Edebiyat Okulu: Divan Edebiyatı Test 3

DİVAN EDEBİYATI TEST 3

1. "Kaside" türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kafiyeleniş şekli menevi ile aynıdır.

B) Beyitlerle yazılan bir nazım biçimidir.

C) Belirli bir amaç için yazılır.

D) Din ve devlet büyüklerini övmek için belirli kurallar dâhilinde yazılan uzun şiirlere denir.

E) En az 33 en çok 99 beyitten oluşur.

2. Divan şiirinin son büyük ustası kabul edilir. Galata Mevlevihanesi şeyhi olan sanatçı mutasavvıf bir kişiliğe sahiptir. Mesnevi'yi tam on bir kez okuduğunu söyleyen sanatçının en büyük yol göstericisi Mevlana olmuştur. Tasavvuf düşüncesini şiirleştirmiş; Allah aşkını dile getirmiş, eserlerinde tasavvufun çağrışım, mazmun ve fikir hazinesinden faydalanmıştır. Tasavvuf, şiirlerinde derinde yer alır. Eserlerinde mecaz, sembolik ifadeler ve söz sanatları çok fazla olduğu için dili oldukça ağırdır. Kendine has bir üslup oluşturan sanatçı, Sebk-i Hindi akımının edebiyatımızdaki temsilcisi sayılır. "Tardiyye" biçimini ustaca kullanan bir şairdir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Enderunlu Vasıf
B) Enderunlu Fazıl
C) Nabi
D) Şeyh Galip
E) Nedim

3. "Mesnevi" nazım türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Her beyit kendi içinde uyaklıdır. Uyak türü "aa, bb, cc, dd" şeklindedir.

B) İran edebiyatına ait bir tür olup Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir.

C) Mesnevilerde beyit sayısı sınırsız olup beyitler arasında anlam bütünlüğü yoktur.

D) Yusuf Has Hacip'in "Kutadgu Bilig" eseri edebiyatımızda bu türün ilk örneğini oluşturur.

E) Bir şairin yazdığı beş mesnevinin bir araya gelmesine "Hamse" ismi verilir.

4. Divan Edebiyatı'nda bir şehrin güzelliklerinin anlatıldığı eserlere denir. Manzum olarak da yazılabilir. Tevhit, münacat, na't gibi bölümlerle başlar. Sonra şehirle ilgili genel bilgiler verilir ve şehre övgüler düzülür. Genellikle bahar ve tabiat tasvirleri yapıldıktan sonra şehirdeki güzeller kısaca tanımlanır. Daha çok tarihsel özellikleri ön planda olan, devletlere başkentlik yapmış ticaret açısından önemli bir yer ve konumda olan şehirler anlatılır. Türk edebiyatında Bursa, Edirne, İstanbul, Sinop, Yenişehir, Gelibolu şehirleri bu türe en çok konu olan şehirlerdir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şehrengiz
B) Sefaretname
C) Surname
D) Seyahatname
E) Hilye

5. I. 17. yüzyıl Divan Edebiyatı'nın en önemli sade nesir yazarı kabul edilir.

II. Nazım ve musikiyle de ilgilenen yazar, cesur ve hoş sohbet kişiliğiyle ön plana çıkar.

III. Ünü, tanınmışlığı gezi yazısı türündeki eserleriyle ortaya çıkar.

IV. Gezilerine İstanbul'dan başlayıp oradan Anadolu'ya, komşu ülkelere, Kuzey Afrika ve Avrupa'ya seyahat eder.

V. Eserlerinde gezip gördüğü yerleri anlatırken bazen abartmaya da başvurur.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Enderunlu Vasıf
B) Evliya Çelebi
C) Naima
D) Nabi
E) Katip Çelebi

6. Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) ile dört halifesini ruhsal ve fiziksel güzellikleriyle ve örnek davranışlarıyla anlatan yapıtlara denir. Bir şekilde dini portreler olarak kabul edilir. Daha çok peygamberimiz için yazılmakla birlikte dört halife için yazılanları da bulunmaktadır. Kaynağını hadis ve tarih kitaplarından alan bu tür mensur ağırlıklı olmakla birlikte manzum şekilde de kaleme alınmıştır.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Siyer
B) Sefaretname
C) Gazavatname
D) Hilye
E) Tezkire

7. Aşk, doğa, yaşadığı devrin ihtişamlığı, dünyevi zevkler eserlerinde işlenen başlıca konulardır. (I) Şiirlerinde işlenen aşk, maddi aşktır. Okurlarını aşk ve şarabın tadını çıkarmaya davet eder. (II) Ahenkli, zevkli bir dili ve akıcı bir anlatımı vardır. (III) Divan şiirinin bütün kurallarını, edebi sanatlarını şiirlerinde büyük bir ustalıkla uygulamıştır. (IV) Şiirlerinde halk deyimleri ve söyleyişlerine yer vermemiştir. (V)

"Baki" ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

8. Divan şiir geleneğinin en zayıf olduğu dönemde Divan şiirinin elini tutmuş onu adeta yeniden ayağa kaldırmış, Divan Edebiyatı ile Tanzimat Dönemi Türk edebiyatı arasında bir geçiş görevi üstlenmiştir. Şiirlerinde sade, açık ve anlaşılır bir anlatımı seçmiş, böylece anlatımı sürekli canlı tutmayı başarmıştır. Üslubunda mizah önemli bir yer tutmuştur. İstanbul ve taşra hayatının karşılaştırıldığı mizahi ve hicvedici özelliklerin ön plana çıkarıldığı mesnevi tarzında kaleme aldığı "Mihnet-i Keşan" eseriyle ön plana çıkmıştır. "Gülşen-i Aşk" diğer önemli bir eseridir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sülbülzade Vehbi

B) Keçeçizade İzzet Molla

C) Enderunlu Fazıl

D) Enderunlu Vasıf

E) Yirmisekiz Mehmet Çelebi

9. Taşlıcalı Yahya'nın Gencine-i Raz, (I) Şah ü Geda, (II) Rind ü Zahid, (III) Gülşen-i Envar, (IV) Usûlname (V) isminde iki tanesi basılmış beş mesnevisi vardır.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

10. Çağından günümüze insan sevgisini ulaştıran, tüm insanlığı kucaklayan hoşgörülü bir şairdir. (I) Şiirlerinde her şey konu olmuşsa da "tasavvuf" şiirlerinin ana noktasını oluşturur. (II) Eserlerinin dili Farsçadır. (III) Öldüğü güne sevgiliye (Allah'a) kavuşulan gece anlamını taşıyan "şeb-i arus" denmiştir. (IV) Şiirlerinde içerik ikinci planda kalmış asıl unsur şekil ve sanat olmuştur. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Mevlana" ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11. Şiirde daha çok beyit nazım birimi kullanılmıştır. (I) Şiirdeki anlam beyitte tamamlanır. (II) Ölçü olarak aruz ölçüsü; uyak olarak da tam ve zengin uyak kullanılmıştır. (III) Ahenk, önemsenmediğinden redife başvurulmamıştır. (IV) Kuralcı bir edebiyat olan Divan Edebiyatı'nda şiirin konu, tema, şekil ve sınırları önceden oluşturulmuştur. (V)

"Divan Edebiyatı" ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

12. I. Kıta-ı Kebire, beyit sayısı üçten fazla olan kıt'a demektir.

II. Divan, şairlerin şiirlerini topladıkları kitapların ismidir.

III. Fenafillah, tasavvuftaki son aşama, Allah'ta yok olma demektir.

IV. Kıssa, çoğunlukla mesnevi şeklinde kaleme alınan öğüt verici, masal, fıkra ve öykülere denir.

V. Culusiyye, padişahın tahta çıkışı için kaleme alınan kasidelere denir.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

13. "Gazel" nazım şekli ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Nazım birimi beyittir.
B) Aruzun belirli kalıplarıyla yazılabilir.
C) Gazellerde genellikle sevgi, aşk, içki, kadın güzellikleri konuları işlenir. Aşk ve kadın en çok işlenen konulardır.
D) Kadın konusunu işleyen gazellerde sevgiliden sürekli olarak bir yakınma söz konusudur. Sevgili, merhametsiz ve zalimliğiyle ön plana çıkar.
E) Konuları bakımından halk edebiyatındaki koşmaya benzer.

14. Divan Edebiyatı'nda nesir (düzyazı) türüne sanatlı bir söyleyiş kazandırmıştır. Sağlam ve nitelikli bir medrese eğitimi görmüş bunu eserlerine de yansıtmıştır. Eserlerinin konusunu din, tasavvuf, felsefe ve ahlaki unsurlar oluşturur. Bilimsel nitelikli eserlerinin dili Arapçadır. Mazmunlar, seciler, aliterasyon ve edebi sanatlarla dolu ahenkli bir dili vardır. Keskin zekâsı ve üstün kabiliyeti ile süslü nesir türüyle anılır olmuştur. Tazarruname, Türkçe yazılmış en ünlü eseridir. Zengin bir tasavvuf kültürüyle oluşturulan eser, alçak gönüllülükle Allah'a içten yakarışları içerir. "Maarifname", "Tezkiretü'l Evliya", "Tehzibü'l Ahlak" diğer önemli eserleridir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Veysi
B) Nergisi
C) Ahmedi
D) Sinan Paşa
E) Nesimi

15. Çağatay edebiyatının oluşumunda büyük rolü olmuştur. Türkçenin Farsçadan üstün olduğunu kanıtlamaya çalışmıştır. Farsçanın Türkçeyi istila ettiği dönemde gençleri Türkçeye yöneltmeye çalışmış Türkçenin bilinçli bir savunucusu olmuş, Türkçeyi bir edebi dil olarak kullanmayan Farsça yazmaya gayret edinenleri eleştirmiştir. Şiirlerini Türkçe ve Farsça kaleme almış olan sanatçı edebiyatımızdaki ilk hamsenin sahibidir. Türkçe şiirlerinde "Nevâî", Farsça yazdığı şiirlerinde ise "Fanî" mahlasını kullanmıştır. Türk edebiyatında şairlerin hayatlarının yer aldığı ilk şairler tezkiresi olan "Mecalisü'n Nefais" ve aruz vezni ile ilgili incelemeler içeren
"Mizanü'l Evzan" eserlerinin sahibidir.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Âşık Paşa
B) Zati
C) Ali Şir Nevai
D) Ahmedi
E) Ahmet Paşa

16. "Nabi" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Didaktik şiir yazmayı amaçladığından dili sade ve süsten uzaktır.
B) Şiirlerinde atasözleri ve deyimlerden faydalanmıştır. Kendisinin de bazı sözleri atasözü olarak kabul edilmiş ve günümüze kadar gelmiştir.
C) Türkçeye büyük hayranlık duymuş Arapçayı çok iyi bilmesine karşın tercihi her zaman Türkçeden yana olmuştur.
D) Redifli gazelleri sık sık kullanmıştır.
E) Şiirlerinde düşünceden ziyade duyguyu ön plana çıkarmıştır.

17. Divan şiirinde İstanbul'un fethinden sonra başlamış daha sonraki yıllarda yaygınlaşmış bir akım olarak karşımıza çıkar. (I) Mahallileşme akımı ile İstanbul şivesine yaklaşma esas alınmıştır. (II) Mahallileşme akımına uygun örneklere ilk önce Fuzuli'de rastlanır. (III) Necati Bey de şiirlerinde atasözleri ve deyimleri sık sık kullanmış bu anlamda yerlileşme çalışmalarına önemli katkılar sunmuştur. (IV) En güçlü örnekler ise adeta bu akım ile özdeşleşen Nedim'de görülür. (V)

"Mahallileşme" akımı ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

18. "Fuzuli" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Lirik şiirde öncü sayılır. Dünya edebiyatı seviyesinde lirik anlatımda klâsik eserler oluşturmuştur.

B) Şiirlerinde tasavvuf düşüncesi önemli yer tutar.

C) Eserlerinin dili Azeri Türkçesidir.

D) Sadece manzum şekilde eserler kaleme almıştır.

E) En çok gazel ve kaside nazım biçimlerini kullanmıştır.

19. Hurufi olan Hallac-ı Mansur'un düşüncelerini benimsemiştir. İyi bir eğitim almış olan sanatçı, Alevilik'te "Yedi Ulu Ozan"dan biri olarak kabul edilir. Yine Alevi şairler arasında "Şah-ı Şehit" olarak tanınır. Şiirlerinde ayet ve hadisleri uyumlu bir şekilde kullanmış Hz. Muhammed (SAV), Hz. Ali ve On İki İmam için şiirler yazmış ilk üç halifeye ise şiirlerinde yer vermemiştir. Hurufi olduğu ve Hallac-ı Mansur'un düşüncelerini benimsediği için 1417'de Halep'te derisi yüzülerek öldürülmüştür.

Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nesimi
B) Zâtî
C) Ahmedi
D) Nabi
E) Nef'i

20. Divan Edebiyatı'nda (I) bentlerin sayısı altı olan nazım biçimine müseddes; (II) bir gazelin beyitlerinin üstüne aynı ölçü ve uyakla başka bir şairce üçer dizenin eklenmesi ile oluşturulan nazım biçimine tahmis; (III) bir gazelin beyitlerinin üstüne başka bir şair tarafından aynı ölçü ve uyakta ikişer dize eklenmesiyle oluşan nazım biçimine terbi (IV) adı verilir. Bu nazım biçimleri beyitlerle kurulan nazım biçimleri (V) arasında yer alır.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

CEVAP ANAHTARI: 1-A 2-D 3-C 4-A 5-B 6-D 7-E 8-B 9-C 10-E 11-D 12-A 13-B 14-D
15-C 16-E 17-C 18-D 19-A 20-E

Ayrıca bakınız

Divan Edebiyatı test 1

Divan Edebiyatı test 2

Divan Edebiyatı test 3

Divan Edebiyatı test 4

Divan Edebiyatı test 5

Divan Edebiyatı test 6

Divan Edebiyatı test 7

Divan Edebiyatı Konu Anlatımı