bir dilin kendi sözcükleri arasında anlamdaşlık oluşmaz. Eş anlamlılık sadece
isim soylu sözcüklerde değil fiillerde de olur.
Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcüklere Örnekler
Beyaz-ak
Kafiye-uyak
Mana-anlam
Eser-yapı
Seyahat-gezi
Not: Bir sözcüğün başka sözcükle anlamdaşlık ilişkisi cümledeki anlamına göre değişiklik gösterebilir. Eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler birbirlerinin yerini tutmayabilir:
"Kara" kelimesinin eş anlamlısı normal durumlarda "siyah" sözcüğüdür.
Örnek
Cümleleri eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler açısından incelediğimizde "kara" kelimesi gerçek anlamda kullanıldığından onun eş anlamlısı da "siyah" sözcüğüdür.
Yukarıdaki cümlede "kara" kelimesi gerçek anlamının dışında kullanıldığı için sözcüğün eş anlamlısı "siyah" sözcüğü olamaz. Eş anlamlısı cümledeki anlamına göre "kötü" sözcüğü olabilir.
Not: Eş
anlamlı (anlamdaş) sözcükler gibi göründüğü halde birbirlerinin yerini tam
olarak tutmayan okunuş ve yazılışı farklı olan sözcükler de vardır. Bunlara
yakın anlamlı sözcükler denir. Burada eş anlamlı kelimelerde olduğu gibi farklı
dillerdeki sözcükler yer almaz. Genellikle çoğu Türkçe sözcüktür.
Gücenmek /küsmek
İstemek /dilemek
Tanıdık /bildik
Çekingen /korkak
Yollamak /gönderme
Söylemek /demek
Dargın /küskün
Emrine amade bekleyen ordu varmış.
Ordu, bütün cihanı fethetmeye hazır olsun.
Altı yüzyıl biz de dünyaya hükmettik.
Zulüm gördü mü ruy-ı zemin o asırlarda hiç?
Her gezi istenilen neticeyi vermeyebilir.
İmtihan olmak için cihana geldi beşer.
Zor mu geçiyor sınav işin ehline sormak gerekir.
Kırmızı gül bir elinde güzelin
Yanakları al al olmuş dilberin
Beyaz gelinlik içinde selvi boylu yar
Ellerinde güzel ak gülleri var
Ad-İsim
Adale-Kas
Adi-Bayağı
Akıl-Us
Al-Kırmızı
Alaz-Alev
Ama-Kör
Amaç-Erek
Amade-Hazır
Anı-Hatıra
Anlam-Mana
Anlatım-İfade
Araç-Vasıta
Asır-Yüzyıl
Asil-Soylu
Aş-Yemek
Aza-Üye
Ara-Fasıla
Batı-Garp
Bayağı-Adi
Belge-Vesika
Bellek-Hafıza
Besin-Gıda
Beyaz-Ak
Biçim-Şekil
Bilgisiz-Cahil
Bina-Yapı
Birey-Fert
Bitki-Nebat
Buyruk-Emir
Celse-Oturum
Cenk-Savaş
Cet-Ata
Cevap-Yanıt
Cümle-Tümce
Cimri-Hasis
Çehre-Yüz
Çamur-Balçık
Çare-Deva
Davet-Çağrı
Defa-Kez
Değer-Kıymet
Delil-Kanıt
Deprem-Zelzele
Devinim-Hareket
Devir-Çağ
Dize-Mısra
Doğu-Şark
Donuk-Mat
Doruk-Zirve
Duygu-His
Düş-Rüya
Düşünce-Fikir
Düzyazı-Nesir
Ehemmiyet-Önem
Ek-İlave
Emir-Buyruk
Emniyet-Güvenlik
Ender-Nadir
Esas-Temel
Eser-Yapıt
Esir-Tutsak
Ev-Konut
Edebiyat-Yazın
Fasıla-Ara
Fena-Kötü
Fert-Birey
Fikir-Düşünce
Gaye-Amaç
Gayret-Çaba
Gebe-Hamile
Giz-Sır
Görev-Vazife
Güven-İtimat
Güz-Sonbahar
Gökyüzü-Sema
Hariç-Dış
Harp-Savaş
Hatıra-Anı
Hayat-Yaşam
Hediye-Armağan
Hikâye-Öykü
Hudut-Sınır
Hür-Özgür
Hareket-Devinim
Hadise-Olay
I-İ Harfleri ile Başlayan Eş
Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler
Irk-Soy
Irmak-Nehir
İcat-Buluş
İdare-Yönetim
İhtiyar-Yaşlı
İhtiyaç-Gereksinim
İkaz-Uyarı
İlave-Ek
İlgeç-Edat
İmkân-Olanak
İsim-Ad
İtimat-Güven
İtina-Özen
İmtihan-Sınav
Kafiye-Uyak
Kalite-Nitelik
Kanıt-Delil
Kanun-Yasa
Kara-Siyah
Karşıt-Zıt
Keder-Acı
Kelime-Sözcük
Kırmızı-Al
Kişi-Şahıs
Konut-Ev
Koşul-Şart
Kuzey-Şimal
Sözcüklerde Anlam İlişkileri
Sözcüklerde Anlam Olayları
Anlam Değişmeleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder